Podstawowy urlop macierzyński przysługuje zarówno osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, jak i opłacającym dobrowolne składki chorobowe. Z prawa mogą skorzystać rodzice, którym urodziło się dziecko lub zdecydowali się na adopcję.
Przy urlopie macierzyńskim nie ma znaczenia staż ani wymiar pracy. Matka może więc być zatrudniona nawet na czas określony. Wystarczy, że ten okres obejmuje całą liczbę dni wolnych. Jeśli umowa zostanie rozwiązana w trakcie świadczenia, pozostaje wsparcie w formie zasiłku pieniężnego aż do ukończenia przez dziecko 52. tygodnia. W przypadku wygaśnięcia współpracy po upływie 3. miesiąca ciąży, umowa ulega przedłużeniu do końca porodu.
Ile trwa podstawowy urlop macierzyński?
Wymiar standardowego urlopu macierzyńskiego zależy od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie lub przysposobionych. Każda mama, której przysługują dni wolne, ma do dyspozycji 20 tygodni przy jednym dziecku. W przypadku dwójki, może wykorzystać 31 tygodni. Trójka uprawnia do 33, czwórka - do 35, a piątka lub więcej - do 37 tygodni. Przy czym, 6 tygodni spośród przysługujących dni można wykorzystać jeszcze przed porodem.
Istnieje również szansa na to, aby rodzice podzielili się świadczeniem. Co to oznacza w praktyce? Ojciec dziecka może wykorzystać przysługujące dni, ale tylko w wymiarze maksymalnie 6 tygodni (obligatoryjny okres 14 tygodni należy się matce). Warunkiem, który należy spełnić, jest zatrudnienie mężczyzny na etacie lub opłacanie przez niego dobrowolnej składki chorobowej przy prowadzeniu działalności gospodarczej czy pracy na umowie zleceniu.
Osobom na urlopie macierzyńskim, oprócz przerwy w pracy, przysługują także dodatkowo pieniądze wypłacane przez ZUS. Przy korzystaniu z 20 podstawowych dni, wysokość zasiłku wynosi 100 proc. wynagrodzenia. Jeśli po tym czasie, rodzice zdecydują się na podjęcie urlopu rodzicielskiego, przez pierwsze 6 lub 8 tygodni jego trwania otrzymają też 100 proc. pensji, a później 60 proc. kwoty. Inaczej wygląda sytuacja, kiedy matka od razu zgłosi pełny wymiar dni wolnych, czyli urlop macierzyński i rodzicielski. Od początku do końca jego trwania, przez 52 tygodnie, otrzyma 80 proc. pensji.
[Zasiłek macierzyński](https://msp.money.pl/wiadomosci/kadry/artykul/zasilek-macierzynski-dzialalnosc-gospodarcza,32,0,2171168.html) i świadczenie rodzicielskie. Kto może skorzystać?
Nowością w 2016 roku jest możliwość podjęcia świadczenia rodzicielskiego przez osoby nieuprawnione do urlopu macierzyńskiego. Od stycznia wsparcie pieniężne otrzymują także rodzice, którym zasiłek wcześniej nie przysługiwał. Na minimum 1 tys. zł netto miesięcznie przez pierwszy rok życia dziecka mogą liczyć bezrobotni, pracujący na umowę o dzieło i zlecenie, rolnicy, a także studenci bez względu na sytuację finansową. Jeśli kwota obliczona na podstawie zarobków będzie niższa, państwo dopłaci różnicę.
I choć nowe zasady obowiązują dopiero od stycznia bieżącego roku, z pieniędzy mogą korzystać też osoby, których dzieci urodziły się w 2015 roku, a teraz obchodzą pierwsze urodziny. Kwota nie przysługuje jednak przez cały rok, ale tylko od stycznia do momentu, gdy dziecko skończy dwanaście miesięcy.
W przypadku urlopu macierzyńskiego, matka dziecka po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres co najmniej 14 tygodni po porodzie może zrezygnować z dalszego pobierania pieniędzy i wcześniej wrócić do pracy. W tej sytuacji, to ojciec dziecka przejmuje pozostałe 6 tygodni obowiązkowego wolnego.
[Wniosek o urlop](https://msp.money.pl/wiadomosci/prawop/artykul/wniosek-o-urlop-jak-poprawnie-wypelnic,0,0,2122752.html) macierzyński. O czym należy pamiętać?
Przy obowiązkowym urlopie macierzyńskim o podstawowym wymiarze, matka nie musi składać wniosku. Wystarczy, że zaniesie skrócony odpis aktu urodzenia dziecka do swojego pracodawcy lub do ZUS, jeśli opłaca dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Inaczej wygląda sytuacja w przypadku ojca. Aby mógł przejąć część dni wolnych od matki, musi złożyć wniosek w zakładzie pracy.
Wniosek należy złożyć także w sytuacji, gdy rodzice chcą skorzystać z całego wymiaru urlopu, decydując się od razu na urlop rodzicielski. Przedstawienie dokumentu pozwala przekazać informację, w jakim okresie zatrudniona matka będzie wykorzystywała wolne dni. Pracownica powinna wypełnić formularz na piśmie i dostarczyć go do zakładu pracy najpóźniej 21 dni po porodzie. Powinien zawierać następujące dane:
- imię i nazwisko;
- miejscowość i datę założenia wniosku;
- dane pracodawcy;
- prośbę o udzielenie urlopu z podaniem przepisu z Kodeksu pracy;
- imię i nazwisko dziecka;
- termin porodu;
- początkową i końcową datę urlopu;
- podpis pracownika;
Urlopu macierzyńskiego nie można się zrzec ani zamienić go na ekwiwalent pieniężny. Pisemny wniosek o jego udzielenie jest niezbędny, aby ustalić wysokość zasiłku. Przyznany procent wynagrodzenia zależy bowiem od przewidywanej długości przerwy w pracy.