Czy wobec orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 22 grudnia 2008 r. (sygn. C-414/07), zgodnie z którym niezgodnie z prawem unijnym było wprowadzenie przez Polskę, w związku z akcesją do Unii, szerszych ograniczeń w prawie do pełnego odliczenia podatku naliczonego niż istniały w ustawie o podatku od towarów i usług obowiązującej przed 1 maja 2004 r., podatnikowi który obecnie nabędzie samochód z kratką będzie przysługiwało prawo do pełnego odliczenia podatku naliczonego?

sygnatura: ILPP2/443-173/09-4/AD

autor: Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

data: 2009-04-20

Wniosek ORD-IN: [ 334 kB]

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. u. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. u. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 10 lutego 2009 r. (data wpływu 12 lutego 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do pełnego odliczenia podatku naliczonego od nabycia samochodu - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 lutego 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do pełnego odliczenia podatku naliczonego od nabycia samochodu. Wniosek został uzupełniony w dniu 15 kwietnia 2009 r. o brakującą opłatę.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą. Rozważa zakupienie dla potrzeb prowadzonej działalności, tzn. w celu wykorzystywania jako środek trwały, niewielkiego samochodu, którym można byłoby także przewozić ładunki. Chodzi o samochód, który zostałby przerobiony w taki sposób, że znajdowałaby się w nim wyraźnie oddzielona przestrzeń pasażerska od przestrzeni ładunkowej, przez co utraciłby on cechy wyłącznie samochodu osobowego. Na miejscowym rynku oferowane są usługi w zakresie takich przeróbek, można również nabyć już tak przerobiony samochód. Podmioty dokonujące przeróbek samochodów, jak udało się ustalić Zainteresowanemu, dokonywałyby sprzedaży samochodów ciężarowych lub ciężarowych specjalizowanych, co potwierdzone byłoby stosownymi badaniami i urzędowymi wpisami (np. w dowodzie rejestracyjnym nabywanego samochodu). Samochód taki byłby tzw. samochodem z kratką, który nie mieściłby się równocześnie w definicji pojazdów samochodowych ,,nieosobowych", wskazanej w ustawie o VAT, tak w jej brzmieniu na 1 maja 2004 r., jak i po nowelizacji ustawy z sierpnia 2005 r.

W konsekwencji, nie byłby to pojazd samochodowy, w związku z nabyciem którego, na cele prowadzonej działalności gospodarczej, Wnioskodawcy przysługiwałoby pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego pod rządami ustawy o podatku od towarów i usług, obowiązującej po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy wobec orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, z dnia 22 grudnia 2008 r. (sygn. C-414/07), w myśl którego niezgodne z prawem unijnym było wprowadzenie przez Polskę, w związku z akcesją do Unii, szerszych ograniczeń w prawie do pełnego odliczenia podatku naliczonego niż istniały w ustawie o podatku od towarów i usług obowiązującej przed 1 maja 2004 r., podatnikowi który obecnie nabędzie samochód z kratką, będzie przysługiwało prawo do pełnego odliczenia podatku naliczonego...

Zdaniem Wnioskodawcy, w sytuacji przedstawionej we wniosku, odpowiedź na powyższe pytanie jest pozytywna. w pierwszej kolejności zwrócić bowiem należy uwagę na to, że prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług wykorzystywanych do działalności opodatkowanej, jest jedną z podstawowych zasad podatku od wartości dodanej. Niejednokrotnie przy tym Europejski Trybunał Sprawiedliwości, a ślad za nim sądy krajowe, orzekały, iż zasada ta, tzw. zasada neutralności, powinna być ograniczana w wyjątkowych przypadkach, a państwa członkowskie Unii Europejskiej nie mogą wprowadzać do prawa krajowego ograniczeń w prawie do odliczenia, które byłyby niezgodne z prawem unijnym.

Co do zasady, na gruncie polskiego podatku od towarów i usług, zawsze istniały i nadal istnieją ograniczenia w prawie do odliczenia podatku naliczonego, związanego z nabywaniem samochodów osobowych. Do dnia 1 maja 2004 r. nie można było odliczać podatku naliczonego od nabywanych samochodów osobowych oraz innych samochodów o dopuszczalnej ładowności do 500 kg. Następnie, w obecnie obowiązującej ustawie o podatku od towarów i usług, która co do zasady powinna być implementacją do prawa krajowego Dyrektywy unijnej, pojawił się tzw. wzór Lisaka, który ograniczył w istotny sposób grupę pojazdów samochodowych, których nabycie uprawniało do pełnego odliczenia podatku naliczonego (w porównaniu ze stanem do 30 kwietnia 2004 r.), a następnie, od 22 sierpnia 2005 r. wprowadzono generalną zasadę, że nie przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku VAT przy nabyciu samochodu o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony (przy skomplikowanych wyjątkach). Oznaczało to, że znowu została w ten sposób ograniczona liczba oraz rodzaje pojazdów, w związku z nabyciem których można było odliczać cały podatek naliczony. Należy w tym miejscu podkreślić, iż tzw. samochody z kratką już właściwie od 1 maja 2004 r. utraciły ten przywilej, nawet mając urzędowo potwierdzoną cechę samochodu ciężarowego czy ładowność większą od 500 kg.

