Na podstawie ustawy z dnia 3 stycznia 1945 r. o trybie wydawania dekretów z mocą ustawy (Dz. U. R. P. Nr 1, poz. 1) - Rada Ministrów postanawia, a Prezydium Krajowej Rady Narodowej zatwierdza, co następuje:

Art. 1. Przepisom niniejszego dekretu podlega postępowanie w sprawach danin publicznych, do których ma zastosowanie dekret z dnia 16 maja 1946 r. o zobowiązaniach podatkowych (Dz. U. R. P. Nr 27, poz. 173).

Art. 2. 1. Zarząd danin publicznych, określonych w art. 1, należy do władz podatkowych.

2. Ogólny i naczelny nadzór nad sprawami danin publicznych oraz piecza nad należytym i jednolitym wykonywaniem przepisów w zakresie tych danin należą do władzy podatkowej naczelnej.

3. Władzą podatkową naczelną w sprawach danin publicznych pobieranych na rzecz Skarbu Państwa jest Minister Skarbu, w sprawach zaś danin publicznych pobieranych na rzecz związków samorządu terytorialnego - Minister Administracji Publicznej.

4. Ilekroć w dekrecie niniejszym jest mowa o Ministrze Administracji Publicznej odnosi się to również do Ministra Ziem Odzyskanych.

Art. 3. 1. Jeżeli sprawność postępowania podatkowego tego wymaga, władza podatkowa naczelna może zarządzać w drodze rozporządzenia obliczanie i pobór niektórych danin publicznych od poszczególnych grup podatników za pośrednictwem płatników i to bądź na całym obszarze Państwa, bądź w jego określonej części, bądź też w poszczególnych gminach. Rozporządzenia te mogą także przyznawać płatnikom za czynności związane z obliczeniem i poborem daniny wynagrodzenie i określać jego wysokość.

2. Jeżeli płatnik obciążony został obowiązkiem obliczania i poboru przedpłat na podatek obrotowy lub dochodowy od podatników, dokonujących uboju zwierząt w rzeźni lub handlujących mięsem albo wyrobami mięsnymi, Ministrowi Skarbu służy prawo określania podstawy obliczenia tych przedpłat i terminu ich płatności. Uprawnienie to Minister Skarbu może przelewać w całości lub w części na władze podległe.

Art. 4. Przepisy o ustroju władz administracji skarbowej oraz skarbowych organów wykonawczych oraz przepisy o podatkach komunalnych określają właściwość rzeczową władz skarbowych i władz związków samorządu terytorialnego w zakresie ustalania zobowiązań podatkowych i poboru danin publicznych (władz podatkowych pierwszej instancji) oraz w zakresie rozstrzygania odwołań od decyzji ustalających zobowiązania podatkowe (władz podatkowych drugiej instancji).

Art. 5. Właściwość miejscową władz podatkowych, jeżeli dalsze przepisy niniejszego działu nie określają jej odmiennie, ustala się, jak następuje:

Art. 6. 1. Właściwość miejscową w sprawach podatku dochodowego osób fizycznych określa się podług miejsca, w którym strona w dniu 31 grudnia roku podatkowego miała miejsce zamieszkania lub pobytu.

2. Jeżeli zachodzi wątpliwość co do miejsca zamieszkania lub pobytu strony, bądź jeżeli strona nie ma w kraju miejsca zamieszkania ani pobytu, podatek ustala się w okręgu, w którym położone są źródła przychodów; jeżeli źródła te położone są w dwóch lub więcej okręgach, właściwa jest władza podatkowa, w której okręgu znajduje się większa część źródeł przychodów strony lub też główne źródło.

3. Jeżeli w sposób przewidziany w ust. 1 i 2 nie można ustalić właściwości miejscowej, właściwa jest władza podatkowa, w której okręgu strona miała ostatnio miejsce zamieszkania.

4. Dla spadków wakujących (nieobjętych) właściwą władzą jest władza podatkowa ostatnio właściwa dla zmarłego.

5. Właściwość miejscową w sprawach podatku dochodowego osób prawnych określa się podług miejsca, w którym w ostatnim dniu roku podatkowego znajdowała się siedziba lub zarząd osoby prawnej.

6. Jeżeli siedziba (zarząd) osoby prawnej znajduje się za granicą, właściwość miejscową określa się podług miejsca na obszarze Rzeczypospolitej, w którym znajduje się jej przedstawicielstwo, wreszcie podług przepisów ust. 2.

Art. 7. 1. Właściwość miejscową w sprawach podatku od wynagrodzeń oraz w sprawach dodatkowej opłaty obciążającej pracodawcę, z wyjątkiem podatku pobieranego od emerytur i zaopatrzeń wypłacanych z funduszów publicznych, określa się podług miejsca zatrudnienia pracownika.

2. Miejscem zatrudnienia jest stałe miejsce pracy pracownika (urząd, biuro, fabryka, warsztat, magazyn, gospodarstwo rolne, domowe itp.).

3. Stałe miejsce pracy pozostaje miejscem zatrudnienia pracownika również w przypadku, gdy pracownik na zlecenie pracodawcy wykonywa krótkoterminowe roboty poza stałym miejscem pracy.

4. Miejscem zatrudnienia pracownika, którego pracodawca zatrudnia przy robotach wykonywanych w coraz to innych okręgach władz podatkowych, jak np. w przedsiębiorstwach budowlanych, budowy dróg, kanałów itp., jest miejsce siedziby lokalnego kierownictwa robót.

5. Właściwość miejscową w sprawach podatku od wynagrodzeń, pobieranego od emerytur i zaopatrzeń wypłacanych z funduszów publicznych, określa się podług miejsca siedziby pracodawcy, wypłacającego emeryturę lub zaopatrzenie.

6. Właściwość miejscową w sprawach podatku od łącznych wynagrodzeń, pobieranych od różnych pracodawców, określa się podług miejsca, w którym pracownik w dniu 31 grudnia roku podatkowego miał miejsce zamieszkania lub pobytu.

7. Właściwość miejscową w sprawach podatku od wynagrodzeń wypłacanych na obszarze obcego państwa pracownikowi, który posiada miejsce zamieszkania lub pobytu na obszarze Rzeczypospolitej, określa się podług miejsca, w którym pracownik w dniu 31 grudnia roku podatkowego miał miejsca zamieszkania lub pobytu.

Art. 8. Właściwość miejscową w sprawach podatku obrotowego dla osób prawnych określa się podług przepisów art. 6 ust. 5 i 6.

Art. 9. 1. Właściwość miejscową w sprawach opodatkowania spadków i darowizn określa się podług miejsca położenia majątku podlegającego podatkowi.

2. Jeżeli majątek znajduje się w dwóch lub więcej okręgach władz podatkowych, a spadkodawca miał, bądź darczyńca ma w jednym z nich miejsce zamieszkania lub pobytu, właściwa jest władza podatkowa, w której okręgu spadkodawca miał, bądź darczyńca ma miejsce zamieszkania lub pobytu.

3. Jeżeli majątek znajduje się w dwóch lub więcej okręgach władz podatkowych, a spadkodawca nie miał, bądź darczyńca nie ma w żadnym z nich miejsca zamieszkania ani pobytu, właściwość miejscową określa władza bezpośrednio przełożona, jeżeli te władze podatkowe posiadają wspólną władzę przełożoną, bądź władza podatkowa naczelna, jeżeli władze te nie posiadają wspólnej władzy przełożonej; władza podatkowa naczelna określa także właściwość miejscową, jeżeli cały majątek podlegający podatkowi znajduje się za granicą, a spadkodawca nie miał, bądź darczyńca nie ma miejsca zamieszkania w kraju.

