Money.plFirmaAkty prawne

Dziennik Ustaw - rok 1997, nr 137, poz. 926

Wydany przez:Sejm
Tytuł aktu:Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.
Status aktu prawnego:Uchylony
Treść aktu prawnego:  pobierz treść dokumentu
Data wydania:1997-08-29
Data wejscia w życie:1998-01-01
Data obowiązywania:1998-01-01
Pełna treść dokumentu: Dziennik Ustaw - rok 1997, nr 137, poz. 926

DZIAŁ I

PRZEPISY OGÓLNE

Art. 1. Ustawa normuje:
  1)  zobowiązania podatkowe,
  2)  informacje podatkowe,
  3)  postępowanie podatkowe, kontrolę podatkową i czynności sprawdzające,
  4)  tajemnicę skarbową.

Art. 2. § 1. Przepisy ustawy stosuje się do:
  1)  podatków, opłat oraz innych niepodatkowych należności budżetu państwa, do których ustalania lub określania uprawnione są organy podatkowe,
  2)  podatków stanowiących dochody budżetów gmin,
  3)  opłaty skarbowej oraz opłat, o których mowa w przepisach o podatkach i opłatach lokalnych,
  4)  spraw z zakresu prawa podatkowego innych niż wymienione w pkt 1 i 2, należących do właściwości organów podatkowych.
§ 2. Jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, przepisy działu III stosuje się również do opłat oraz innych niepodatkowych należności budżetu państwa, do których ustalenia lub określenia uprawnione są inne niż wymienione w § 1 pkt 1 organy.
§ 3. Organom, o których mowa w § 2, przysługują uprawnienia organów podatkowych.
§ 4. Przepisów ustawy nie stosuje się do świadczeń pieniężnych wynikających ze stosunków cywilnoprawnych oraz do opłat za usługi, do których stosuje się przepisy o cenach.

Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
  1)  ustawach podatkowych - rozumie się przez to ustawy regulujące prawa i obowiązki organów podatkowych oraz podatników, płatników i inkasentów, a także ich następców prawnych oraz osób trzecich,
  2)  przepisach prawa podatkowego - rozumie się przez to ustawy dotyczące podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych, a także wydane na ich podstawie akty wykonawcze,
  3)  podatkach - rozumie się przez to również:
a)    zaliczki na podatki,
b)    raty podatków, jeżeli przepisy prawa podatkowego przewidują płatność podatku w ratach,
c)    opłaty oraz inne niepodatkowe należności budżetowe,
  4)  księgach podatkowych - rozumie się przez to księgi rachunkowe, podatkową księgę przychodów i rozchodów, ewidencje oraz rejestry, do których prowadzenia, do celów podatkowych, na podstawie odrębnych przepisów, obowiązani są podatnicy, płatnicy lub inkasenci,
  5)  deklaracjach - rozumie się przez to również zeznania, wykazy oraz informacje, do których składania obowiązani są, na podstawie przepisów prawa podatkowego, podatnicy, płatnicy i inkasenci,
  6)  ulgach podatkowych - rozumie się przez to przewidziane w przepisach prawa podatkowego zwolnienia, odliczenia, obniżki albo zmniejszenia, których zastosowanie powoduje obniżenie podstawy opodatkowania lub wysokości podatku.

Art. 4. § 1. Obowiązkiem podatkowym jest nieskonkretyzowana powinność poniesienia przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w ustawie.
§ 2. Zakres podmiotowy obowiązku podatkowego, przedmiot opodatkowania, moment powstania obowiązku podatkowego oraz stawki podatkowe określają ustawy podatkowe.

Art. 5. Zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.

Art. 6. Podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.

Art. 7. § 1. Podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.
§ 2. Ustawy podatkowe mogą ustanawiać podatnikami inne podmioty niż wymienione w § 1.

Art. 8. Płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Art. 9. Inkasentem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Art. 10. § 1. Wprowadzenie zryczałtowanej formy opodatkowania nie pozbawia podatnika możliwości dokonania wyboru opodatkowania na zasadach ogólnych.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli ustawy podatkowe nie przewidują możliwości wyboru przez podatnika formy opodatkowania.

Art. 11. Rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy, chyba że ustawa podatkowa stanowi inaczej.

Art. 12. Jeżeli ostatni dzień terminu przewidzianego w przepisach prawa podatkowego przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy.

DZIAŁ II

ORGANY PODATKOWE I ICH WŁAŚCIWOŚĆ

Rozdział 1

Organy podatkowe

Art. 13. § 1. Organami podatkowymi, stosownie do ich właściwości, są:
  1)  urzędy skarbowe, wójtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast) - jako organy pierwszej instancji, z zastrzeżeniem § 2,
  2)  izby skarbowe - jako organy odwoławcze od decyzji urzędów skarbowych,
  3)  samorządowe kolegia odwoławcze - jako organy odwoławcze od decyzji wójtów lub burmistrzów (prezydentów miast).
§ 2. Jeżeli, na podstawie odrębnych przepisów, organem pierwszej instancji jest izba skarbowa, organem odwoławczym jest Minister Finansów.
§ 3. Minister Finansów jest organem podatkowym w sprawach:
  1)  określonych w § 2,
  2)  w których, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, jest organem pierwszej instancji.
§ 4. Organami podatkowymi wyższego stopnia są organy odwoławcze. Organem podatkowym wyższego stopnia dla izby skarbowej jest Minister Finansów.

Art. 14. § 1. Minister Finansów:
  1)  sprawuje ogólny nadzór w sprawach podatkowych,
  2)  dąży do zapewnienia jednolitego stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej, dokonując w szczególności jego urzędowej interpretacji, przy uwzględnieniu orzecznictwa sądów oraz Trybunału Konstytucyjnego.
§ 2. W razie stwierdzenia rozbieżności w orzecznictwie Minister Finansów zawiadamia o tym właściwy sąd lub organ mogący zastosować środki służące usunięciu rozbieżności.
§ 3. Interpretacje, o których mowa w § 1 pkt 2, są zamieszczane w Biuletynie Skarbowym Ministerstwa Finansów.
§ 4. Właściwy organ podatkowy pierwszej instancji, na żądanie podatnika, płatnika lub inkasenta, jest obowiązany do udzielenia pisemnej informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego w ich indywidualnych sprawach, w których nie wszczęto postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej.
§ 5. Występując z żądaniem, o którym mowa w § 4, podatnik, płatnik lub inkasent jest obowiązany do wyczerpującego przedstawienia stanu faktycznego oraz własnego stanowiska w sprawie; przepis art. 170 § 1 stosuje się odpowiednio.
§ 6. Zastosowanie się przez podatnika do urzędowej interpretacji prawa podatkowego, o której mowa w § 1 pkt 2, nie może mu szkodzić.

Rozdział 2

Właściwość organów podatkowych

Art. 15. Organy podatkowe przestrzegają z urzędu swojej właściwości rzeczowej i miejscowej.

Art. 16. Właściwość rzeczową organów podatkowych ustala się według przepisów określających zakres ich działania.

Art. 17. § 1. Jeżeli ustawy podatkowe nie stanowią inaczej, właściwość miejscową organów podatkowych ustala się według miejsca zamieszkania albo siedziby podatnika, płatnika lub inkasenta.
§ 2. Rada Ministrów może ustalić, w drodze rozporządzenia, właściwość miejscową organów podatkowych w sprawach niektórych zobowiązań podatkowych lub poszczególnych kategorii podatników w sposób odmienny niż określony w § 1.

Art. 18. § 1. Jeżeli w trakcie roku podatkowego lub określonego w odrębnych przepisach innego okresu rozliczeniowego nastąpi zdarzenie powodujące zmianę właściwości miejscowej organu podatkowego, organem podatkowym właściwym miejscowo do końca okresu rozliczeniowego pozostaje ten organ podatkowy, który był właściwy w pierwszym dniu roku podatkowego lub okresu rozliczeniowego.
§ 2. Minister Finansów może określić, w drodze rozporządzenia, przypadki, w których, w razie zmiany właściwości miejscowej w trakcie roku podatkowego lub okresu rozliczeniowego, właściwym organem podatkowym jest organ inny niż wymieniony w § 1.

Art. 19. Spory o właściwość rozstrzyga:
  1)  między urzędami skarbowymi w jednym województwie - izba skarbowa,
  2)  między urzędami skarbowymi w różnych województwach - Minister Finansów,
  3)  między izbami skarbowymi - Minister Finansów,
  4)  między wójtem, burmistrzem (prezydentem miasta) a urzędem skarbowym - sąd administracyjny,
  5)  między wójtami, burmistrzami (prezydentami miast) w jednym województwie - samorządowe kolegium odwoławcze,
  6)  między wójtami, burmistrzami (prezydentami miast) w różnych województwach - Prezes Rady Ministrów.

Art. 20. Do czasu rozstrzygnięcia sporu o właściwość organ podatkowy, na którego obszarze nastąpiło wszczęcie postępowania, podejmuje tylko te czynności, które są niezbędne ze względu na interes publiczny lub ważny interes strony.

DZIAŁ III

ZOBOWIĄZANIA PODATKOWE

Rozdział 1

Powstawanie zobowiązania podatkowego

Art. 21. § 1. Zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem:
  1)  zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania,
  2)  doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania.
§ 2. Jeżeli przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, a zobowiązanie podatkowe powstaje w sposób określony w § 1 pkt 1, podatek wykazany w deklaracji jest podatkiem do zapłaty, z zastrzeżeniem § 3.
§ 3. Jeżeli, wskutek wszczętego postępowania podatkowego, organ podatkowy stwierdzi, że podatnik, mimo ciążącego na nim obowiązku, nie zapłacił w całości lub w części podatku albo że wysokość zobowiązania podatkowego jest inna niż wykazana w deklaracji, organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa wysokość zaległości podatkowej, albo stwierdza nadpłatę.
§ 4. Przepis § 3 stosuje się odpowiednio, gdy podatnik obowiązany jest do zapłaty podatku, zaliczki na podatek lub raty podatku bez złożenia deklaracji, a obowiązku tego nie wykonał w całości lub w części.
§ 5. Jeżeli przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, wysokość zobowiązania podatkowego, o którym mowa w § 1 pkt 2, ustala się zgodnie z danymi zawartymi w deklaracji, chyba że przepisy szczególne przewidują inny sposób ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego albo w toku postępowania podatkowego stwierdzono, że dane zawarte w deklaracji, mogące mieć wpływ na wysokość zobowiązania podatkowego, są niezgodne ze stanem faktycznym.

Art. 22. § 1. Minister Finansów może, w drodze rozporządzenia:
  1)  zaniechać w całości lub w części:
a)    ustalania zobowiązań podatkowych,
b)    poboru podatków,
w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników,
  2)  zwolnić niektóre grupy płatników z obowiązku pobierania podatków lub zaliczek na podatki oraz określić wynikające z tego zwolnienia obowiązki podatników.
§ 2. Organ podatkowy, na wniosek podatnika, z zastrzeżeniem § 3, może:
  1)  zaniechać w całości lub w części:
a)    ustalania zobowiązania podatkowego,
b)    poboru podatku,
gdy pobranie podatku zagraża ważnym interesom podatnika, a w szczególności jego egzystencji,
  2)  zwolnić płatnika z obowiązku pobrania:
a)    podatku - gdy pobranie podatku zagraża ważnym interesom podatnika, a w szczególności jego egzystencji,
b)    zaliczek na podatek - jeżeli podatnik uprawdopodobni, że pobrane zaliczki byłyby niewspółmiernie wysokie w stosunku do podatku należnego za rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy.
§ 3. Organy podatkowe nie mogą zaniechać ustalania w całości lub w części zobowiązań podatkowych stanowiących dochody gmin.
§ 4. Wniosek o zaniechanie poboru podatku nie rozpatrzony przez organ podatkowy przed upływem terminu płatności podatku traktuje się jako wniosek o umorzenie zaległości podatkowej.
§ 5. W przypadku wydania decyzji na podstawie § 2 pkt 2 organ podatkowy określa termin wpłacenia przez podatnika podatku lub zaliczki na podatek, chyba że podatnik jest obowiązany do dokonania rocznego lub innego okresowego rozliczenia tego podatku.
§ 6. Minister Finansów określi, w drodze rozporządzenia, właściwość rzeczową organów podatkowych w sprawach wymienionych w § 2.

Art. 23. § 1. Organ podatkowy określa podstawę opodatkowania w drodze oszacowania, jeżeli brak jest danych niezbędnych do jej określenia, a także gdy dane wynikające z ksiąg podatkowych nie pozwalają na określenie podstawy opodatkowania.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się również w przypadku naruszenia przez podatnika warunków uprawniających do korzystania ze zryczałtowanej formy opodatkowania.
§ 3. Organ podatkowy odstąpi od określenia podstawy opodatkowania w drodze oszacowania, jeżeli dane wynikające z ksiąg podatkowych, uzupełnione dowodami uzyskanymi w toku postępowania, pozwalają na określenie podstawy opodatkowania.
§ 4. Jeżeli podstawa opodatkowania została określona w drodze oszacowania, a na podatniku ciążył obowiązek zapłacenia zaliczek na podatek, organ podatkowy określa wysokość każdej z zaliczek proporcjonalnie do wysokości zaległości podatkowej, z uwzględnieniem okresu, w którym zaległość powstała.
§ 5. Minister Finansów, po zasięgnięciu opinii właściwych organizacji samorządu społeczno-zawodowego i gospodarczego, może określić, w drodze rozporządzenia, dla niektórych rodzajów działalności, uproszczone normy służące oszacowaniu podstawy opodatkowania.

Art. 24. Organ podatkowy, w drodze decyzji, określa wysokość straty poniesionej przez podatnika, jeżeli wysokość straty różni się od wysokości wynikającej ze złożonej deklaracji, a poniesienie straty, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, uprawnia do skorzystania z ulg podatkowych.

Art. 25. Minister Finansów może, w drodze rozporządzenia:
  1)  zryczałtować podatki oraz określać szczegółowe zasady oraz warunki ich zryczałtowania,
  2)  wprowadzać obowiązek wpłacania zaliczek na podatki oraz określać sposób ich obliczania lub ich wysokość.

Rozdział 2

Odpowiedzialność podatnika, płatnika i inkasenta

Art. 26. Podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki.

Art. 27. § 1. Płatnik, w zakresie przewidzianym w art. 8, odpowiada całym swoim majątkiem:
  1)  za niepobranie podatku od podatnika lub pobranie podatku w wysokości niższej od należnej,
  2)  za niewpłacenie w terminie pobranych podatków.
§ 2. Inkasent odpowiada całym swoim majątkiem za pobrane, a nie wpłacone w terminie podatki.

Art. 28. § 1. Płatnikom i inkasentom przysługuje zryczałtowane wynagrodzenie z tytułu terminowego wpłacania podatków pobranych na rzecz budżetu państwa.
§ 2. W razie stwierdzenia, że płatnik lub inkasent pobrał wynagrodzenie nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej, organ podatkowy wydaje decyzję o zwrocie nienależnego wynagrodzenia.
§ 3. Minister Finansów określi, w drodze rozporządzenia:
  1)  szczegółowe zasady ustalania wynagrodzenia płatników i inkasentów pobierających podatki na rzecz budżetu państwa,
  2)  szczegółowe zasady oraz tryb zwrotu otrzymanego wynagrodzenia w razie pobrania przez płatnika lub inkasenta podatku, zaliczki na podatek lub raty podatku nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej.
§ 4. Rada gminy może ustalać wynagrodzenie dla płatników lub inkasentów z tytułu poboru podatków stanowiących dochody gminy.

Art. 29. § 1. W przypadku osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność, o której mowa w art. 26, obejmuje majątek odrębny podatnika oraz majątek wspólny podatnika i jego małżonka.
§ 2. Skutki prawne ograniczenia, zniesienia lub wyłączenia ustawowej wspólności majątkowej nie odnoszą się do zobowiązań podatkowych powstałych przed dniem:
  1)  zawarcia umowy o ograniczeniu lub wyłączeniu ustawowej wspólności majątkowej,
  2)  uprawomocnienia się orzeczenia sądu o zniesieniu ustawowej wspólności majątkowej.
§ 3. Przepisy § 1 i 2 stosuje się odpowiednio do płatnika oraz inkasenta.

Art. 30. § 1. W razie niedopełnienia przez płatnika lub inkasenta obowiązków określonych w art. 8 lub 9 organ podatkowy wydaje decyzję o odpowiedzialności podatkowej płatnika (inkasenta), w której określa wysokość nie pobranego lub pobranego, a nie wpłaconego podatku.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli odrębne przepisy stanowią inaczej albo jeżeli podatek nie został pobrany z winy podatnika; w tych przypadkach odpowiedzialność ponosi podatnik.
§ 3. Płatnikowi, w terminie roku od dnia dokonania wpłaty na podstawie decyzji, o której mowa w § 1, przysługuje w stosunku do podatnika roszczenie o zapłatę równowartości nie pobranego podatku.
§ 4. Roszczenie, o którym mowa w § 3, dochodzone jest w postępowaniu przed sądem powszechnym.

Art. 31. Osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, będące płatnikami lub inkasentami, są obowiązane wyznaczyć osoby, do których obowiązków należy obliczanie i pobieranie podatków oraz terminowe wpłacanie organowi podatkowemu pobranych kwot, a także zgłosić właściwemu miejscowo organowi podatkowemu imiona, nazwiska i adresy tych osób. Zgłoszenia należy dokonać w terminie wyznaczonym do dokonania pierwszej wpłaty, a w razie zmiany osoby wyznaczonej - w terminie 14 dni od dnia, w którym wyznaczono inną osobę.

Art. 32. § 1. Płatnicy i inkasenci obowiązani są przechowywać dokumenty związane z poborem lub inkasem podatków przez 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym byli obowiązani do ich poboru lub inkasa.
§ 2. Po upływie okresu, o którym mowa w § 1, płatnicy i inkasenci obowiązani są przekazać podatnikom dokumenty związane z poborem lub inkasem podatku; dokumenty podlegają zniszczeniu, jeżeli przekazanie ich podatnikowi jest niemożliwe.

Rozdział 3

Zabezpieczenie wykonania zobowiązań podatkowych

Art. 33. § 1. Zobowiązanie podatkowe może być zabezpieczone na majątku podatnika przed terminem płatności podatku, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że nie zostanie ono wykonane.
§ 2. Zabezpieczenia można dokonać również przed wydaniem decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego lub określającej wysokość zaległości podatkowej, jeżeli z dowodów zgromadzonych w postępowaniu wynika, że zobowiązanie podatkowe może nie zostać wykonane.
§ 3. Jeżeli zabezpieczenie następuje przed wydaniem decyzji, o których mowa w § 2, organ podatkowy określa w decyzji o zabezpieczeniu przybliżoną kwotę zobowiązania podatkowego, na podstawie posiadanych danych co do wysokości podstawy opodatkowania.
§ 4. Decyzja o zabezpieczeniu wygasa:
  1)  po upływie 14 dni od dnia doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego,
  2)  z dniem doręczenia decyzji określającej wysokość zaległości podatkowej.
§ 5. Przepisy § 2 i 3 oraz § 4 pkt 2 stosuje się odpowiednio do należności określonych w decyzji o odpowiedzialności podatkowej płatnika lub inkasenta.
§ 6. Wygaśnięcie decyzji, o którym mowa § 4, nie narusza ważności postanowienia wydanego na podstawie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
§ 7. Zabezpieczenie następuje w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Art. 34. § 1. Skarbowi Państwa i gminie przysługuje hipoteka ustawowa na wszystkich nieruchomościach podatnika z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych w sposób przewidziany w art. 21 § 1 pkt 2 oraz z tytułu zaległości podatkowych w podatkach stanowiących ich dochód.
§ 2. Część ułamkowa nieruchomości może być przedmiotem hipoteki ustawowej, jeżeli stanowi udział podatnika.
§ 3. Przedmiotem hipoteki ustawowej jest również:
  1)  użytkowanie wieczyste,
  2)  spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego,
  3)  spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,
  4)  prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej (prawo do lokalu mieszkalnego w domu budowanym przez spółdzielnię mieszkaniową w celu przeniesienia jego własności na członka spółdzielni),
  5)  wierzytelność zabezpieczona hipoteką.
§ 4. W przypadku, o którym mowa w § 3 pkt 1, hipoteka obejmuje również budynki i inne urządzenia na użytkowanym terenie, stanowiące własność użytkownika wieczystego.
§ 5. Hipoteka ustawowa jest skuteczna wobec każdorazowego właściciela przedmiotu hipoteki i ma pierwszeństwo przed innymi hipotekami, chociażby wierzytelność z tytułu podatków nie została ujawniona w księdze wieczystej.
§ 6. Przepisu § 5 nie stosuje się, jeżeli przedmiot hipoteki ustawowej jest obciążony równocześnie hipoteką ustanowioną dla zabezpieczenia długoterminowego kredytu bankowego na cele mieszkaniowe; w tym przypadku o pierwszeństwie decyduje kolejność wniosków o dokonanie wpisu.
§ 7. Przepisy § 1-6 stosuje się odpowiednio do należności przypadających od płatnika lub inkasenta.

Art. 35. Hipoteka ustawowa powstaje z dniem:
  1)  doręczenia podatnikowi decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego,
  2)  wydania przez organ podatkowy decyzji określającej wysokość zaległości podatkowej,
  3)  wydania decyzji o odpowiedzialności podatkowej płatnika lub inkasenta.

Art. 36. § 1. Na wniosek organu podatkowego właściwy sąd rejonowy dokonuje wpisu hipoteki ustawowej do księgi wieczystej.
§ 2. Wpisanej hipotece ustawowej przysługuje pierwszeństwo przed hipotekami ustawowymi nie ujawnionymi w księdze wieczystej.
§ 3. Zasady pierwszeństwa nie stosuje się, jeżeli żadna z hipotek ustawowych nie została ujawniona w księdze wieczystej.

Art. 37. Jeżeli organ podatkowy nie złoży wniosku o wpis hipoteki ustawowej w terminie miesiąca od dnia jej powstania, hipoteka ustawowa wygasa.

Art. 38. Jeżeli przedmiot hipoteki obciążają hipoteki ustawowe na rzecz Skarbu Państwa oraz gminy nie wpisane w księdze wieczystej, a suma uzyskana z licytacji przedmiotu hipoteki nie wystarcza na zaspokojenie obu wierzycieli, suma ta podlega proporcjonalnemu podziałowi pomiędzy Skarb Państwa oraz gminę w stosunku, w jakim pozostaje kwota hipoteki ustawowej Skarbu Państwa do kwoty hipoteki ustawowej gminy.

Art. 39. § 1. W toku postępowania podatkowego, na żądanie organu podatkowego, podatnik, płatnik lub inkasent obowiązany jest do wyjawienia nieruchomości oraz przysługujących mu praw majątkowych, które mogą być przedmiotem hipoteki ustawowej, jeżeli z dowodów zgromadzonych w postępowaniu wynika, że zobowiązanie podatkowe może zostać nie wykonane.
§ 2. Wyjawienia dokonuje się w formie oświadczenia składanego pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania. Przed odebraniem oświadczenia organ podatkowy jest obowiązany uprzedzić składającego oświadczenie o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.
§ 3. Minister Finansów może określić, w drodze zarządzenia, wzór formularza oświadczenia, o którym mowa w § 2.

Art. 40. § 1. Organy podatkowe właściwe w sprawach poszczególnych zobowiązań podatkowych, za zgodą właściciela nieruchomości lub prawa wymienionego w art. 34 § 3, wydają nabywającemu, na jego wniosek, zaświadczenie o wysokości nie ujawnionych hipotek ustawowych.
§ 2. Hipoteka ustawowa powstała po dniu wydania zaświadczenia, a przed dniem przeniesienia własności, obciąża przedmiot hipoteki.
§ 3. W zaświadczeniu, o którym mowa w § 1, organ podatkowy określa wysokość nie ujawnionych hipotek ustawowych na dzień wydania zaświadczenia.

Art. 41. § 1. Skarbowi Państwa z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych w sposób przewidziany w art. 21 § 1 pkt 2, a także z tytułu zaległości podatkowych w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa przysługuje zastaw skarbowy na:
  1)  wszystkich będących własnością podatnika rzeczach ruchomych służących do prowadzenia działalności gospodarczej lub wykonywania wolnego zawodu oraz na zbywalnych prawach majątkowych związanych z prowadzoną działalnością,
  2)  innych niż wymienione w pkt 1 rzeczach ruchomych będących własnością podatnika oraz na nie będących przedmiotem hipoteki zbywalnych prawach majątkowych, jeżeli wartość poszczególnych rzeczy lub praw wynosi co najmniej 10.000 złotych.
§ 2. Wszczęcie postępowania w sprawie ustanowienia zastawu, o którym mowa w § 1 pkt 2, następuje w przypadku przewidzianym w art. 23 oraz przy ustalaniu wysokości dochodu z nie ujawnionych źródeł przychodu lub nie znajdującego pokrycia w źródłach ujawnionych.
§ 3. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do należności przypadających od płatników lub inkasentów.

Art. 42. § 1. Zastaw skarbowy powstaje z dniem wpisu do rejestru zastawów skarbowych.
§ 2. Zastaw skarbowy wpisany wcześniej ma pierwszeństwo przed zastawem skarbowym wpisanym później.
§ 3. Zastaw skarbowy jest skuteczny wobec każdorazowego właściciela przedmiotu zastawu i ma pierwszeństwo przed jego wierzycielami osobistymi, z zastrzeżeniem § 4.
§ 4. W przypadku gdy rzecz ruchoma lub prawo majątkowe zostały obciążone zastawem ujawnionym w innym rejestrze prowadzonym na podstawie odrębnych ustaw, zastaw wpisany wcześniej ma pierwszeństwo przed zastawem wpisanym później.

Art. 43. § 1. Rejestry zastawów skarbowych prowadzone są przez urzędy skarbowe.
§ 2. Centralny Rejestr Zastawów Skarbowych prowadzi Minister Finansów.

Art. 44. Wpis zastawu skarbowego do rejestru dokonywany jest na podstawie doręczonej decyzji:
  1)  ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego,
  2)  określającej wysokość zaległości podatkowej,
  3)  o odpowiedzialności podatkowej płatnika lub inkasenta.

Art. 45. W przypadku określonym w art. 41 § 2 spisu rzeczy ruchomych oraz praw majątkowych, które mogą być przedmiotem zastawu skarbowego, dokonuje organ podatkowy. Przepisy art. 39 § 1 i 2 stosuje się odpowiednio.

Art. 46. § 1. Organ prowadzący rejestr, na wniosek zainteresowanego, wydaje wypis z rejestru zastawów skarbowych zawierający informacje o obciążeniu rzeczy lub prawa zastawem skarbowym oraz o wysokości zabezpieczonego zastawem skarbowym zobowiązania podatkowego lub zaległości podatkowej.
§ 2. Za wydanie wypisu, o którym mowa w § 1, pobiera się opłatę stanowiącą dochód budżetu państwa.
§ 3. Minister Finansów określi, w drodze rozporządzenia:
  1)  wzór rejestrów, o których mowa w art. 43, oraz sposób prowadzenia tych rejestrów,
  2)  wysokość opłaty, o której mowa w § 2.

Rozdział 4

Terminy płatności

Art. 47. § 1. Termin płatności podatku wynosi 14 dni od dnia doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego.
§ 2. Jeżeli przepisy prawa podatkowego określają kalendarzowo terminy płatności podatku, zaliczki na podatek lub raty podatku, a decyzja ustalająca wysokość zobowiązania podatkowego nie została doręczona co najmniej na 14 dni przed terminem płatności podatku, pierwszej zaliczki na podatek lub pierwszej raty podatku, obowiązuje termin określony w § 1.
§ 3. Jeżeli podatnik jest obowiązany sam obliczyć i wpłacić podatek, za termin płatności uważa się ostatni dzień, w którym, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, wpłata powinna nastąpić.
§ 4. Terminem płatności dla płatników i inkasentów jest ostatni dzień, w którym, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, powinna nastąpić wpłata należności z tytułu podatku.
§ 5. Minister Finansów może określać, w drodze rozporządzenia, kalendarzowo terminy płatności poszczególnych podatków, zaliczek na podatek lub rat podatku.

Art. 48. § 1. Organ podatkowy, ze względu na ważny interes podatnika, na jego wniosek, może:
  1)  odroczyć termin płatności podatku,
  2)  rozłożyć na raty zapłatę podatku lub zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę,
  3)  odraczać inne terminy przewidziane w przepisach prawa podatkowego, z wyjątkiem terminów określonych w art. 68-71, art. 76 § 1, art. 78 § 1, art. 80 § 1, art. 87 § 3 i 4, art. 88 § 1 i art. 118.
§ 2. Przepis § 1 pkt 2 stosuje się również do należności przypadających od płatników lub inkasentów, na podstawie decyzji o odpowiedzialności podatkowej.
§ 3. Minister Finansów określi, w drodze rozporządzenia, właściwość rzeczową organów podatkowych w sprawach, o których mowa w § 1 i 2.

Art. 49. § 1. W razie wydania decyzji na podstawie art. 48 § 1 pkt 1 lub 2 terminem płatności jest dzień, w którym, zgodnie z decyzją, powinna nastąpić zapłata odroczonego podatku albo poszczególnych rat, na jakie została rozłożona zaległość podatkowa lub podatek.
§ 2. Jeżeli w terminie określonym w decyzji podatnik nie dokonał zapłaty odroczonego podatku bądź nie zapłacił którejkolwiek z rat, na jakie została rozłożona zaległość podatkowa lub podatek, terminem płatności tej raty lub odroczonego podatku, zaliczki na podatek lub raty podatku, jest termin określony w art. 47 § 1 lub 3.
§ 3. Przepisy § 1 i 2 stosuje się odpowiednio do rozłożonych na raty należności płatników lub inkasentów, wynikających z decyzji o ich odpowiedzialności.

Art. 50. Minister Finansów może, w drodze rozporządzenia, ze względu na interes publiczny, przedłużać terminy przewidziane w przepisach prawa podatkowego, z wyjątkiem terminów określonych w art. 68-71, art. 76 § 1, art. 78 § 1, art. 80 § 1, art. 87 § 3 i 4, art. 88 § 1 i art. 118.

Rozdział 5

Zaległość podatkowa

Art. 51. § 1. Zaległością podatkową jest podatek nie zapłacony w terminie płatności.
§ 2. Za zaległość podatkową uważa się także nie zapłaconą w terminie płatności zaliczkę na podatek, w tym również zaliczkę, o której mowa w art. 23 § 4, lub ratę podatku.
§ 3. Przepisy § 1 i 2 stosuje się również do należności z tytułu podatków, zaliczek na podatki oraz rat podatków nie wpłaconych w terminie płatności przez płatnika lub inkasenta.

Art. 52. § 1. Na równi z zaległością podatkową traktuje się także:
  1)  nadpłatę, jeżeli w zeznaniu lub w deklaracji, o których mowa w art. 74 § 2, została wykazana nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej, a organ podatkowy dokonał jej zwrotu lub zaliczenia na poczet zaległości podatkowych bądź bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych,
  2)  zwrot podatku, jeżeli podatnik otrzymał go nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej, chyba że podatnik wykaże, że nie nastąpiło to z jego winy,
  3)  wynagrodzenie płatników lub inkasentów pobrane nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej.
§ 2. Przepisów § 1 pkt 1 i 2 nie stosuje się, jeżeli zwrot nadpłaty lub zwrot podatku został dokonany w trybie przewidzianym w art. 275.

Rozdział 6

Odsetki za zwłokę i opłata prolongacyjna

Art. 53. § 1. Od zaległości podatkowych, z zastrzeżeniem art. 54, naliczane są odsetki za zwłokę.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się również do nadpłat, zwrotu podatku oraz wynagrodzeń, o których mowa w art. 52 § 1.
§ 3. Odsetki za zwłokę, z zastrzeżeniem § 4, nalicza podatnik, płatnik lub inkasent.
§ 4. W przypadkach przewidzianych w art. 21 § 3 i 4, art. 28 § 2 oraz art. 30 § 1 odsetki za zwłokę nalicza organ podatkowy, określając ich wysokość na dzień wydania decyzji określającej wysokość zaległości podatkowej, decyzji o zwrocie wynagrodzenia lub decyzji o odpowiedzialności podatkowej płatnika (inkasenta).
§ 5. W przypadkach, o których mowa w art. 52 § 1, odsetki za zwłokę naliczane są odpowiednio od dnia:
  1)  zwrotu nadpłaty lub jej zaliczenia na poczet zaległości podatkowych bądź na poczet bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych,
  2)  zwrotu podatku,
  3)  pobrania wynagrodzenia.

Art. 54. § 1. Odsetek za zwłokę nie nalicza się:
  1)  jeżeli w postępowaniu zabezpieczającym organ podatkowy, przed wydaniem decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego lub przed upływem terminu płatności podatku, dokonał zajęcia środków pieniężnych, rzeczy lub praw majątkowych, a następnie, po upływie terminu płatności podatku, środki pieniężne, w tym kwoty uzyskane ze sprzedaży rzeczy lub praw, zostały zaliczone na poczet zaległości podatkowych,
  2)  za okres od dnia następnego po upływie terminu do przekazania odwołania organowi odwoławczemu do dnia otrzymania odwołania przez ten organ,
  3)  za okres od następnego dnia po upływie terminu do rozpatrzenia odwołania do dnia doręczenia stronie decyzji organu odwoławczego,
  4)  w przypadku zawieszenia postępowania z urzędu - od dnia wystąpienia przesłanek powodujących zawieszenie postępowania do dnia doręczenia postanowienia o podjęciu zawieszonego postępowania.
§ 2. Przepis § 1 pkt 1 stosuje się odpowiednio do przejęcia na poczet zaległości podatkowych zajętych uprzednio rzeczy lub praw majątkowych.
§ 3. Minister Finansów może określić, w drodze rozporządzenia, inne niż wymienione w § 1 i 2 przypadki, w których odsetki za zwłokę nie są naliczane.

Art. 55. § 1. Odsetki za zwłokę wpłacane są bez wezwania organu podatkowego.
§ 2. Jeżeli dokonana wpłata nie pokrywa kwoty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, wpłatę tę zalicza się proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz kwoty odsetek za zwłokę w stosunku, w jakim, w dniu wpłaty, pozostaje kwota zaległości podatkowej do kwoty odsetek za zwłokę.

Art. 56. § 1. Stawka odsetek za zwłokę wynosi 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego.
§ 2. Stawka odsetek za zwłokę ulega obniżeniu lub podwyższeniu w stopniu odpowiadającym obniżeniu lub podwyższeniu podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, poczynając od dnia, w którym stopa ta uległa zmianie.
§ 3. Minister Finansów ogłasza, w drodze obwieszczenia, stawkę odsetek za zwłokę w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

Art. 57. § 1. W razie wydania decyzji na podstawie art. 48 § 1 pkt 1 lub 2, dotyczącej podatków stanowiących dochód budżetu państwa, organ podatkowy ustala opłatę prolongacyjną.
§ 2. Stawka opłaty prolongacyjnej wynosi 50% ogłaszanej na podstawie art. 56 § 3 stawki odsetek za zwłokę.
§ 3. Wysokość opłaty prolongacyjnej oblicza się przy zastosowaniu stawki opłaty prolongacyjnej obowiązującej w dniu wydania decyzji, o której mowa w § 1.
§ 4. Opłata prolongacyjna wpłacana jest w terminach płatności, o których mowa w art. 49 § 1; w razie niedotrzymania terminu płatności przepis art. 49 § 2 stosuje się odpowiednio.
§ 5. Nie ustala się opłaty prolongacyjnej, gdy przyczyną wydania decyzji, o której mowa w § 1, były klęska żywiołowa lub wypadek losowy.
§ 6. Organ podatkowy może odstąpić od ustalenia opłaty prolongacyjnej, jeżeli wydanie decyzji, o której mowa w § 1, następuje w związku z bankowym postępowaniem ugodowym lub postępowaniem układowym.
§ 7. Rada gminy może wprowadzić opłatę prolongacyjną - w wysokości nie większej niż określona w § 2 - z tytułu rozłożenia na raty lub odroczenia terminu płatności podatków stanowiących dochód budżetów gmin. Przepisy § 3-5 stosuje się odpowiednio.
§ 8. Przepisy § 1-4 i 7 stosuje się również do rozłożonych na raty należności płatników lub inkasentów, wynikających z decyzji o ich odpowiedzialności podatkowej.

Art. 58. Minister Finansów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej.

Rozdział 7

Wygaśnięcie zobowiązań podatkowych

Art. 59. § 1. Zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub w części wskutek:
  1)  zapłaty podatku, w tym również potrącenia oraz zaliczenia nadpłaty na poczet zaległości podatkowych lub bieżących zobowiązań podatkowych, zaniechania poboru podatku, a także umorzenia zaległości podatkowych,
  2)  pobrania podatku przez płatnika lub inkasenta,
  3)  przedawnienia.
§ 2. Zobowiązanie płatnika lub inkasenta wygasa w całości lub w części wskutek:
  1)  zapłaty należności wynikającej z decyzji o odpowiedzialności podatkowej płatnika lub inkasenta,
  2)  przedawnienia.

Art. 60. § 1. Za termin dokonania zapłaty podatku uważa się:
  1)  przy zapłacie gotówką - dzień wpłacenia kwoty podatku w kasie organu podatkowego lub na rachunek tego organu w banku, w placówce pocztowej albo dzień pobrania podatku przez płatnika lub inkasenta,
  2)  w obrocie bezgotówkowym - dzień obciążenia rachunku bankowego podatnika na podstawie polecenia przelewu lub na podstawie zlecenia pokrycia należności wystawionego przez organ podatkowy.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się również do wpłat dokonywanych przez płatnika lub inkasenta.

Art. 61. § 1. Zapłata podatków przez podatników prowadzących działalność gospodarczą i obowiązanych do prowadzenia księgi rachunkowej lub podatkowej księgi przychodów i rozchodów następuje w formie bankowych rozliczeń bezgotówkowych.
§ 2. Formę rozliczeń, o której mowa w § 1, stosuje się również do wpłat kwot podatków pobranych przez płatników, jeżeli płatnicy spełniają warunki określone w § 1.
§ 3. Przepisu § 1 nie stosuje się:
  1)  do zapłaty podatków nie związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
  2)  gdy zapłata podatku, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, dokonywana jest papierami wartościowymi, znakami skarbowymi akcyzy, znakami opłaty skarbowej lub urzędowymi blankietami wekslowymi,
  3)  do podatków pobieranych przez płatników lub inkasentów.
§ 4. Minister Finansów może, w drodze rozporządzenia, dopuścić zapłatę niektórych podatków papierami wartościowymi, określić szczegółowe zasady stosowania tej formy zapłaty oraz terminy dokonania zapłaty w tej formie.

Art. 62. § 1. Jeżeli na podatniku ciążą zobowiązania podatkowe z tytułu różnych podatków, dokonaną wpłatę zalicza się na poczet pokrycia podatku, zaliczki na podatek, raty podatku lub zaległości podatkowej, począwszy od zobowiązania o najwcześniejszym terminie płatności, chyba że podatnik wskaże, na poczet którego zobowiązania dokonuje wpłaty.
§ 2. W razie rozłożenia podatku lub zaległości podatkowej na raty, dokonaną wpłatę zalicza się na poczet raty o najwcześniejszym terminie płatności.
§ 3. Do wpłat zaliczonych na poczet zaległości podatkowej stosuje się art. 55 § 2.

Art. 63. § 1. Podstawy opodatkowania zaokrągla się do pełnych złotych, a kwoty podatków, odsetek za zwłokę oraz opłat prolongacyjnych - do pełnych dziesiątek groszy.
§ 2. Minister Finansów może, w drodze rozporządzenia, określić:
  1)  szczegółowe sposoby zaokrąglania podstaw opodatkowania, kwot podatków, odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej,
  2)  odmienne niż określone w § 1 zasady zaokrąglania podstaw opodatkowania oraz kwot podatków z tytułu niektórych zobowiązań podatkowych,
  3)  szczegółowe zasady i sposoby zaokrąglania kwot wykazywanych w księgach podatkowych, a także w fakturach oraz rachunkach wystawianych przez podatników,
  4)  przypadki, w których zaokrąglania nie stosuje się.

Art. 64. § 1. Bieżące zobowiązania podatkowe oraz zaległości podatkowe w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa podlegają, na wniosek podatnika, potrąceniu z wzajemnej, bezspornej i wymagalnej wierzytelności podatnika wobec Skarbu Państwa z tytułu:
  1)  prawomocnego wyroku sądowego wydanego na podstawie art. 417 lub 419 Kodeksu cywilnego,
  2)  prawomocnej ugody sądowej zawartej w związku z zaistnieniem okoliczności przewidzianych w art. 417 lub 419 Kodeksu cywilnego,
  3)  nabycia przez Skarb Państwa nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub wywłaszczenia nieruchomości na podstawie przepisów o gospodarce nieruchomościami,
  4)  odszkodowania za niesłuszne skazanie albo niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie, uzyskanego na podstawie art. 552 Kodeksu postępowania karnego,
  5)  odszkodowania uzyskanego na podstawie przepisów o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz bytu Państwa Polskiego.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się również do wzajemnych, bezspornych i wymagalnych wierzytelności podatnika wobec państwowych jednostek budżetowych z tytułu robót budowlanych, dostaw lub usług wykonanych przez niego w trybie przepisów o zamówieniach publicznych, pod warunkiem że potrącenie dokonywane jest przez tego podatnika i z tej wierzytelności.
§ 3. Potrącenia z tytułów wymienionych w § 1 i 2 można również dokonać z urzędu.
§ 4. Na wniosek podatnika wierzytelności z tytułów wymienionych w § 1 i 2 mogą być również zaliczane na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych.
§ 5. Potrącenie następuje:
  1)  z dniem złożenia wniosku - w przypadkach przewidzianych w § 1,
  2)  z dniem wydania przez organ podatkowy postanowienia - w przypadku przewidzianym w § 3.
§ 6. Odmowa potrącenia następuje w drodze decyzji.

Art. 65. § 1. Uprawnienie, o którym mowa w art. 64 § 1, przysługuje również podatnikom w stosunku do gminy z tytułu:
  1)  prawomocnego wyroku sądowego wydanego na podstawie art. 4201 Kodeksu cywilnego,
  2)  prawomocnej ugody sądowej zawartej w związku z zaistnieniem okoliczności przewidzianych w art. 4201 Kodeksu cywilnego,
  3)  nabycia przez gminę nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub wywłaszczenia nieruchomości na podstawie przepisów o gospodarce nieruchomościami.
§ 2. Przepisy art. 64 § 2-6 stosuje się odpowiednio.

Art. 66. § 1. Szczególnym przypadkiem wygaśnięcia zobowiązania podatkowego jest przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych na rzecz:
  1)  Skarbu Państwa - w zamian za zaległości podatkowe z tytułu podatków stanowiących dochody budżetu państwa,
  2)  gminy - w zamian za zaległości podatkowe z tytułu podatków stanowiących dochody gminy.
§ 2. Przeniesienie własności, o którym mowa w § 1 pkt 1, następuje na wniosek podatnika, na podstawie umowy zawartej, za zgodą właściwego urzędu skarbowego, pomiędzy rejonowym organem rządowej administracji ogólnej a podatnikiem, a w przypadku przewidzianym w § 1 pkt 2 - na podstawie umowy zawartej pomiędzy zarządem gminy a podatnikiem.
§ 3. Umowa oraz wyrażenie zgody, o których mowa w § 2, wymagają formy pisemnej.
§ 4. W przypadkach wymienionych w § 1 za termin wygaśnięcia zobowiązania podatkowego uważa się dzień przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych.

Art. 67. § 1. W przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym organ podatkowy, na wniosek podatnika, może umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe lub odsetki za zwłokę.
§ 2. Umorzenie zaległości podatkowej powoduje również umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub w takiej części, w jakiej została umorzona zaległość podatkowa.
§ 3. Minister Finansów określi, w drodze rozporządzenia, właściwość rzeczową organów podatkowych w sprawach umarzania zaległości podatkowych oraz odsetek za zwłokę.
§ 4. Minister Finansów, w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników, może, w drodze rozporządzenia, umarzać zaległości podatkowe z tytułu podatków stanowiących dochody budżetu państwa lub odsetki za zwłokę przypadające od tych zaległości.

Rozdział 8

Przedawnienie

Art. 68. § 1. Zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 21 § 1 pkt 2, nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.
§ 2. Jeżeli podatnik:
  1)  nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego,
  2)  w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego,
zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w § 1, nie powstaje, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.
§ 3. Przepis § 2 stosuje się również do opodatkowania dochodu nie znajdującego pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów lub pochodzącego ze źródeł nie ujawnionych.
§ 4. W przypadku, o którym mowa w § 3, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od końca roku, w którym upłynął termin do złożenia zeznania rocznego dla podatników podatku dochodowego od osób fizycznych.
§ 5. Bieg terminu przedawnienia zawiesza się, jeżeli wydanie decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia trwa do dnia, w którym decyzja innego organu stała się ostateczna lub orzeczenie sądu uprawomocniło się, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy.

Art. 69. § 1. W razie niedopełnienia przez podatnika warunków uprawniających do skorzystania z uzyskanej ulgi podatkowej, prawo do wydania decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe powstaje w dniu, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące utratę prawa do ulgi.
§ 2. Termin do wydania decyzji, o której mowa w § 1, wynosi 3 lata od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące utratę prawa do ulgi podatkowej, a jeżeli podatnik nie zgłosił organowi podatkowemu utraty prawa do ulgi - 5 lat.
§ 3. Ustalenie wysokości zobowiązania podatkowego następuje na podstawie stanu prawnego obowiązującego w dniu powstania obowiązku podatkowego oraz istniejącego w tym dniu stanu faktycznego.
§ 4. Jeżeli, zgodnie z odrębnymi przepisami, zobowiązanie podatkowe ustalane jest na rok kalendarzowy lub na inny okres, decyzja, o której mowa w § 1, wydawana jest na podstawie stanu prawnego obowiązującego w dniu nabycia prawa do ulgi.

Art. 70. § 1. Zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.
§ 2. Bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu:
  1)  od dnia wydania decyzji, o których mowa w art. 48 § 1 pkt 1 i 2, do dnia terminu płatności odroczonego podatku, ostatniej raty podatku lub ostatniej raty zaległości podatkowej,
  2)  od dnia nabycia prawa do ulgi podatkowej do dnia wygaśnięcia tego uprawnienia.
§ 3. Bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany wskutek pierwszej czynności egzekucyjnej, o której podatnik został powiadomiony.
§ 4. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu, w którym zakończono postępowanie egzekucyjne.
§ 5. Kolejne wszczęcie postępowania egzekucyjnego nie przerywa biegu terminu przedawnienia.
§ 6. Nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką, jednakże po upływie terminu przedawnienia zaległość podatkowa może być egzekwowana tylko z przedmiotu hipoteki.

Art. 71. Przepisy art. 70 stosuje się odpowiednio do należności płatników lub inkasentów z tytułu nie pobranych albo nie wpłaconych podatków.

Rozdział 9

Nadpłata

Art. 72. § 1. Za nadpłatę uważa się:
  1)  kwotę nadpłaconego lub nienależnie zapłaconego podatku,
  2)  kwotę podatku pobraną przez płatnika nienależnie lub w wysokości większej od należnej,
  3)  świadczenie płatnika lub inkasenta, jeżeli w decyzji, o której mowa w art. 30 § 1, określono je nienależnie lub w wysokości większej od należnej.
§ 2. W przypadku gdy organ podatkowy uchyli decyzję określającą wysokość zaległości podatkowej lub decyzję, o której mowa w art. 30 § 1, bądź stwierdzi nieważność takich decyzji, a następnie, w terminie przewidzianym w art. 76 § 1 pkt 3, zostanie wydana decyzja w tej samej sprawie, nadpłatę stanowi różnica pomiędzy podatkiem wpłaconym a podatkiem wynikającym z tej decyzji.

Art. 73. § 1. Wysokość nadpłaty określana jest przez organ podatkowy, a w przypadkach wymienionych w art. 74 § 2 - przez podatnika.
§ 2. Jeżeli nadpłata powstała w wyniku prawomocnego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, a podatnik, którego zobowiązanie podatkowe powstało w sposób przewidziany w art. 21 § 1 pkt 1:
  1)  złożył jedną z deklaracji, o których mowa w art. 74 § 2, lub inną deklarację, z której wynika wysokość zobowiązania podatkowego - wysokość nadpłaty określa podatnik we wniosku o jej zwrot, składając równocześnie skorygowaną deklarację,
  2)  został rozliczony przez płatnika - wysokość nadpłaty określa podatnik we wniosku o jej zwrot, składając równocześnie zeznanie, o którym mowa w art. 74 § 2 pkt 1,
  3)  nie był obowiązany do składania deklaracji - wysokość nadpłaty określa podatnik we wniosku o jej zwrot.

Art. 74. § 1. Nadpłata powstaje z dniem:
  1)  zapłaty przez podatnika podatku nienależnego lub w wysokości większej od należnej,
  2)  pobrania przez płatnika podatku nienależnego lub w wysokości większej od należnej,
  3)  zapłaty przez płatnika lub inkasenta należności wynikającej z decyzji o odpowiedzialności płatnika (inkasenta), jeżeli świadczenie to było nienależne lub zostało określone w wysokości większej od należnej.
§ 2. Jeżeli, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, podatnik jest obowiązany do wpłacania zaliczek na podatek, a także gdy zaliczki na podatek są pobierane przez płatnika, nadpłata powstaje z dniem złożenia:
  1)  zeznania rocznego - dla podatników podatku dochodowego od osób fizycznych,
  2)  zeznania wstępnego - dla podatników podatku dochodowego od osób prawnych,
  3)  deklaracji podatku akcyzowego - dla podatników podatku akcyzowego.

Art. 75. § 1. Nadpłaty podlegają zaliczeniu z urzędu na poczet zaległych oraz bieżących zobowiązań podatkowych, a w razie ich braku podlegają zwrotowi z urzędu, chyba że podatnik złoży wniosek o zaliczenie nadpłaty w całości lub w części na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych.
§ 2. Nadpłatę wynikającą z zaliczek na podatek zwraca się po zakończeniu okresu, za który rozlicza się podatek; jeżeli jednak nadpłata wynika z decyzji wydanej na podstawie art. 79 § 1, zwrot nadpłaty następuje w terminie określonym w art. 76 § 1 pkt 1 lit. e).
§ 3. Organ podatkowy może, na wniosek podatnika, dokonać wcześniejszego zwrotu nadpłaty, jeżeli jest to uzasadnione szczególnymi okolicznościami.

Art. 76. § 1. Nadpłata podlega zwrotowi w terminie:
  1)  30 dni od dnia wydania decyzji o:
a)    zmianie decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego lub określającej wysokość zaległości podatkowej,
b)    zmianie decyzji o odpowiedzialności podatkowej płatnika lub inkasenta,
c)    uchyleniu lub stwierdzeniu nieważności decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego lub określającej wysokość zaległości podatkowej,
d)    uchyleniu lub stwierdzeniu nieważności decyzji o odpowiedzialności podatkowej płatnika lub inkasenta,
e)    stwierdzeniu nadpłaty,
  2)  30 dni od dnia złożenia wniosku, o którym mowa w art. 73 § 2,
  3)  3 miesięcy od dnia złożenia zeznania lub deklaracji, o których mowa w art. 74 § 2.
§ 2. Zwrot nadpłaty następuje na rachunek bankowy podatnika, płatnika lub inkasenta.
§ 3. Na wniosek podatnika, płatnika lub inkasenta nie obowiązanych do posiadania rachunku bankowego zwrot nadpłaty następuje w gotówce.

Art. 77. § 1. Nadpłaty podlegają oprocentowaniu w wysokości równej wysokości odsetek za zwłokę pobieranych od zaległości podatkowych.
§ 2. Oprocentowanie przysługuje:
  1)  w przypadkach przewidzianych w art. 76 § 1 pkt 1 lit. a)-d) od dnia powstania nadpłaty,
  2)  w przypadku przewidzianym w art. 76 § 1 pkt 1 lit. e) - od dnia złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty:
a)    jeżeli nadpłata nie została zwrócona w terminie miesiąca od dnia wydania decyzji o stwierdzeniu nadpłaty,
b)    jeżeli decyzja w sprawie stwierdzenia nadpłaty nie została wydana w terminie 2 miesięcy od dnia złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty,
  3)  w przypadku przewidzianym w art. 76 § 1 pkt 3 - od dnia powstania nadpłaty, jeżeli nadpłata nie została zwrócona w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia zeznania lub deklaracji, o których mowa w art. 73 § 2,
do dnia zwrotu nadpłaty lub do dnia złożenia wniosku o zaliczenie nadpłaty na poczet bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych.
§ 3. W przypadku przewidzianym w art. 76 § 1 pkt 2 oprocentowanie przysługuje za okres:
  1)  od dnia powstania nadpłaty do dnia jej zwrotu - pod warunkiem złożenia przez podatnika wniosku o zwrot nadpłaty w terminie 30 dni od dnia ogłoszenia przez Prezesa Trybunału Konstytucyjnego o utracie mocy obowiązującej w całości lub w części aktu normatywnego lub dnia, w którym uchylono lub zmieniono w całości lub w części ten akt,
  2)  od dnia powstania nadpłaty do trzydziestego dnia od dnia ogłoszenia przez Prezesa Trybunału Konstytucyjnego o utracie mocy obowiązującej w całości lub w części aktu normatywnego lub dnia, w którym uchylono lub zmieniono w całości lub w części ten akt - jeżeli wniosek, o którym mowa w pkt 1, został złożony po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia przez Prezesa Trybunału Konstytucyjnego o utracie mocy obowiązującej w całości lub w części aktu normatywnego lub dnia, w którym uchylono lub zmieniono w całości lub w części ten akt.
§ 4. Za dzień zwrotu nadpłaty uważa się dzień:
  1)  obciążenia rachunku bankowego organu podatkowego na podstawie polecenia przelewu,
  2)  wypłacenia kwoty nadpłaty przez organ podatkowy lub postawienia nadpłaty do dyspozycji podatnika.

Art. 78. § 1. Prawo do zwrotu nadpłaty wygasa po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin określony w art. 76 § 1.
§ 2. Po upływie terminu określonego w § 1 wygasa również prawo do żądania zaliczenia nadpłaty na poczet bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych.
§ 3. Złożenie wniosku o zwrot nadpłaty lub o zaliczenie nadpłaty na poczet bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych przerywa bieg terminu do zwrotu nadpłaty.

Rozdział 10

Stwierdzenie nadpłaty

Art. 79. § 1. Jeżeli podatnik kwestionuje zasadność pobrania przez płatnika podatku albo wysokość pobranego podatku, może złożyć żądanie stwierdzenia nadpłaty podatku.
§ 2. Uprawnienie określone w § 1 przysługuje również:
  1)  podatnikom, których zobowiązanie podatkowe powstaje w sposób przewidziany w art. 21 § 1 pkt 1, jeżeli:
a)    w zeznaniach (deklaracjach), o których mowa w art. 74 § 2, wykazali zobowiązanie podatkowe nienależne bądź w wysokości większej od należnej i wpłacili zadeklarowany podatek albo wykazali kwotę nadpłaty w wysokości mniejszej od należnej,
b)    w deklaracjach innych niż wymienione w art. 74 § 2 pkt 3 wykazali zobowiązanie podatkowe nienależne lub w wysokości większej od należnej i wpłacili zadeklarowany podatek albo wykazali kwotę podatku przypadającego do zwrotu w wysokości mniejszej od należnej,
c)    nie będąc obowiązanymi do składania zeznań (deklaracji), dokonali wpłaty podatku nienależnego lub w wysokości większej od należnej,
  2)  płatnikom lub inkasentom, jeżeli w składanych przez nich deklaracjach wykazali oraz wpłacili podatek w wysokości większej od pobranego.
§ 3. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, właściwość miejscową organów podatkowych w sprawach, o których mowa w § 1.

Art. 80. § 1. Prawo do żądania stwierdzenia nadpłaty wygasa:
  1)  w przypadkach, o których mowa w art. 79 § 1, po upływie 5 lat od dnia:
a)    pobrania przez płatnika podatku nienależnie lub w wysokości większej od należnej,
b)    złożenia zeznania, o którym mowa w art. 74 § 2 pkt 1,
c)    uprawomocnienia się decyzji o uchyleniu lub zmianie decyzji, na podstawie której płatnik dokonał obliczenia podatku,
  2)  w przypadkach, o których mowa w art. 79 § 2 pkt 1 lit. a) i b) - po upływie 5 lat od dnia złożenia zeznania (deklaracji), w którym wykazano zobowiązanie podatkowe w wysokości większej od należnej albo kwotę nadpłaty lub podatku przypadających do zwrotu w wysokości mniejszej od należnej,
  3)  w przypadku, o którym mowa w art. 79 § 2 pkt 1 lit. c) - po upływie 5 lat od dnia, w którym dokonano wpłaty podatku,
  4)  w przypadku, o którym mowa w art. 79 § 2 pkt 2 - po upływie 5 lat od dnia złożenia deklaracji, w której wykazano pobrany podatek w wysokości większej od należnej.
§ 2. Przepisów art. 79 § 2 pkt 1 lit. b) oraz § 1 pkt 2 nie stosuje się, jeżeli ustawy podatkowe przewidują odmienny tryb zwrotu podatku.

Art. 81. § 1. Podatnicy, których zobowiązanie podatkowe powstało w sposób przewidziany w art. 21 § 1 pkt 1, korygują uprzednio złożoną deklarację w razie:
  1)  złożenia wniosku o zwrot nadpłaty w trybie przewidzianym w art. 73 § 2,
  2)  wydania przez organ podatkowy decyzji na podstawie art. 79 § 1 lub 2.
§ 2. Uprawnienie do skorygowania deklaracji przysługuje również:
  1)  podatnikom, którzy w złożonej deklaracji wykazali zobowiązanie podatkowe w wysokości mniejszej od należnej albo kwotę nadpłaty w wysokości większej od należnej,
  2)  płatnikom lub inkasentom - w przypadkach określonych w art. 79 § 2 pk

Publikowane akty nie są źródłem prawa. Jedyne źródło prawa na terenie Rzeczypospolitej Polskiej stanowią, na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. "O ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych" (Dz.U. 2000 r. Nr 62, poz. 718) akty prawne ogłaszane i wydawane w Dzienniku Ustaw i Monitorze Polskim. Money.pl nie ponosi odpowiedzialności za skutki działań podjętych w oparciu o udostępnione publikacje.

Dziennik Ustaw nr 137 z 1997 roku - pozostałe dokumenty:

  • Dziennik Ustaw - rok 1997, nr 137, poz. 926

Polecamy produkty dla firm

PRZYDATNE LINKI