INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz.770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 26 marca 2013 r. (data wpływu 27 marca 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania czynności ustanowienia nieodpłatnej służebności gruntowej - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 marca 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania czynności ustanowienia nieodpłatnej służebności gruntowej.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni jest właścicielem:

• nieruchomości stanowiącej odrębny lokal mieszkalny; z prawem własności tego lokalu związany jest udział w prawie własności nieruchomości gruntowej, stanowiącej działkę o numerze ewidencyjnym X/5, dla której jest prowadzona księga wieczysta; ponadto z prawem własności ww. lokalu związane jest również uprawnienie z tytułu służebności drogi koniecznej wpisanej w księdze wieczystej obejmującej działkę nr X/3, oraz
• nieruchomości stanowiącej odrębny lokal niemieszkalny (garaż), dla którego prowadzona jest księga wieczysta; z prawem własności tego lokalu związany jest udział w prawie własności nieruchomości gruntowej, o numerze ewidencyjnym X/6, stanowiącej działkę dla której jest prowadzona księga wieczysta; ponadto z prawem własności ww. lokalu związane jest również uprawnienie z tytułu służebności drogi koniecznej wpisanej w księdze wieczystej obejmującej działkę nr X/3.

Z ww. działką nr X/5 sąsiaduje bezpośrednio działka nr X/4, objęta inną księgą wieczystą, która poprzez sąsiadującą z nią działkę nr X/3 posiada dostęp do drogi publicznej. Jednocześnie ww. działka nr X/5 sąsiaduje bezpośrednio z ww. działką nr X/6.

W związku z koniecznością zwiększenia użyteczności działek, których Wnioskodawczyni jest współwłaścicielem, współwłaściciele odpowiednio działek nr X/4 i X/5 mają zamiar ustanowić na rzecz każdoczesnego współwłaściciela działek gruntu odpowiednio nr X/5 i X/6 (nieruchomości władnące) na nieruchomościach stanowiących działki gruntu nr X/4 i X/5 (nieruchomości obciążone) prawa nieodpłatnej i na czas nieoznaczony, służebności gruntowe polegające na prawie przejazdu i przechodu:

• przez działkę nr X/5 do działki sąsiedniej nr X/4, oraz
• przez działkę nr X/4 do działki sąsiedniej nr X/3,

które poprzez działkę nr X/3 posiadają dostęp do drogi publicznej.

Ponadto, właściciel, sąsiadującej z działką nr X/3, działki nr (...) ma zamiar ustanowić służebność gruntową polegającą na prawie przejazdu i przechodu na rzecz każdorazowych współwłaścicieli sąsiednich działek gruntu. Działka nr (...) stanowi część drogi publicznej.

Ww. służebności gruntowe mają być ustanowione nieodpłatnie i na czas nieoznaczony.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy ustanowienie nieodpłatnie i na czas nieoznaczony na nieruchomości (nieruchomość obciążona) służebności gruntowej polegającej na prawie przejazdu i przechodu do działki sąsiedniej na rzecz każdorazowego współwłaściciela nieruchomości władnącej (współwłaściciela nieruchomości sąsiadującej z nieruchomością obciążoną bezpośrednio lub pośrednio) będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn...
2. Czy w związku z ustanowieniem ww. służebności Wnioskodawczyni ma obowiązek złożenia zeznania podatkowego i zapłaty podatku od spadków darowizn...

Zdaniem Wnioskodawczyni, ustanowienie nieodpłatnej służebności gruntowej na rzecz każdoczesnych właścicieli nieruchomości nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, a w związku z tym, Zainteresowana nie ma obowiązku złożenia zeznania podatkowego oraz zapłaty podatku od darowizn.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Służebność jest ograniczonym prawem rzeczowym, uregulowanym przepisami działu III ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Przepisy prawa cywilnego, z uwagi na odrębność charakteru jak i funkcji, rozróżniają służebność osobistą i gruntową. Z treści art. 296 § 1 Kodeksu wynika, że nieruchomość można obciążyć na rzecz oznaczonej osoby fizycznej prawem, którego treść odpowiada treści służebności gruntowej (służebność osobista). Z kolei z treści art. 285 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Służebność osobista jest obciążeniem nieruchomości, niemniej ustanawiana jest na rzecz oznaczonej osoby fizycznej. Służebność gruntowa, zgodnie z art. 285 § 2 Kodeksu cywilnego, służy jedynie zwiększeniu użyteczności nieruchomości władnącej lub jej oznaczonej części.

Zdaniem Wnioskodawczyni tylko służebność osobista ma charakter podmiotowy, a zatem jedynie nabycie takiej służebności przez zindywidualizowaną osobę powodować może konsekwencje w zakresie podatku od spadków i darowizn. Natomiast nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych tytułem nieodpłatnej służebności gruntowej (przechodu, przejazdu, prowadzenia, konserwacji i napraw mediów) na rzecz każdoczesnego właściciela lub użytkownika wieczystego działek gruntu sąsiadujących z nieruchomością nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Powyższe stanowisko zostało potwierdzone w piśmie Ministra Finansów z dnia 26 stycznia 2007 r. będącym odpowiedzią na pismo Przewodniczącego Krajowej Rady Notarialnej w sprawie zmian wprowadzonych ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, gdzie zostało zajęte następujące stanowisko:

,,Mając na uwadze przepisy art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zgodnie z którymi podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie rzeczy lub praw majątkowych przez osoby fizyczne, należy stwierdzić, że nabycie prawa nieodpłatnej służebności podlega temu podatkowi wówczas, jeżeli służebność ma charakter osobisty. Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego służebność osobista różni się zasadniczo od służebności gruntowej. W konstrukcji stosunku prawnego tych praw należy zaznaczyć zarówno odrębność ich charakteru, jak i funkcji. Służebność osobista jakkolwiek jest obciążeniem nieruchomości, niemniej ustanawiana jest na rzecz oznaczonej osoby fizycznej (nie można jej ustanowić na rzecz osoby prawnej). Służebność gruntowa służy natomiast zwiększeniu użyteczności nieruchomości władnącej. Tylko służebność osobista ma charakter podmiotowy, a zatem jedynie nabycie takiej służebności przez zindywidualizowaną osobę powodować może konsekwencje w zakresie podatku od spadków i darowizn."

Na poparcie swojego stanowiska Zainteresowana przywołała szereg interpretacji indywidualnych przepisów prawa podatkowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Po myśli art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej ,,podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Służebność jest ograniczonym prawem rzeczowym, uregulowanym przepisami działu III ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Przepisy prawa cywilnego, z uwagi na odrębność charakteru jak i funkcji, rozróżniają służebność osobistą i gruntową.

I tak, z przepisu art. 296 ww. Kodeksu wynika, że nieruchomość można obciążyć na rzecz oznaczonej osoby fizycznej prawem, którego treść odpowiada treści służebności gruntowej (służebność osobista).

Natomiast na podstawie art. 285 § 1 Kodeksu cywilnego, nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Służebność osobista jest obciążeniem nieruchomości, niemniej ustanawiana jest na rzecz oznaczonej osoby fizycznej. Służebność gruntowa, zgodnie z art. 285 § 2 Kodeksu cywilnego służy jedynie zwiększeniu użyteczności nieruchomości władnącej lub jej oznaczonej części. Tylko służebność osobista ma charakter podmiotowy, a zatem jedynie nabycie takiej służebności przez zindywidualizowaną osobę powodować może konsekwencje w zakresie podatku od spadków i darowizn. Natomiast nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych tytułem nieodpłatnej służebności gruntowej (prawo przechodu i przejazdu) na rzecz każdoczesnego właściciela działki sąsiadującej z nieruchomością nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Z analizy stanu faktycznego wynika, że w związku z koniecznością zwiększenia użyteczności działek gruntu należących do Wnioskodawczyni, współwłaściciele działek sąsiadujących mają zamiar ustanowić na rzecz każdoczesnego współwłaściciela działek gruntu nr X/5 i X/6 prawo nieodpłatnej służebności gruntowej polegającej na prawie przejazdu i przechodu.

W świetle powyższego, stwierdzić należy, iż ustanowienie nieodpłatnej służebności gruntowej nie jest objęte ustawą o podatku od spadków i darowizn, a tym samym nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem. W konsekwencji, Zainteresowana nie jest zobowiązana do złożenia zeznania podatkowego oraz zapłaty podatku od spadków i darowizn z tytułu ustanowienia ww. służebności.

Odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawczynię pism organów podatkowych, należy stwierdzić, iż wydane zostały w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego, czy też zdarzenia przyszłego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.