Art. 10. Jeżeli podług przepisów niniejszego działu nie da się ustalić właściwości miejscowej władz podatkowych, o właściwości rozstrzyga władza podatkowa naczelna.

Art. 11. 1. Władza powinna z urzędu przestrzegać swojej właściwości rzeczowej i miejscowej.

2. Podanie wniesione do niewłaściwej władzy podatkowej władza ta powinna niezwłocznie przesłać władzy właściwej z równoczesnym zawiadomieniem o tym wnoszącego; podanie takie uważa się za wniesione do władzy właściwej w dniu, w którym wpłynęło do władzy niewłaściwej.

Art. 12. 1. Spory o właściwość rzeczową lub miejscową pomiędzy władzami podatkowymi, mającymi wspólną władzę przełożoną, rozstrzyga ta władza.

2. Spory o właściwość pomiędzy władzami podatkowymi, mającymi różne władze przełożone, rozstrzyga władza przełożona nad władzą podatkową, która pierwsza wszczęła sprawę, w porozumieniu z drugą władzą przełożoną, w przypadku zaś nieosiągnięcia porozumienia - władza podatkowa naczelna.

Art. 13. Gdy między władzami podatkowymi toczy się spór o właściwość lub gdy uzasadniona jest właściwość dwóch lub więcej władz podatkowych, a zwłoka w załatwieniu sprawy może narazić na niebezpieczeństwo interes publiczny, każda z tych władz powinna w swoim zakresie działania wykonać czynności nie cierpiące zwłoki, zawiadamiając równocześnie o tym pozostałe władze.

Art. 14. Władza podatkowa naczelna może przekazać sprawę do załatwienia w całości lub w części innej władzy podatkowej niż władza właściwa, jeżeli tego wymaga interes publiczny.

Art. 15. Jeżeli sprawność postępowania podatkowego tego wymaga, naczelna władza podatkowa może ustalać dla poszczególnych podatników lub - w drodze rozporządzenia - dla grup podatników właściwość miejscową władz podatkowych odmiennie od przepisów niniejszego działu.

Art. 16. 1. Urzędnik jest wyłączony z mocy samego prawa:

2. Urzędnik może wyłączyć się w sprawie na własne żądanie, za zgodą przełożonego.

3. Niezależnie od przyczyn wymienionych w ust. 1 przełożony powinien wyłączyć podwładnego urzędnika, o ile uzna to za potrzebne ze względu na interes publiczny, jak również na wniosek strony, jeżeli pomiędzy urzędnikiem a jedną ze stron zachodzi stosunek osobisty tego rodzaju, że mógłby wywołać uzasadnione wątpliwości co do bezstronności urzędnika. Zgłaszając wniosek o wyłączenie strona powinna uprawdopodobnić przyczynę wyłączenia.

4. W przypadku wyłączenia urzędnik powinien być bezzwłocznie zastąpiony przez innego, a do tego czasu ma wykonać tylko te czynności, które nie cierpią zwłoki.

Art. 17. 1. Stroną w postępowaniu podatkowym jest każdy, kto żąda czynności władzy podatkowej, do kogo czynność władzy podatkowej się odnosi lub też czyjego interesu czynność władzy podatkowej choćby pośrednio dotyczy.

2. Podatnikiem jest strona, która podlegając z mocy ustawy obowiązkowi podatkowemu obowiązana jest do uiszczenia daniny publicznej.

3. Płatnikiem jest strona, która z mocy ustawy lub rozporządzenia wydanego na podstawie art. 3 obowiązana jest do obliczenia i pobrania od podatnika należności z tytułu zobowiązania podatkowego i do wpłacenia jej na rachunek właściwej władzy podatkowej.

4. Przepisy odnoszące się do podatników stosuje się odpowiednio do płatników.

Art. 18. 1. Zdolność prawną i zdolność do działań prawnych strony ocenia władza podatkowa według przepisów prawa cywilnego.

2. Imieniem osób, nie posiadających zdolności do działań prawnych, działają ich przedstawiciele ustawowi.

3. Imieniem spadków wakujących (nieobjętych) działają osoby, sprawujące zarząd majątku masy spadkowej.

4. Jeżeli nie jest pewne, kto jest upoważniony do występowania w imieniu spadku lub innego majątku pozostałego bez zarządcy, sąd, na wniosek właściwej władzy podatkowej, wyznaczy kuratora.

5. Imieniem osób prawnych, spółek jawnych, komandytowych i spółek nie będących spółkami handlowymi działają osoby, uprawnione do reprezentowania z mocy przepisów normujących działalność tych osób i spółek.

Art. 19. Dla osób niezdolnych do działań prawnych, a nie mających przedstawiciela ustawowego, może właściwa władza podatkowa wystąpić do sądu o ustanowienie takiego przedstawiciela.

Art. 20. 1. Strona może ustanowić pełnomocnika, o ile nie jest wymagane jej osobiste działanie.

2. Pełnomocnikiem w postępowaniu podatkowym może być tylko osoba wpisana w Polsce na listę adwokatów oraz osoby wymienione w art. 22 ust. 2.

3. Jeżeli strona ustanowi pełnomocnika, który złoży pełnomocnictwo pisemne, należy wszelkie pisma doręczać pełnomocnikowi.

Art. 21. 1. Podatnicy przebywający stale poza obszarem Rzeczypospolitej obowiązani są ustanowić pełnomocnika mieszkającego w kraju i zawiadomić o tym właściwą władzę podatkową. Obowiązek ustanowienia pełnomocnika ciąży również na zarządzie przedsiębiorstwa wykonywanego w kraju, jeżeli jego zarząd znajduje się za granicą.

2. Brak zawiadomienia władzy podatkowej o ustanowieniu pełnomocnika uprawnia władzę podatkową do zastosowania przepisu art. 19.

Art. 22. 1. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie. Władza podatkowa może żądać uwierzytelnienia podpisu na pełnomocnictwie z wyjątkiem przypadków, gdy pełnomocnikiem jest adwokat.

2. W sprawach mniejszej wagi władza podatkowa może nie żądać pełnomocnictwa, jeżeli pełnomocnikami są członkowie rodziny, osoby należące do wspólnego gospodarstwa domowego, osoby sprawujące zarząd majątku podatnika lub jego pracownicy, a władza podatkowa nie ma wątpliwości co do istnienia i zakresu uprawnienia do zastępstwa.

Art. 23. Przepisy, dotyczące stron, odnoszą się odpowiednio do ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników oraz do kuratorów spadku.

Art. 24. 1. Strony mają prawo w godzinach do tego przeznaczonych dowiadywać się o biegu spraw.

2. Władza podatkowa może na prośbę strony zezwolić na sporządzenie odpisów z dokumentów, jeżeli to ze względu na interes publiczny nie jest niedopuszczalne.

3. Od decyzji, wydanych w myśl artykułu niniejszego, nie służy żaden środek prawny oddzielnie od odwołania co do istoty sprawy.

Art. 25. 1. Prośby, odwołania, zażalenia, zeznania podatkowe, deklaracje i inne podania mogą być wnoszone do władz podatkowych pisemnie lub telegraficznie, a także zgłaszane ustnie do protokołu, jeżeli rodzaj sprawy nie stoi temu na przeszkodzie.

2. W razie zwrócenia się telegraficznego bez poświadczenia podpisu władza podatkowa ma prawo, gdy zachodzi wątpliwość, żądać pisemnego potwierdzenia telegramu; w przypadku potwierdzenia uważa się, że podanie zostało wniesione ważnie w terminie pierwotnym.

Art. 26. 1. Podanie powinno zawierać:

2. Za nie umiejącego lub nie mogącego podpisać się podanie podpisuje inna osoba przez niego uproszona swoim nazwiskiem czytelnie, wskazując swoje miejsce zamieszkania i zaznaczając przed podpisem, że podpis ten umieszcza zamiast wnoszącego na jego prośbę.

3. Podania bez podpisu lub też z podpisem, wykonanym sposobem mechanicznym, władza podatkowa może nie przyjąć, jeżeli ma wątpliwości, czy podanie zostało wniesione z wolą wnoszącego. W razie potrzeby władza podatkowa wyznacza odpowiedni termin do potwierdzenia podania; w przypadku potwierdzenia uważa się, że podanie zostało wniesione ważnie w terminie pierwotnym.

4. Podobnie władza podatkowa może postąpić również w przypadkach, gdy podanie nie zawiera danych prawem wymaganych.

Art. 27. Jeżeli podanie dotyczy dwóch lub więcej spraw, z których każda powinna być załatwiona oddzielnie, władza podatkowa załatwi jedną z nich, jej zdaniem najważniejszą, zawiadamiając o tym wnoszącego. Jeżeli wnoszący podanie na skutek tego zawiadomienia wniesie osobne odpowiednie podania w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia zawiadomienia, uważa się, że podania te zostały wniesione w terminie pierwotnym.

Art. 28. Na żądanie osoby składającej podanie władza podatkowa obowiązana jest potwierdzić odbiór podania.

Art. 29. Wzory zeznań podatkowych, ksiąg uproszczonych i podatkowych, załączników, wykazów, deklaracyj, protokołów i innych formularzy, określonych w niniejszym dekrecie, ustala władza podatkowa naczelna.

Art. 30. 1. Protokoły sporządza władza podatkowa, gdy uzna to za potrzebne.

2. Należy sporządzić protokół:

Art. 31. 1. Protokół sporządza się tak, aby z niego widoczne było kto, kiedy, gdzie i jakich czynności urzędowych dokonał, kto był przy tym obecny w charakterze władz współdziałających, stron, ich pełnomocników, świadków i biegłych, co i w jaki sposób za pomocą dokonanych czynności ustalono i jakie zarzuty lub uwagi zgłosiły obecne przy czynności osoby.

2. Zeznanie zapisuje się w miarę możności własnymi słowami osoby zeznającej bez zmian, opuszczeń i dodatków.

3. Osobom piśmiennym władza podatkowa może zezwolić na złożenie zeznania na piśmie w miejsce zeznania ustnego.

4. Jeżeli przesłuchanie dokonane zostało za pośrednictwem tłumacza, należy zapisać również do protokołu, w jakim języku zeznanie złożono i kto był tłumaczem.

5. Protokół zeznania powinien być odczytany zeznającej osobie i przedstawiony jej do podpisu niezwłocznie po złożeniu przez nią zeznania. Wszelkie inne protokoły odczytuje się wszystkim osobom obecnym, biorącym udział w czynności urzędowej, które następnie powinny protokół podpisać. Jeżeli ktokolwiek nie chce lub nie może podpisać protokołu, przyczynę tego zaznacza się w protokole.

6. Skrobania w protokołach są wzbronione, poprawki i uzupełnienia można robić lecz tak, aby wyrazy skreślone pozostawały nadal czytelne a przy tym, aby poprawki były stwierdzone w protokole przed jego podpisaniem w formie omówienia.

Art. 32. Protokoły czynności dokonanych przez władze podatkowe innych okręgów, przez organa wykonawcze władz skarbowych lub przez inne władze publiczne w ich zakresie działania mają moc protokołów czynności dokonanych przez właściwą władzę podatkową.

Art. 33. Spostrzeżenia i otrzymane wiadomości, które mają znaczenie dla sprawy, a nie stanowią podstawy do sporządzenia protokołu, urzędnik dokonujący czynności powinien utrwalać w aktach sprawy w formie adnotacji przez siebie czytelnie podpisanej i zaopatrzonej w datę jej sporządzenia.

Art. 34. 1. Władza podatkowa ma prawo wzywać osoby, od których potrzebuje wyjaśnień w zakresie danego podatku lub których udział w jej czynnościach jest potrzebny, do złożenia tych wyjaśnień bądź osobiście w urzędzie, bądź pisemnie, bądź też przez pełnomocnika, jak również do udziału w swych czynnościach.

2. Władza podatkowa ma prawo wzywać osoby, wymienione w ust. 1, do przedstawienia ksiąg i innych dokumentów w celu ich zbadania oraz sporządzenia z nich odpisów i wyciągów, ma prawo również żądać przedstawienia odpisów oznaczonych części ksiąg i wyciągów z ksiąg, zestawienia i odpisów rachunków oraz innych danych.

3. Wezwanie powinno być opatrzone podpisem urzędnika wzywającej władzy podatkowej z wymienieniem jego nazwiska i stanowiska służbowego.

4. W wezwaniu należy wskazać:

Art. 35. 1. Osobiste stawiennictwo przed władzą podatkową w celu udzielenia wyjaśnień może być wymagane tylko w przypadkach, gdy ze względu na interes publiczny władza podatkowa uzna to za konieczne. Jeżeli wezwany mieszka w odległości ponad 15 km od miejsca siedziby władzy, służy mu prawo do wynagrodzenia i zwrotu kosztów według norm dla świadków.

2. Władza podatkowa może dokonać przesłuchania osoby wezwanej za pośrednictwem równorzędnej lub niższej władzy podatkowej miejsca zamieszkania lub pobytu osoby wezwanej albo też wskazać, że wezwany może bądź przysłać pełnomocnika, bądź złożyć wyjaśnienie na piśmie.

3. Osoba wezwana nie ma prawa uchylać się od udzielania na piśmie wyjaśnień żądanych przez władze podatkowe, z wyjątkiem przypadków określonych w art. 95 i 96 co do świadków. Zamiast składania wyjaśnień na piśmie ma ona prawo w celu ich złożenia stawić się osobiście w lokalu wzywającej władzy podatkowej albo przysłać pełnomocnika.

Art. 36. W razie obowiązku stawiennictwa osobistego, a niemożności uczynienia tego w terminie lub w dniu wyznaczonym, osoba wezwana powinna niemożność tę uzasadnić. Za ważne przyczyny niestawiennictwa uważa się w szczególności przyczyny wymienione w art. 98 co do świadków.

Art. 37. 1. Wezwania i inne pisma urzędowe władza podatkowa doręcza za potwierdzeniem odbioru bądź bezpośrednio w urzędzie bądź poza nim przez pocztę listem poleconym albo przez swoich funkcjonariuszów. Pisma adresowane do miejscowości, w których nie ma zorganizowanej pocztowej służby doręczeń, doręcza się za pośrednictwem zarządów gminnych.

2. Za doręczenie pism przez organa zarządów gminnych przyznaje się zarządom wynagrodzenie w wysokości ustalonej rozporządzeniem Ministra Administracji Publicznej w porozumieniu z Ministrem Skarbu.

Art. 38. 1. Jeżeli pismo nie zostało doręczone w urzędzie, należy je doręczyć za potwierdzeniem odbioru adresatowi bądź w jego mieszkaniu, bądź w miejscu, gdzie znajduje się zarząd jego nieruchomości lub przedsiębiorstwa, lub gdzie adresat wykonywa swą pracę zawodową, a w razie koniecznej potrzeby tam, gdzie się adresata zastanie.

2. Na potwierdzeniu odbioru powinien adresat własnoręcznie umieścić datę doręczenia pisma oraz podpis.

Art. 39. 1. Jeżeli adresat jest nieobecny, pismo doręcza się bądź do rąk jednego z dorosłych członków rodziny lub innych domowników adresata, bądź do rąk osoby zarządzającej jego nieruchomością lub przedsiębiorstwem, do rąk pracownika zatrudnionego u adresata lub wreszcie do rąk dozorcy nieruchomości, w której adresat mieszka; jeżeli doręczenie do rąk wymienionych osób nie jest możliwe, doręczenia można dokonać do rąk jednego z sąsiadów adresata, za jego zgodą.

2. W przypadkach określonych w ust. 1 stosuje się odpowiednio przepis art. 38 ust. 2; odbiorca pisma powinien, niezależnie od złożenia swojego podpisu, zaznaczyć stosunek, w jakim pozostaje do adresata.

3. Jeżeli adresat lub w razie jego nieobecności inna osoba, wymieniona w ust. 1, poza dozorcą i sąsiadem, odmawia przyjęcia, pismo z odpowiednią adnotacją organu doręczającego, stwierdzającą datę odmowy, zwraca się władzy podatkowej; w tym przypadku doręczenie uważa się za dokonane w chwili odmowy przyjęcia.

Art. 40. 1. Dla adresatów, których miejsce zamieszkania lub pobytu nie jest znane, pismo składa się w zarządzie gminnym (miejskim) właściwym ze względu na siedzibę wysyłającej władzy podatkowej, dla adresatów zaś, którym pismo nie mogło być doręczone z innych powodów, pismo składa się w zarządzie gminnym (miejskim) właściwym ze względu na miejsce doręczenia. Zarząd gminny (miejski) niezwłocznie ogłasza o złożeniu pisma w sposób używany w danej miejscowości z wezwaniem, by adresat celem odebrania pisma przybył do ogłaszającego urzędu. Doręczenie uważa się za dokonane, jeżeli adresat zastosował się do tego wezwania albo jeżeli od dnia ogłoszenia upłynął bezskutecznie miesiąc czasu.

2. Po upływie terminu, wskazanego w ust. 1, zarząd gminny (miejski) zwraca pismo władzy wysyłającej z zaznaczeniem o niezgłoszeniu się adresata po odbiór pisma. Jeżeli jednak adresat zgłosił się po upływie tego terminu celem odebrania pisma i udowodnił, że bez swej winy nie mógł wcześniej zgłosić się po jego odbiór, należy pismo mu wydać i za datę doręczenia uważać dzień, w którym pismo zostało wydane.

Art. 41. Doręczenia osobom prawnym, spółkom jawnym, komandytowym i spółkom nie będącym spółkami handlowymi dokonywa się w lokalu biurowym do rąk którejkolwiek z osób uprawnionych do przyjmowania pism, w razie zaś niezastania takiej osoby - komukolwiek z personelu biurowego.

Art. 42. 1. Jeżeli ze względu na brak czasu lub z innych przyczyn wzywanie sposobami, określonymi w art. 37, byłoby szczególnie utrudnione, można wzywać telegraficznie, telefonicznie lub w inny sposób, najodpowiedniejszy ze względu na okoliczności, czyniąc o tym adnotację w aktach sprawy.

2. Niestawiennictwo osób wezwanych sposobami określonymi w ust. 1 pociąga za sobą skutki niestawiennictwa tylko wtedy, gdy władza podatkowa nie ma wątpliwości, że wezwanie doszło zawczasu do wiadomości wezwanego.

Art. 43. Jeżeli doręczenie zostało dokonane wadliwie, należy je powtórzyć i dokonać go w sposób prawidłowy. Gdy jednak adresat pismo faktycznie otrzymał i data doręczenia da się niewątpliwie ustalić, uważa się je za doręczone należycie w chwili faktycznego otrzymania go przez adresata.

Art. 44. O każdej zmianie miejsca zamieszkania lub pobytu oraz miejsca prowadzenia przedsiębiorstwa (zakładu), posiadania składu lub wykonywania zajęcia podatnicy podatku dochodowego, obrotowego i od lokali obowiązani są zawiadamiać w ciągu tygodnia władze podatkowe właściwe ze względu na poprzednie i nowe miejsce zamieszkania lub pobytu albo miejsce prowadzenia przedsiębiorstwa (zakładu), posiadania składu lub wykonywania zajęcia. W razie zaniedbania tego obowiązku doręczenie pod poprzednim adresatem ma skutek prawny.

Art. 45. W przypadku wniesienia podania podpisanego przez większą ilość osób bez wskazania osoby, której należy doręczyć odpowiedź, wszelkie pisma doręcza się tylko jednej z osób według uznania władzy podatkowej.

Art. 46. W stosunku do adresatów korzystających z prawa zakrajowości oraz na obszarze eksterytorialnym doręczenia dokonywa się przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych.

Art. 47. 1. Osobom, mieszkającym czasowo poza obszarem Rzeczypospolitej, można pismo doręczać pocztą listem poleconym według podanego przez nich adresu. Doręczenie uważa się za dokonane ze skutkiem prawnym po upływie miesiąca od dnia, w którym nadano list na pocztę.

2. Osobom, stale przebywającym poza obszarem Rzeczypospolitej, które nie zawiadomiły władzy podatkowej wbrew przepisom art. 21 o ustanowieniu pełnomocnika zamieszkałego w kraju, a względem których władza podatkowa nie zastosowała przepisu art. 19, doręczenia dokonywa się w sposób określony w art. 40.

Art. 48. 1. W dni niedzielne i ustawowo uznane za święta powszechne, jako też w porze nocnej doręczenie może nastąpić w wyjątkowych przypadkach i za pisemnym zarządzeniem władzy podatkowej.

2. Za porę nocną uważa się czas od godziny dwudziestej pierwszej do godziny siódmej.

Art. 49. 1. Władza podatkowa naczelna, może w drodze rozporządzenia ustalać także inne, nieokreślone w przepisach niniejszego działu, sposoby wzywania i sposoby doręczania pism oraz podawania czynności władzy podatkowej do wiadomości stron, w szczególności zaś może zarządzić podawanie decyzyj do wiadomości stron w drodze publicznych obwieszczeń.

2. Rozporządzenia, określone w ust. 1, nie mogą dotyczyć sposobu doręczania w miastach decyzyj, ustalających zobowiązania podatkowe (nakazów płatniczych).

Art. 50. Przy obliczaniu terminów, oznaczonych na dni, nie wlicza się dnia czynności lub zdarzenia, od których bieg terminu się rozpoczyna ostatni z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu.

Art. 51. Terminy, oznaczone na tygodnie, kończą się z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu, który nazwą swą odpowiada dniu czynności lub zdarzenia, od których rozpoczyna się bieg terminu.

Art. 52. 1. Terminy, oznaczone na miesiące, kończą się z upływem tego dnia ostatniego miesiąca, który ma tę samą datę co dzień czynności lub zdarzenia, od których rozpoczyna się bieg terminu.

2. Jeżeli koniec terminu, oznaczonego na miesiące, wypada w takim miesiącu, który odpowiedniej daty nie posiada, termin kończy się z upływem ostatniego dnia tego miesiąca.

Art. 53. Jeżeli koniec terminu przypada na niedzielę lub na dzień ustawowo uznany za święto powszechne, za ostatni dzień terminu uważa się najbliższy następny dzień powszedni.

Art. 54. Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem nadano pismo w polskim urzędzie pocztowym lub telegraficznym.

Art. 55. 1. Podanie, wniesione po terminie, władza podatkowa pozostawia bez rozpatrzenia, zawiadamiając o tym stronę.

2. Jeżeli strona udowodni, że uchybienie terminu nastąpiło bez jej winy, może ona w ciągu tygodnia od ustania przeszkody prosić władzę podatkową o przywrócenie terminu.

3. Równocześnie należy dopełnić czynności, która miała być w terminie dopełniona.

4. Prośba o przywrócenie terminu może być zamieszczona w piśmie stanowiącym dopełnienie czynności.

Art. 56. Prośbę o przywrócenie terminu do odwołania rozstrzyga ostatecznie władza odwoławcza, w innych przypadkach - władza podatkowa, wobec której czynność miała być dopełniona.

Art. 57. Prośba o przywrócenie terminu nie wstrzymuje wykonania decyzji, władza podatkowa może jednak wstrzymać jej wykonanie, gdy uzna to za uzasadnione.

Art. 58. 1. Władza podatkowa naczelna ma prawo przesuwania w drodze rozporządzenia terminów płatności poszczególnych rodzajów danin publicznych oraz terminów do składania zeznań podatkowych.

2. Władza podatkowa naczelna ma także prawo odraczania wszelkich terminów i darowania skutków ich zaniedbania.

3. Władza podatkowa naczelna może przenieść uprawnienia, określone w ust. 2, na podległe władze podatkowe.

Art. 59. Władza podatkowa naczelna ustala w drodze rozporządzenia grupy podatników, obowiązanych do składania zeznań podatkowych w postępowaniu podatkowym, oraz terminy składania tych zeznań.

Art. 60. 1. Jeżeli obowiązek wykonania zobowiązania podatkowego wynika bezpośrednio z ustawy, bez potrzeby uprzedniego doręczenia podatnikowi decyzji, podatnicy mają obowiązek w terminach płatności zobowiązań podatkowych składać właściwej władzy podatkowej wykazy (deklaracje) według przepisanego wzoru co do wysokości, podstawy i sposobu obliczenia zobowiązania podatkowego.

2. Od składania deklaracyj, zawierających obliczenie zaliczki na podatek, zwolnieni są podatnicy, którzy mają obowiązek uiszczenia zaliczek w wysokości wynikającej z zobowiązań podatkowych, ustalonych za poprzedni rok podatkowy.

3. Minister Skarbu może w uzasadnionych przypadkach zwalniać podatników na ich wniosek, albo - w drodze rozporządzenia - niektóre grupy podatników od obowiązku składania deklaracyj; uprawnienie to Minister Skarbu może przelewać w drodze rozporządzenia na władze podległe. Analogiczne uprawnienie służy Ministrowi Administracji Publicznej w odniesieniu do podatników danin publicznych pobieranych na rzecz związków samorządu terytorialnego.

Art. 61. 1. Przy nabywaniu kart rejestracyjnych podatnicy mają obowiązek składania deklaracyj według przepisanego wzoru w trzech egzemplarzach.

2. Nabyte karty rejestracyjne powinny znajdować się na widocznym miejscu w lokalu przedsiębiorstwa, zakładu, składu lub zajęcia, z wyjątkiem lokali wolnych zajęć zawodowych.

Art. 62. 1. Podatnicy, prowadzący księgi handlowe lub księgi uproszczone, obowiązani są w składanych zeznaniach podatkowych zaznaczyć fakt prowadzenia ksiąg oraz dołączyć zamknięcie roczne, a osoby prawne - nadto odpis protokołu walnego zgromadzenia (zgromadzenia spólników), zatwierdzającego zamknięcie roczne oraz odpis aktu organu rewizyjnego.

2. Podatnicy, prowadzący księgi podatkowe, obowiązani są w składanych zeznaniach podatkowych zaznaczyć fakt prowadzenia ksiąg, a ponadto do zeznań do wymiaru podatku obrotowego dołączyć te księgi. Minister Skarbu może w drodze rozporządzenia zwalniać od tego obowiązku niektóre grupy podatników, bądź też zarządzić przechowywanie tych ksiąg pod określonymi warunkami we władzach samorządu zawodowego.

Art. 63. Jeżeli przepisy niniejszego dekretu nie określają ściśle postępowania dla ustalenia okoliczności mających być podstawą rozstrzygnięcia, władza podatkowa z urzędu ustala zakres postępowania wyjaśniającego i środków dowodowych, potrzebnych do należytego ustalenia stanu sprawy, kierując się przy tym względami celowości, szybkości, prostoty i zaoszczędzenia kosztów.

Art. 64. 1. Jeżeli w złożonym w terminie zeznaniu podatkowym nie powołano się na prowadzone księgi handlowe lub księgi uproszczone albo podatkowe i mimo wezwania w trybie ust. 2 braku tego nie usunięto, księgi te, powołane w terminie późniejszym, mogą być pominięte.

2. Jeżeli do złożonego w terminie zeznania nie dołączono wymaganych ksiąg podatkowych lub załączników (art. 62), władza podatkowa wezwie podatnika do uzupełnienia tego braku w terminie tygodniowym. W razie niezastosowania się do tego wezwania, stosuje się odpowiednio przepis ust. 1.

Art. 65. 1. W razie wątpliwości co do dokładności lub prawidłowości złożonego w terminie zeznania podatkowego władza podatkowa obowiązana jest wezwać podatnika do wyjaśnienia lub uzupełnienia zeznania, wyznaczając mu odpowiedni termin oraz wskazując konkretne okoliczności, dla których podaje w wątpliwość zeznania podatkowe.

2. Przepisu ustępu poprzedzającego nie stosuje się do podatników, którzy w złożonym w terminie zeznaniu podatkowym nie powołali się na prowadzone księgi handlowe lub księgi uproszczone albo podatkowe bądź też nie dołączyli do zeznania wymaganych ksiąg podatkowych lub załączników (art. 62) i tego braku nie usunęli w wyznaczonym terminie (art. 64 ust. 2).

3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się również przy ustalaniu dochodu podatników podatku obrotowego, obowiązanych do prowadzenia ksiąg podatkowych, jeżeli księgi te nie obejmują kosztów uzyskania przychodu, a podatnik nie powołał się w złożonym w terminie zeznaniu na inny dowód niż dowód z tych ksiąg.

Art. 66. 1. Wyjaśnienia lub uzupełnienia podatnika, złożone w odpowiedzi na przedstawione mu wątpliwości, oraz powołane przez niego dowody powinny być przez władzę podatkową należycie zbadane i ocenione.

2. Przeprowadzenie powołanego przez podatnika dowodu może być zaniechane, jeżeli podatnik złożył odpowiedź na wezwanie do wyjaśnienia lub uzupełnienia zeznania podatkowego po wyznaczonym terminie.

Art. 67. 1. Władza podatkowa może zaniechać przedstawienia podatnikowi wątpliwości z powodu niedoliczenia do przychodu, obrotu lub dochodu sum, których doliczalność stwierdzona została w protokole badania ksiąg handlowych, jeżeli podatnik nie złożył wyjaśnienia wraz z wskazaniem środków dowodowych w terminie określonym w art. 93 ust. 2 lub gdy złożone przez niego wyjaśnienie nie zawiera nowych okoliczności wymagających dalszego wyjaśnienia stanu faktycznego.

2. Władza podatkowa sprostuje zeznanie podatkowe na korzyść podatnika, gdy zeznanie to zawiera błędną pod względem prawnym ocenę okoliczności faktycznych.

Art. 68. 1. Zeznania podatkowe, złożone po terminie, mogą być pominięte przy ustalaniu podstawy opodatkowania; w tym przypadku władza podatkowa ustali podstawę opodatkowania na podstawie materiału, jakim rozporządza.

2. Władza podatkowa ustali podstawę opodatkowania na podstawie materiału, jakim rozporządza, również w przypadku niezłożenia zeznania podatkowego, gdy obowiązek złożenia zeznania wynika z ustawy bądź z wezwania władzy podatkowej.

Art. 69. W przypadku wątpliwości co do zasadności lub wysokości odpisu na zużycie władza podatkowa ma obowiązek ustalenia spornej okoliczności po uprzednim zasięgnięciu opinii biegłych.

Art. 70. 1. Władza podatkowa może zarządzić przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego w formie rozprawy ustnej, jeżeli w ten sposób da się osiągnąć znaczne przyśpieszenie i uproszczenie postępowania.

2. W szczególności władza podatkowa może zarządzić z urzędu lub na wniosek rozprawę ustną:

Art. 71. 1. O terminie rozprawy ustnej należy zawiadomić strony, świadków i biegłych oraz interesowane władze i urzędy bezpośrednio.

2. W zawiadomieniu o rozprawie ustnej należy:

Art. 72. 1. Urzędnik, prowadzący rozprawę, obowiązany jest, mając zawsze na uwadze interes publiczny, dążyć do wszechstronnego wyjaśnienia sprawy oraz możliwego uzgodnienia sprzecznych interesów stron, przy czym powinien dać możność stronom zapoznania się ze sprawą, a także złożenia potrzebnych oświadczeń.

2. Władza podatkowa może nie przyjąć w dalszym postępowaniu przed tą instancją żądań, wniosków i zarzutów, które nie zostały zgłoszone na piśmie ani w terminie określonym w art. 71 ust. 2 pkt 2), ani ustnie podczas rozprawy, jeżeli żądania, wnioski lub zarzuty przy należytej staranności zgłaszającego mogły być zgłoszone w terminach wyżej wskazanych, a zwłaszcza jeżeli władza podatkowa dojdzie do wniosku że zgłoszenia te zmierzają do przewlekania sprawy.

Art. 73. Urzędnik, prowadzący rozprawę ustali jej przebieg i wynik w protokole, dołączając doń oświadczenia złożone na piśmie.

Art. 74. W przypadku, gdy ustawy przewidują upoważnienie dla Ministra Skarbu do zryczałtowania lub scalenia podatków, Minister Skarbu może wydawać w drodze rozporządzenia przepisy specjalne w zakresie postępowania podatkowego dostosowane do formy pobierania tych podatków.

Art. 75. Przedmiotem dowodu są fakty mające dla sprawy istotne znaczenie.

Art. 76. 1. Władza podatkowa przeprowadza dowody z własnej inicjatywy bądź na wniosek strony.

2. Władza podatkowa odmówi wnioskowi dowodowemu strony, jeżeli proponowany środek dowodowy oczywiście nie nadaje się do stwierdzenia spornej okoliczności.

Art. 77. Władza podatkowa według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, ocenia wiarogodność i moc dowodu.

Art. 78. Dokumenty, sporządzone przez władze, urzędy i osoby zaufania publicznego w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co uczestniczące w czynności osoby oświadczyły lub co zostało urzędowo zaświadczone.

Art. 79. Dokumenty publiczne, sporządzone przez władze lub urzędy państw obcych, powinny być w razie wątpliwości co do ich autentyczności uwierzytelnione przez właściwego posła lub konsula polskiego za granicą albo przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych, jeżeli umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej.

Art. 80. Dokument prywatny stanowi dowód tego, że zawarte w nim oświadczenie pochodzi od osoby, która go podpisała.

Art. 81. Dowód przeciwny co do oświadczeń, zawartych w dokumencie publicznym lub prywatnym, nie jest wyłączony.

Art. 82. Jeżeli zdaniem władzy podatkowej istnieje uzasadnione podejrzenie, że przedstawiony dokument jest nieprawdziwy, może ona, zależnie od znaczenia dokumentu dla sprawy, albo bieg postępowania w całości lub w części wstrzymać do czasu wyjaśnienia prawdziwości dokumentu, albo też postępowanie dalej prowadzić.

Art. 83. Jeżeli strona powołuje się na okoliczności, które można ustalić na podstawie akt urzędowych, będących w posiadaniu władz lub urzędów polskich, i wskazuje tę władzę lub urząd, władza podatkowa, o ile uzna, że powołane okoliczności mogą mieć istotne znaczenie dla sprawy, sprowadzi te akta lub przejrzy je na miejscu w celu sporządzenia odpisu lub wyciągu.

Art. 84. 1. Wszyscy podatnicy podatku obrotowego, jeżeli nie mają obowiązku prowadzenia ksiąg handlowych, obowiązani są prowadzić księgi uproszczone, bądź księgi podatkowe.

2. Minister Skarbu określa w drodze rozporządzenia grupy podatników obowiązanych do prowadzenia ksiąg uproszczonych.

3. Podatnicy, nie mający obowiązku prowadzenia ksiąg handlowych ani ksiąg uproszczonych, obowiązani są prowadzić księgi podatkowe. Minister Skarbu może jednak w drodze rozporządzenia niektóre grupy tych podatników zwalniać od obowiązku prowadzenia ksiąg podatkowych.

4. Określony w ust. 2 i 3 obowiązek prowadzenia przez podatników podatku obrotowego ksiąg uproszczonych lub podatkowych Minister Skarbu może w drodze rozporządzenia rozszerzać na niektóre grupy podatników podatku dochodowego.

5. Minister Skarbu ustala w drodze rozporządzenia dla poszczególnych grup podatników przepisy w zakresie prowadzenia ksiąg uproszczonych i podatkowych oraz warunki, jakim te księgi powinny odpowiadać, aby stanowiły dowód w postępowaniu podatkowym.

6. Księgi handlowe, księgi uproszczone i podatkowe wraz z dokumentami powinny stale znajdować się w lokalu przedsiębiorstwa (zakładu) lub zajęcia; w uzasadnionych przypadkach władza podatkowa na prośbę podatnika może zezwolić na prowadzenie i przechowywanie ksiąg wraz z dokumentami w innym określonym miejscu.

Art. 85. 1. Za prawidłowe księgi handlowe uważa się księgi prowadzone prawidłowo zarówno pod względem formalnym (niewadliwie), jak i materialnym (rzetelnie).

2. Prawidłowe pod względem formalnym (niewadliwe) są księgi prowadzone zgodnie z przepisami kodeksu handlowego i innymi przepisami prawnymi, a także z zasadami księgowości.

3. Prawidłowe pod względem materialnym (rzetelne) są księgi prowadzone zgodnie z prawdą.

4. Prawidłowe księgi handlowe powinny zawierać zgodne z rzeczywistością imiona, nazwiska (nazwy firm) oraz adresy odbiorców i dostawców przy sprzedaży (zakupie) towaru bądź w większych ilościach, bądź celem dalszej odprzedaży lub przeróbki.

