Realizacja uprawnień i interesów na drodze postępowania cywilnego wiąże się z koniecznością ponoszenia opłat sądowych. Nie zawsze trudna sytuacja materialna uprawnia do uzyskania zwolnienia.
Kwestie te zostały szczegółowo uregulowane w ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 z późn zm., dalej jako „kscu”).
Trzeba jednak pamiętać, że polskiemu prawu nie są obce rozwiązania polegające na zwalnianiu określonych podmiotów z tego rodzaju obowiązków, co dotyczy również przedsiębiorców, o czym sami przedsiębiorcy często zapominają. Może to dotyczyć nie tylko opłat w procesach, ale także tych ponoszonych na przykład przy wnioskach o wpis danych do Krajowego Rejestru Sądowego.
[
Od kwietnia łatwiej o adwokata z urzędu ]( http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/od;kwietnia;latwiej;o;adwokata;z;urzedu,25,0,595993.html )
Nie zawsze jednak trudna sytuacja materialna będzie uprawniać do uzyskania zwolnienia. Przede wszystkim trzeba pamiętać, że obowiązkiem przedsiębiorcy jest samodzielne dbanie o swoje interesy np. poprzez odpowiednie oszczędności we własnych wydatkach na poczet przewidywanych kosztów związanych ze sprawami sądowymi. Dotyczyć to może głównie przypadków, gdy przedsiębiorca osiąga bardzo wysokie obroty, nie wykazując przy tym zysków.
Wskazuje się także, że krótkotrwały brak środków pieniężnych na rachunku bankowym firmy, nie jest uzasadnieniem dla żądania zwolnienia od kosztów, jeśli środki takie mogłyby zostać pozyskane za pomocą kredytu. W takich przypadkach można natomiast wnosić o częściowe zwolnienie od kosztów (np. 50%), albo o zwolnienie od kosztów tylko danej czynności przed sądem (np. o zwolnienie tylko od opłaty od apelacji).
Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą
Każda osoba fizyczna, a więc również przedsiębiorca, który prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, może wnosić o zwolnienie od kosztów sądowych, jeśli nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 102 ust. 1 kscu).
W myśl art. 105 kscu można tego dokonać w dwojaki sposób: w formie pisemnego wniosku, bądź też poprzez ustne zgłoszenie do protokołu w sądzie, co do zasady w tym, w którym sprawa ma być wytoczona lub już się toczy. W obu przypadkach konieczne jest sporządzenie oświadczenia obejmującego szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania ubiegającego się o zwolnienie. Ponadto ubiegający się o zwolnienie może zostać zobligowany do złożenia przyrzeczenia na okoliczność prawdziwości i rzetelności złożonego oświadczenia (art. 102 ust. 3 kscu) pod rygorem grzywny, jeśli dane okażą się nieprawdziwe lub nierzetelne.
Pozostali przedsiębiorcy
[
Dla kogo adwokat z urzędu? ]( http://prawo.money.pl/aktualnosci/wiadomosci/artykul/dla;kogo;adwokat;z;urzedu,76,0,374860.html )Ustawa przewiduje, że również osoby prawne lub tzw. ułomne osoby prawne, a więc jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną (np. spółki jawne) mogą wnosić o zwolnienie od kosztów sądowych, jeżeli wykażą, że nie mają dostatecznych środków na ich uiszczenie (art. 103 kscu). Brak środków może zostać wykazany za pomocą jakichkolwiek dokumentów pozwalających określić sytuację majątkową osoby prawnej lub ułomnej osoby prawnej, w tym również oświadczeń składanych przez osoby upoważnione do jej reprezentowania (post. SN z 28 listopada 2007 r. V CZ 106/07). Rodzaj tych dowodów zależy od rodzaju i charakteru osoby prawnej ubiegającej się o zwolnienie od kosztów oraz od konkretnej sytuacji danej osoby prawnej, np. bilans roczny wykazujący przewagę pasywów nad aktywem (post. SN z
8.11.1976 r., I CZ 96/70). W razie wątpliwości sąd może zwrócić się o dostarczenie dodatkowych dokumentów finansowych potwierdzających złą sytuację finansową i brak środków.
Autorka Halina Kwiatkowska, jest radcą prawnym, partnerem z Chałas i Wspólnicy Kancelarii Prawnej Oddział w Krakowie
ZOBACZ TAKŻE: