*Umowa o dzieło jest umową cywilnoprawną, uregulowaną przepisami Kodeksu cywilnego. Nie zawsze zawarcie umowy o dzieło jest możliwe. *
Umowę o dzieło można zawrzeć tylko wówczas, gdy jej przedmiotem jest wykonanie określonego dzieła.
Umowa o dzieło zawarta z własnym pracownikiem
Przychód osiągnięty przez osobę wykonującą umowę o dzieło dla własnego pracodawcy, albo na jego rzecz (za pośrednictwem innej firmy) w zakresie ubezpieczeń społecznych traktowany jest jak przychód ze stosunku pracy. Dlatego przychód z umowy o dzieło i z tytułu stosunku pracy podlega oskładkowaniu i wykazaniu w jednym imiennym raporcie miesięcznym za danego ubezpieczonego.
Umowa o dzieło zawarta z innym podmiotem niż pracodawca
Umowa o dzieło nie jest samoistnym tytułem do ubezpieczeń społecznych. Dlatego też zawarcie takiej umowy z osobą niemająca innych tytułów do ubezpieczeń, albo pracownikiem zatrudnionym przez inny podmiot - w zakresie ubezpieczeń - nie rodzi żadnych skutków finansowych dla zamawiającego.
Umowa o dzieło zawarta z emerytem
Do 30 czerwca 2004 r. zawarcie przez emeryta lub rencistę umowy o dzieło w żadnym przypadku nie powodowało obowiązku opłacania składek ani na ubezpieczenia społeczne, ani na ubezpieczenie zdrowotne. Sytuacja taka zresztą bardzo korzystna dla zamawiającego dotyczyła tylko tej grupy ubezpieczonych. Od 1 lipca 2004 r. także za emerytów i rencistów, którzy zawierają umowy z własnym pracodawcą należy opłacać składki na ubezpieczenia społeczne.
Obowiązek opłacania składek nie dotyczy umów o dzieło zawartych przez emeryta lub rencistę z własnym pracodawcą albo wykonywanych na jego rzecz zawartych przez 1 lipca 2004 r. Nie ma przy tym znaczenia na jak długi okres została zawarta taka umowa. Ważne jest to dla osób, które przed tą datą zawarły wskazane umowy.
_ *Przykład * Barbara N. rozwiązała umowę o pracę i pobiera świadczenie emerytalne. Po roku pobierania emerytury zawarła umowę o dzieło z tym samym pracodawcą. _
_ W przedstawionej sytuacji nie należy opłacać składek na ubezpieczenia społeczne. _
_ *Przykład * Pracodawca ma do wyboru zawarcie umowy o dzieło z emerytem, który jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę z innym pracodawcą i emerytem, dla którego zawarta umowa o dzieło byłaby jedyną umową (jeden tytuł do ewentualnych ubezpieczeń). _
_ Zarówno w pierwszym, jak i w drugim przypadku na płatniku nie będzie ciążył obowiązek opłacania składek. _
Dla pracodawcy korzystniej będzie zawrzeć umowę o dzieło z emerytem bądź rencistą niepozostającym z nim w stosunku pracy lub z pracownikiem zatrudnionym w innej firmie niż z własnym pracownikiem, który ma ustalone prawo do emerytury lub renty._ _
_ Podstawa prawna: Ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz.U.z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.). Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. nr 161, poz. 1106 ze zm.). _
Autorka jest specjalistą w zakresie ubezpieczeń społecznych