5. Ministrowi Skarbu w porozumieniu z Ministrami: Przemysłu oraz Aprowizacji i Handlu służy prawo po zasięgnięciu opinii samorządu gospodarczego, Związku Rewizyjnego Spółdzielni Rzeczypospolitej Polskiej oraz jednej z instytucyj, zajmujących się naukowo zagadnieniami księgowości, wydawania w drodze rozporządzenia przepisów określających jednolicie poszczególne zasady i sposoby prowadzenia ksiąg handlowych nie uregulowane innymi przepisami prawnymi.

6. Księgi uproszczone i podatkowe uważa się za prawidłowe, jeżeli są prowadzone zgodnie z przepisami określonymi w art. 84 ust. 5.

Art. 86. 1. Prawidłowe księgi handlowe oraz prawidłowe księgi uproszczone i podatkowe stanowią dowód tego, co wynika z zawartych w nich zapisów, należycie udokumentowanych. U zakupujących rzeczy ruchome oraz u odbierających świadczenia usług zapisami należycie udokumentowanymi są zapisy oparte na rachunkach.

2. W odniesieniu do zakupu rzeczy ruchomej rachunek powinien zawierać:

3. Wymagany przepisem ustępu poprzedzającego dowód z rachunku nie dotyczy zakupu wytworów gospodarstwa rolnego, nie przerobionych sposobem przemysłowym, dokonywanego bezpośrednio u rolników na miejscu w gospodarstwie rolnym, bądź poza obrębem gospodarstwa rolnego, lecz nie ze stałego miejsca sprzedaży; w tym przypadku wystarczy dowód wewnętrzny, zaopatrzony w datę i podpisany przez zakupującego (odbiorcę), jeżeli zawiera dane, określone w ust. 2 pkt 7-9 co do rachunku.

4. W odniesieniu do pobieranych świadczeń usług rachunek powinien zawierać:

5. Upoważnia się Ministra Skarbu do określania w drodze rozporządzenia tych rodzajów świadczenia usług, co do których zapisy w księgach u odbierających świadczenia będą uznane za należycie udokumentowane dowodami wewnętrznymi.

Art. 87. 1. W celu umożliwienia udokumentowania w księgach handlowych, w księgach uproszczonych lub podatkowych zapisów, dotyczących zakupu rzeczy ruchomej lub świadczenia usług, w sposób wskazany w artykule poprzedzającym, wszyscy podatnicy podatku obrotowego oraz wszystkie osoby wykonywujące świadczenia podlegające podatkowi, choćby zwolnione przepisami ustawowymi od obowiązku opłacania podatku obrotowego, z wyjątkiem jedynie rolników sprzedających wytwory własnego lub dzierżawionego gospodarstwa rolnego, nieprzerobione sposobem przemysłowym, bez utrzymywania w tym celu stałych miejsc sprzedaży poza obrębem gospodarstwa rolnego, obowiązane są wydawać, na żądanie, rachunki stwierdzające sprzedaż rzeczy ruchomej lub wykonanie świadczenia usług i zawierające wszystkie dane, wymagane przepisami artykułu poprzedzającego; obowiązek wydania rachunku istnieje, choćby sprzedaż lub wykonanie usług nastąpiło w całości lub w części na kredyt.

2. Osoby, na których ciąży w myśl ustępu poprzedzającego obowiązek wydawania rachunków, obowiązane są kolejno numerować wydawane rachunki i przechowywać w kolejności numerów kopie tych rachunków.

Art. 88. 1. Pełne teksty art. 86 i 87 oraz przepisów prawa karnego skarbowego, określających sankcje karne za odmowę wydania rachunków, powinny być umieszczone, obok karty rejestracyjnej, na widocznym miejscu w przedsiębiorstwach (zakładach) i lokalach służących do wykonywania zajęć.

2. Przepis ustępu poprzedzającego nie dotyczy osób wykonujących wolne zajęcia zawodowe.

Art. 89. 1. W przypadku stwierdzenia przez władzę podatkową wadliwości ksiąg handlowych, polegających na formalnych usterkach i brakach a nie mających w konkretnym przypadku istotnego znaczenia, władza podatkowa powinna uznać księgi za dowód (art. 86).

2. Jeżeli z ksiąg handlowych podatnika wynika obrót i dochód bądź tylko obrót lub dochód znacznie niższy od przeciętnego obrotu lub dochodu podatników wykonujących podobną działalność gospodarczą, których obrót lub dochód ustalono w wysokości wynikającej z ich ksiąg handlowych, bądź w wysokości podanej przez nich w zeznaniach podatkowych, a władza podatkowa zarazem stwierdziła, że księgi handlowe podatnika zawierają elementy jego działalności gospodarczej, które pozostają we wzajemnej ze sobą sprzeczności, bądź też że księgi handlowe podatnika obejmujące drobną sprzedaż różnorodnych towarów prowadzone są w ten sposób, że nie ujawniają ilościowej kontroli albo jednostkowej ceny sprzedażnej tych towarów - władza podatkowa powinna nie uznać tych ksiąg za dowód w postępowaniu podatkowym, chyba że podatnik wskaże okoliczności usprawiedliwiające wyniki jego działalności gospodarczej znacznie niższe od przeciętnych.

Art. 90. W przypadku stwierdzenia przez władzę podatkową nieprawidłowości ksiąg handlowych władza podatkowa może w uzasadnionych przypadkach oprzeć ustalenie podstawy opodatkowania na wynikach książkowych uzupełnionych danymi, zebranymi w toku postępowania podatkowego.

Art. 91. Badanie (rewizję) ksiąg należy przeprowadzać na mocy pisemnego upoważnienia, wydanego rewidującemu urzędnikowi przez właściwą władzę podatkową.

Art. 92. 1. Badanie (rewizja) ksiąg powinno być dokonywane w zasadzie w godzinach pracy, w czasie dla strony najodpowiedniejszym, w jej obecności lub zastępującej ją osoby.

2. Badanie (rewizję) ksiąg przeprowadza się zasadniczo u strony, a w wyjątkowych przypadkach w lokalu władzy podatkowej.

Art. 93. 1. Sporządzony w wyniku badania ksiąg protokół podpisuje urzędnik rewidujący i strona lub zastępująca ją osoba. Odpis protokołu doręcza się stronie lub osobie ją zastępującej za potwierdzeniem odbioru.

2. Strona, nie godząca się z ustaleniami zawartymi w protokole, powinna złożyć umotywowane wyjaśnienie bądź niezwłocznie w protokole, bądź u władzy podatkowej w terminie dwutygodniowym po doręczeniu odpisu tego protokółu; wyjaśnienie to powinno wskazywać także środki dowodowe, które dają władzy podatkowej możności stwierdzenia zasadności złożonego wyjaśnienia.

Art. 94. O uznaniu ksiąg za nieprawidłowe władza podatkowa powinna zawiadomić podatnika jednocześnie z doręczeniem mu decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe. W zawiadomieniu należy wyszczególnić materialne i formalne zarzuty stawiane księgom.

Art. 95. Świadkami nie mogą być:

Art. 96. 1. Nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka, z wyjątkiem małżonków stron, ich wstępnych, zstępnych i rodzeństwa, powinowatych w tym samym stopniu oraz osób, pozostających ze stronami w stosunku przysposobienia. Prawo odmowy zeznań ze strony małżonków i powinowatych trwa również po ustaniu małżeństwa.

