Podatek VAT. Jak się rozliczyć?

Urząd właściwy do rozliczeń VAT przedsiębiorca wybiera ze względu na miejsce wykonywania czynności, które podlegają opodatkowaniu, czyli zwykle miejsce wykonywania działalności gospodarczej. W związku z tym przypominamy, że może się zdarzyć, iż dany przedsiębiorca przy rozliczeniach będzie korzystał z dwóch różnych urzędów skarbowych. Bowiem urząd właściwy do rozliczeń PIT wybiera się ze względu na miejsce zamieszkania podatnika.

Nie. Przepisy dają możliwość skorzystania ze zwolnień podmiotowych wyznaczając limit wartości sprzedaży, po przekroczeniu którego przedsiębiorca ma obowiązek rozliczania się z VAT. W roku 2013 przedsiębiorca, który zakłada działalność w trakcie roku podatkowego i wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest zwolniony od podatku w przypadku gdy przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy 150.000 zł.

Rozpoczynający więc działalność jeżeli, nie przewidują wyższej sprzedaży, nie maja obowiązku rejestracji VAT. Należy jednak zwrócić uwagę, że kwotę limitu liczy się w proporcji do okresu prowadzonej działalności uwzględniając w obliczeniach liczbę dni, jaka przypada od rozpoczęcia działalności do zakończenia roku podatkowego.

Przedsiębiorców prowadzących już działalność także obowiązuje limit w wysokości 150.000zł odnoszący się do łącznej wartości sprzedaży opodatkowanej w poprzednim roku podatkowym. Gdy w poprzednim roku przedsiębiorca przekroczył tę kwotę, ma obowiązek zarejestrowania się jako czynny podatnik VAT.

Istnieje grupa przedsiębiorców, która od pierwszej dokonanej czynności powinna rozliczać się z tytułu podatku od wartości dodanej. Są to przedsiębiorcy:

- dokonujący dostaw

- wyrobów z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali, których lista zawarta jest w załączniku do rozporządzenia w sprawie faktur,

- towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem: energii elektrycznej i wyrobów tytoniowych w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym,

- nowych środków transportu, terenów budowlanych oraz przeznaczonych pod zabudowę,

- świadczących usługi prawnicze, usługi w zakresie doradztwa, a także usługi jubilerskie,

- nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.

Przedsiębiorcy, których dotyczy wyżej wymieniona charakterystyka, tracą przywilej skorzystania ze zwolnienia w stosunku do całej sprzedaży. Jest jednak jeszcze jedna grupa, która stanowi wyjątek. To tzw. wyłączenia przedmiotowe. Oznacza to, że zwolnienia z podatku VAT nie obowiązuje w przypadku czynności takich jak:

-— import towarów i usług;

-— wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów;

-— dostawa towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca;

-— świadczenie usług, dla których podatnikiem jest ich usługobiorca nabywający usługi w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji do powietrza gazów cieplarnianych.

Przedsiębiorca wykonujący czynności nie traci prawa do zwolnienia z VAT w stosunku do całej swojej sprzedaży, a jedynie do tych czynności, które zostały wymienione. W przypadku pozostałych czynności ma on prawo do korzystania ze zwolnienia podmiotowego.

Rejestracji jako czynny podatnik VAT przedsiębiorca dokonuje przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu. Zgłoszenie składa się na wniosku VAT-R właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. Osoby zakładające działalności muszą pamiętać, że rejestracja VAT nie odbywa się za pomocą wniosku o wpis do rejestru działalności gospodarczej (CEIDG-1) , ale stanowi konieczność osobnego zarejestrowania się przez samego podatnika.

Jeżeli przedsiębiorca korzystał ze zwolnienia podmiotowego i pomimo możliwości dalszego korzystania z niego chce zrezygnować z tego zwolnienia, to także zgłasza to urzędowi skarbowemu rejestrując się (wniosek VAT-R) jako czynny podatnik VAT. Zgłoszenia tego powinien dokonać przed miesiącem, w którym rezygnuje ze zwolnienia.

Decyzja o rezygnacji ze zwolnienia podmiotowego powinna być dokładnie przemyślana przez przedsiębiorcę. Powrót do zwolnienia bowiem może nastąpić dopiero po upływie roku czasu, licząc od końca roku, w którym przedsiębiorca zrezygnował ze zwolnienia lub je utracił. Po zarejestrowaniu się przedsiębiorca otrzymuje decyzję potwierdzającą, że jest czynnym podatnikiem VAT.

Podstawową cechą podatnika VAT jest to, że jego dokumentem sprzedażowym staje się faktura vat, a nie rachunek. Przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT jest zobowiązany do prowadzenia rejestrów sprzedaży i zakupów VAT. Na ich podstawie rozlicza się z tytułu podatku od towarów i usług.

W zależności od tego, który z podatków jest wyższy: czy podatek naliczony (przy nabyciu) czy należny (wynikający ze sprzedaży towarów lub usług przedsiębiorcy) przedsiębiorca będzie musiał uiścić związaną z VAT opłatę bądź będzie mógł ubiegać się o zwrot podatku (lub przeniesienie nadwyżki na kolejny miesiąc).

Dodatkowo co miesiąc/kwartał czynny podatnik VAT zobowiązany jest do składania deklaracji (w przypadku działalności rozliczającej się na zasadach KPiR jest to deklaracja VAT-7 lub VAT-7k). Jednak należy pamiętać, że składanie deklaracji związanych z VAT jest obowiązkowe w każdym okresie rozliczeniowym czyli nawet gdy w danym miesiącu przedsiębiorca nie wykazał żadnego zakupu ani sprzedaży.

Przedsiębiorcy, którzy chcą dokonywać transakcji z podmiotami z państw członkowskich Unii Europejskiej muszą zapoznać się z zasadami rejestracji czynnych podatników VAT-UE. Rejestracji takiej dokonuje się na podstawie zgłoszenia składanego na wniosku VAT-R (tego samego co przy rejestracji jako czynny podatnik VAT). Kto zatem powinien się zarejestrować jako VAT-UE?

Czynni podatnicy VAT, którzy zamierzają dokonywać:

- wewnątrzwspólnotowego nabycia (WNT) czy też,

- wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT)

mają obowiązek zarejestrowania się jako VAT-UE.

Rejestracja jako podatnika VAT-UE dotyczy również:

-— podatników nabywających usługi, dla których ma zastosowanie art. 28b ustawy o VAT,

-— podatników świadczących usługi na rzecz czynnych podatników VAT lub osób prawnych niebędących podatnikami, zidentyfikowanych dla potrzeb podatku od wartości dodanej, które opodatkowane są zgodnie z art. 28b na terytorium innego państwa członkowskiego przez usługobiorcę i nie są zwolnione z opodatkowania oraz nie są opodatkowane stawką 0 proc. (art. 97 ust. 3 ustawy o VAT);

którzy nie są zarejestrowani jako czynni vatowcy.

Rejestracja jako VAT-UE dotyczy również podatników prowadzących działalność gospodarczą nie zarejestrowanych jako czynni podatnicy VAT lub zarejestrowanych dobrowolnie (zrzekający się prawa do zwolnienia podmiotowego z VAT), u których wartość wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów przekroczyła kwotę 50.000zł. Jeżeli tak scharaketryzowani podatnicy nie przekroczyli w zakresie WNT kwoty 50.000 zł, rejestracji jako podatnik VAT-UE mogą, ale nie muszą dokonywać.

Dzięki rejestracji jako VAT-UE przedsiębiorca otrzymuje przed swoim numerem NIP przedrostek symbolizujący kraj z którego pochodzi firma. W przypadku polskich przedsiębiorców będzie to €œ_ PL _. Firma może sprawdzić swoich kontrahentów pod względem tego czy są czynnymi podatnikami VAT-UE poprzez internetową wyszukiwarkę VIES, podając jedynie kraj i NIP firmy współuczestniczącej w transakcji.

Jedną z korzyści jaką niesie za sobą zarejestrowanie się w VAT-UE jest możliwość dokonywania WDT czy WNT przy których następuje neutralizowanie się podatku. Rejestracja czynnego podatnika VAT-UE nakłada na przedsiębiorcę również obowiązki związane z miesięcznym lub kwartalnym rozliczaniem się z podatku i składaniem deklaracji podatkowych.

Dla celów rozliczeń podatku VAT przedsiębiorca ma obowiązek ewidencjonowania sprzedaży. W zależności od rodzaju działalności jaką prowadzi musi on korzystać z odpowiednich form tej ewidencji. Jeżeli kontrahentami są inne podmioty prowadzące działalność czynny podatnik VAT ma w stosunku do nich obowiązek wystawiania faktur VAT, które są podstawowym dokumentem sprzedażowym.

Jeżeli natomiast nabywcami towarów lub usług są osoby fizyczne nie prowadzące działalności gospodarczej przedsiębiorcy mają obowiązek jedynie na zgłoszone przez te osoby żądanie wystawić fakturę. Jeżeli nabywca nie zgłosi takiego żądania przedsiębiorca może potwierdzić sprzedaż nie fakturą a np. paragonem. W związku z tym które działalności będą miały obowiązek ewidencjonowania sprzedaży na kasach rejestrujących?

Ogólne zasady określające obowiązek wprowadzenia kasy fiskalnej do działalności mówią, że obowiązek taki istnieje po przekroczeniu: 20.000 zł obrotów z działalności podlegającej ewidencjonowaniu na kasie rejestrującej. Limit ten dotyczy zarówno przedsiębiorców kontynuujących działalność w jak i nowych firm, z tym że rozpoczynający działalność powinni wyliczyć limit proporcjonalnie do okresu jaki przypada na prowadzenie działalności w pierwszym roku.

Przy obliczaniu limitów nie uwzględnia się obrotu z tytułu sprzedaży dokonywanej na rzecz firm a jedynie brana jest pod uwagę sprzedaż dokonywana na rzecz osób fizycznych nie prowadzących działalności oraz rolników ryczałtowych.

Obrót powiększają otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które mają bezpośredni wpływ na kwotę należną (cenę) towarów lub usług, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Jednakże od zasad wyżej wskazanych występują wyjątki, które obejmują takie rodzaje działalności w stosunku do których obowiązek kasy rejestrującej istnieje już od chwili pierwszej sprzedaży. Wyjątki te wymieniono w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 29 listopada 2012 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących § 4 ust 1.

Z drugiej zaś strony przepisy przewidują możliwość skorzystania z innych zwolnień dedykowanych ze względu na rodzaj prowadzonej działalności. W załączniku do rozporządzenia o kasach wymieniona jest lista czynności, których wykonywanie w zakresie działalności może być zwolnione z obowiązku rejestrowania na kasach. Przepisy jednak określają, że zwolnienia te obowiązują do 31 grudnia 2014 roku i wskazują, że czynność która podlega zwolnieniu musi być czynnością przeważającą w działalności.