W taki oto sposób ustawodawca, co do zasady nie wprowadzając od 1 maja 2004 r. nowej regulacji, zgodnie z którą prawo do odliczenia podatku naliczonego nie przysługuje..., manipulując definicją czy cechami pojazdów, których nabycie uprawnia do pełnego odliczenia podatku naliczonego, coraz bardziej ograniczał fundamentalne prawo do odliczania podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług wykorzystywanych w prowadzonej działalności opodatkowanej. Dotyczyło to także podatników, którzy korzystali na przestrzeni lat z tego samego samochodu i w związku ze zmianą przepisów utracili prawo do odliczenia pełnego podatku naliczonego przy dalszej eksploatacji samochodu.

W powołanym wyżej orzeczeniu ETS stwierdził, że Polska nie mogła wprowadzić bardziej rygorystycznych zasad odliczania VAT niż te, które obowiązywały 30 kwietnia 2004 r. Nie miała także prawa zaostrzać ich później. Zdaniem Zainteresowanego oznacza to zatem, że jeżeli po 1 maja 2004 r. kupiony był samochód z kratką, w związku z nabyciem którego przed tą datą można było odliczyć w całości podatek naliczony, to także po tej dacie i obecnie, prawo takie musi nabywcy przysługiwać. Należy bowiem przyjąć, że ograniczenia dotyczące prawa do odliczania podatku naliczonego związanego z nabywaniem samochodów muszą być obecnie najwyżej takie same, jak 30 kwietnia 2004 r.

Jak stwierdził ETS niedopuszczalne było, aby Polska uchyliła całość przepisów krajowych dotyczących ograniczeń prawa do odliczenia VAT naliczonego przy zakupie paliwa do samochodów używanych do celów działalności podlegającej opodatkowaniu, zastępując je w dniu wejścia w życie tej dyrektywy na swym terytorium, przepisami ustanawiającymi nowe kryteria w tym przedmiocie. Każda zaś późniejsza zmiana, która ,,rozszerza zakres zastosowania tych ograniczeń", jest niezgodna z postanowieniem dyrektywy i nie powinna być stosowana.

W konsekwencji, skoro przepisy niezgodne z dyrektywą nie powinny być stosowane, należy w tym zakresie wrócić do regulacji istniejących w ustawodawstwie krajowym w dniu akcesji do Unii.

Reasumując, Wnioskodawca nabywając w 2009 r. samochód z kratką, w związku z nabyciem którego nie miałby prawa do odliczenia podatku naliczonego w stanie prawnym po 1 maja 2004 r. może odliczyć podatek naliczony, jeżeli do 30 kwietnia 2004 r. ex definitione byłby to samochód, przy którego nabyciu można było odliczyć pełen podatek naliczony.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. u. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Z dniem akcesji Polski do Unii Europejskiej, tj. z dniem 1 maja 2004 r. wprowadzony został przepis art. 86 ust. 3 ustawy, zgodnie z którym w przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej ładowności mniejszej niż określona wg wzoru:

DŁ= 357kg + n x 68kg

gdzie

DŁ - oznacza dopuszczalną ładowność,

N - oznacza ilość miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy

• kwotę podatku naliczonego stanowiło 50% kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca - nie więcej jednak niż 5.000 zł.

W myśl art. 86 ust. 5 tej ustawy, dopuszczalna ładowność oraz ilość miejsc (siedzeń), o których mowa w ust. 3, określona jest na podstawie wyciągu ze świadectwa homologacji lub odpisu decyzji zwalniającej z obowiązku uzyskania świadectwa homologacji, wydawanych zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym. Pojazdy, które w wyciągu ze świadectwa homologacji lub w odpisie decyzji, o której mowa w zdaniu pierwszym, nie mają określonej dopuszczalnej ładowności lub ilości miejsc, uznaje się również za samochody osobowe, o których mowa w ust. 3.

Od nowelizacji obowiązującej od dnia 22 sierpnia 2005 r. stosownie do nowego brzmienia przepisu art. 86 ust. 3, w przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony kwotę podatku naliczonego stanowi 60% kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca - nie więcej jednak niż 6.000 zł.

Jednocześnie, stosownie do zapisów art. 86 ust. 4 ustawy, przepis art. 86 ust. 3 nie dotyczy:

1. pojazdów samochodowych mających jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van;
2. pojazdów samochodowych mających więcej niż jeden rząd siedzeń, które oddzielone są od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą i u których długość części przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona po podłodze od najdalej wysuniętego punktu podłogi pozwalającego postawić pionową ścianę lub trwałą przegrodę pomiędzy podłogą a sufitem do tylnej krawędzi podłogi, przekracza 50% długości pojazdu; dla obliczenia proporcji, o której mowa w zdaniu poprzednim, długość pojazdu stanowi odległość pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a tylną krawędzią podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona w linii poziomej wzdłuż pojazdu pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a punktem wyprowadzonym w pionie od tylnej krawędzi podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków;
3. pojazdów samochodowych, które mają otwartą część przeznaczoną do przewozu ładunków;
4. pojazdów samochodowych, które posiadają kabinę kierowcy i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu;
5. pojazdów samochodowych będących pojazdami specjalnymi w rozumieniu przepisów prawa o ruchu drogowym o przeznaczeniach wymienionych w załączniku nr 9 do ustawy tj.: agregat elektryczny/spawalniczy, bankowóz, do prac wiertniczych, koparka, koparkospycharka, ładowarka, oczyszczanie dróg, podnośnik do prac konserwacyjno - montażowych, pomoc drogowa, zimowego utrzymania dróg, żuraw samochodowy;
6. pojazdów samochodowych konstrukcyjnie przeznaczonych do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą - jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie;
7. przypadków, gdy przedmiotem działalności podatnika jest: