Faktura pro-forma nie powoduje obowiązku z tytułu VAT

W wyniku nowelizacji rozporządzenia w sprawie wystawiania faktur zostały zaktualizowane dane dotyczące elementów, jakie dokumenty te powinny zawierać. Od 1 stycznia 2013 roku zniknął obowiązek umieszczania oznaczenia _ Faktura VAT _. Zmiana miała na celu wdrożenie dyrektywy Rady UE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej w odniesieniu do przepisów dotyczących fakturowania.

W związku z wprowadzonymi zmianami pojawiły się wątpliwości czy faktura pro-forma będzie traktowana na równi z fakturą, która stanowi podstawę do wykazania należnego podatku VAT z tytułu sprzedaży? Istniało bowiem ryzyko, że nadgorliwe urzędy skarbowe mogą zażądać zapłaty podatku podwójnie, raz na podstawie pro-formy, a drugi – w momencie wystawienia faktury dokumentującej otrzymaną zaliczkę bądź sprzedaż. Pojawiły się przy tym zapobiegliwe komentarze by z pro-form usunąć część elementów, jakie są niezbędne w przypadku faktur, np. numery NIP czy też wyszczególnienie podatku VAT.

Wyjaśnienie Ministerstwa Finansów rozwiewa wszelkie wątpliwości interpretacyjne. Faktura pro-forma nie jest dokumentem księgowym, a celem jej wystawienia może być np. potwierdzenie złożenia oferty czy przyjęcia zamówienia do realizacji. Nie stanowi natomiast podstawy do rozliczenia należnego podatku VAT u wystawcy. Odbiorca dokumentu nie jest również uprawniony na jej podstawie do odliczenia VAT z tytułu zakupu.

_ _ W związku z pojawiającymi się wątpliwościami dotyczącymi skutków w podatku od towarów i usług wystawienia dokumentów określanych mianem faktur pro-forma, jakie pojawiły się po wejściu w życie od dnia 1 stycznia 2013 r. zmian przepisów w zakresie fakturowania, Ministerstwo Finansów informuje: _ _

_ _ Stosownie do art. 106 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej _ ustawą o VAT _, podatnicy, o których mowa w art. 15 tej ustawy, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży. Na mocy art. 106 ust. 3 ustawy o VAT ustanowiony jest obowiązek udokumentowania fakturą części należności otrzymywanych przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi. _ _ Szczegółowe zasady wystawiania faktur, w tym również zakres i rodzaj danych zawartych w fakturze oraz terminy ich wystawiania reguluje rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360 i z 2012 r. poz. 1428), zwane dalej _ rozporządzeniem fakturowym _. _ _ Od dnia 1 stycznia 2013 r. w wyniku nowelizacji rozporządzenia
fakturowego (vide rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 grudnia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług - Dz. U. poz. 1428), został zniesiony obowiązek oznaczania faktur wyrazami _ Faktura VAT _. Za fakturę jest zatem uznawany dokument zawierający dane wymagane na podstawie ww. rozporządzenia fakturowego, przy czym nie musi on już zawierać oznaczenia _ Faktura VAT _. Obowiązujące od 1 stycznia 2013 r. regulacje nie wymagają również, aby dokument ten zawierał wyraz _ Faktura _. Powyższe zmiany zostały wprowadzone w celu implementacji dyrektywy Rady 2010/45/UE z dnia 13 lipca 2010 r. zmieniającą dyrektywę 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej w odniesieniu do przepisów dotyczących fakturowania (Dz. Urz. UE L 189 z 22.07.2010, str. 1). _ _ Powołane przepisy dotyczące podatku od towarów i
usług nie przewidują, w celu dokumentowania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem, wystawiania dokumentów określanych mianem faktur pro-forma. _ _ Dokument nazywany fakturą pro-forma nie jest dowodem księgowym. Jest to dokument wystawiany w obrocie gospodarczym i jego celem może być np. potwierdzenie złożenia oferty czy przyjęcia zamówienia do realizacji. Wyraźne oznaczenie tego dokumentu wyrazami pro-forma powoduje, że nie można przypisać mu waloru faktury w rozumieniu przepisów o VAT, gdyż podmiot wystawiający taki dokument jednoznacznie wskazuje, że nie jest to faktura. Wystawienie tego dokumentu nie powoduje zatem skutków w zakresie podatku VAT, tj. obowiązku zapłaty wykazanego w tym dokumencie podatku oraz nie stanowi dla kontrahenta podstawy do odliczenia wykazanego w tym dokumencie podatku VAT. Wystawienie takiego dokumentu nie zwalnia również podatnika z obowiązku wystawienia faktury dokumentującej dokonanie dostawy towaru lub wykonanie usługi albo otrzymanie całości lub części
należności przed dostawą lub wykonaniem usługi (co do zasady w terminie 7 dni od dokonania tych czynności - vide § 9 i 10 rozporządzenia fakturowego). _ _ Po wejściu w życie z dniem 1 stycznia 2013 r. zmian wprowadzonych ww. rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 11 grudnia 2012 r., nie zmieniło się merytoryczne podejście do dokumentów określanych mianem faktur pro-forma. W szczególności niezasadne jest stanowisko prezentowane przez niektórych autorów, że wystawienie takiego dokumentu (w celu np. potwierdzenia przyjęcia zamówienia), w przypadku gdy będzie zawierał wszystkie dane wymagane dla faktur (w tym kwotę podatku), rodzi obowiązek zapłaty wykazanego podatku do urzędu skarbowego na podstawie art. 108 ustawy o VAT. _ _

Faktura pro-forma powinna być zatem traktowana jak do tej pory, jako dokument handlowy a nie księgowy. Nie ma więc zagrożenia, że przedsiębiorca wystawiając fakturę pro-forma, zostanie na jej podstawie zobowiązany do wykazania oraz zapłaty podatku VAT do urzędu skarbowego.