2. Władza podatkowa naczelna może w drodze rozporządzenia zwalniać od obowiązku składania zeznań inne osoby, poza wymienionymi w ust. 1.

3. Świadek może odmówić odpowiedzi na zadane mu pytania, gdyby zeznanie mogło narazić jego lub jego bliskich, wymienionych w ust. 1, na odpowiedzialność karną, hańbę lub dotkliwą i bezpośrednią szkodę majątkową, albo gdyby zeznanie miało być połączone z pogwałceniem istotnej tajemnicy zawodowej.

Art. 97. 1. Świadkowie, przesłuchiwani na wniosek stron, mogą być wzywani przez władze podatkowe, bądź sprowadzani, za zgodą władzy podatkowej, przez same strony.

2. Władza podatkowa może zamiast przesłuchania świadków ograniczyć się do żądania od nich zeznań na piśmie.

3. Jeżeli stawiennictwo świadka jest utrudnione bądź z powodu znacznej odległości jego miejsca zamieszkania od miejsca stawiennictwa, bądź z powodu choroby, władza podatkowa może zamiast wzywania go bądź zażądać zeznań na piśmie, bądź zbadać świadka sama lub przez równorzędną albo niższą władzę podatkową w miejscu, znajdującym się w pobliżu zamieszkania świadka, a świadka, który z powodu choroby nie może stawić się przed władzą podatkową, zbadać na miejscu.

4. Niewykonanie żądania władzy podatkowej co do stawiennictwa lub złożenia zeznań na piśmie świadek powinien usprawiedliwić.

Art. 98. 1. Władza podatkowa może uznać ważne przeszkody uniemożliwiające świadkowi stawienie się w terminie wyznaczonym oraz usprawiedliwiające nieprzedstawienie w terminie wyznaczonym zeznań na piśmie.

2. W szczególności za przyczyny usprawiedliwiające niestawiennictwo świadka uważa się chorobę świadka, śmierć członka rodziny, przerwanie komunikacji, pozbawienie wolności, zbyt późne otrzymanie wezwania itp.

Art. 99. 1. Przed przesłuchaniem lub żądając złożenia zeznań na piśmie władza podatkowa uprzedzi świadka o karalności zeznań fałszywych.

2. W razie konieczności przesłuchania świadka pod przysięgą władza podatkowa zwraca się z odpowiednim wnioskiem do sądu grodzkiego, w którego okręgu świadek zamieszkuje.

3. Od przysięgi są zwolnieni duchowni prawnie uznanych wyznań religijnych; osoby należące do wyznań nie uznających przysięgi; nieletni do lat 14; zstępni, gdy mają świadczyć w sprawach wstępnych i odwrotnie; małżonek, gdy ma świadczyć w sprawie małżonka; bracia i siostry w sprawach rodzeństwa. Od przysięgi mogą być zwolnieni wojskowi i urzędnicy publiczni, którzy złożyli przysięgę służbową, o ile zeznania ich dotyczą faktów wiadomych im z tytułu pełnienia obowiązków służbowych.

4. Świadkowie, od których przysięgi się nie odbiera, składają przed władzą podatkową zamiast przysięgi przyrzeczenie zeznawania prawdy według sumienia po uprzedzeniu ich, że to przyrzeczenie ma moc przysięgi.

Art. 100. Strony mają prawo uczestniczyć w przesłuchaniu świadków i biegłych. W tym celu należy je zawiadamiać o terminie przesłuchania.

Art. 101. Władza podatkowa zasięga opinii jednego lub więcej biegłych, gdy zbadanie lub ustalenie w toku postępowania podatkowego pewnych określonych okoliczności wymaga specjalnych wiadomości fachowych.

Art. 102. 1. Biegłych powołuje się z listy, ustalonej na podstawie wniosków instytucyj samorządu gospodarczego, Związku Rewizyjnego Spółdzielni Rzeczypospolitej Polskiej albo organizacyj zawodowych.

2. Biegły składa przysięgę w sądzie przy objęciu stanowiska, a w poszczególnych sprawach powołuje się na nią.

3. Osoba, wyznaczona na biegłego, może nie przyjąć włożonego na nią obowiązku z przyczyn, jakie uprawniają świadka do odmowy zeznań, a nadto z powodu przeszkody, która jej uniemożliwia wydanie opinii.

4. Stronie wolno zażądać wyłączenia biegłego z przyczyn, z jakich może żądać wyłączenia urzędnika.

5. Biegłego, przedstawionego przez stronę, władza podatkowa nie przyjmie a wezwanego wyłączy, gdy powstaje uzasadniona wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie.

6. Na żądanie władzy podatkowej biegły obowiązany jest złożyć pisemną opinię.

7. Poza tym do wezwania i przesłuchania biegłych stosuje się odpowiednio przepisy o świadkach.

Art. 103. 1. Żądania świadków i biegłych o przyznanie wynagrodzenia za stratę czasu i zwrot kosztów podróży, a biegłych także za wykonaną pracę, powinny być zgłoszone, pod rygorem utraty roszczenia, w dniu dokonania czynności, do której świadek i biegły zostali powołani.

2. O przyznaniu wynagrodzenia dla świadków i biegłych, jego wysokości, jak również o przyznaniu zwrotu kosztów podróży oraz kosztów określonych w art. 163 ust. 3 decyduje władza podatkowa rozpoznająca sprawę. Od decyzji w tym przedmiocie nie ma zażalenia.

3. Strona, obowiązana jest pokryć koszty świadków i biegłych, którzy mają być przesłuchani na jej wniosek i odpowiednią kwotę wpłacić w wyznaczonym jej przez władzę podatkową terminie (art. 165).

Art. 104. 1. Organa władzy podatkowej, zaopatrzone w pisemne upoważnienie, mają prawo dokonywania oględzin lokalnych, kontroli i lustracji wszelkich gruntów, budynków, lokali, przedsiębiorstw i zajęć z wyjątkiem wolnych zajęć zawodowych.

2. Oględzin mieszkań prywatnych można dokonywać tylko za zgodą właściciela mieszkania.

3. Oględzin lokalnych, kontroli i lustracji przedsiębiorstw, znajdujących się w obrębie stacyj kolejowych, portów państwowych i zabudowań wojskowych, dokonywać można za zezwoleniem właściwej władzy kolejowej, portowej lub wojskowej.

Art. 105. 1. Władza podatkowa obowiązana jest dokonywać oględzin lokalnych, kontroli i lustracji przedsiębiorstw i zajęć, jeżeli to jest niezbędne do prawidłowego ustalenia zobowiązań podatkowych.

2. Po upływie terminu, wyznaczonego do nabywania kart rejestracyjnych, władze podatkowe sprawdzają, czy wszystkie przedsiębiorstwa (zakłady), składy i zajęcia posiadają właściwe karty rejestracyjne.

3. Strony są obowiązane okazywać na żądanie organom, dokonującym oględzin lokalnych, kontroli lub lustracji, księgi handlowe, księgi uproszczone lub podatkowe, zapiski oraz wszelkie inne dokumenty. W razie uzasadnionego przypuszczenia, że księgi, zapiski lub dokumenty są nierzetelne, albo też w razie zachodzącej obawy, że okazane lub ujawnione podczas oględzin lokalnych, kontroli lub lustracji księgi, zapiski lub dokumenty mogą być, w przypadku pozostawienia ich na miejscu, przez stronę usunięte lub przerobione, organ dokonujący oględzin lokalnych, kontroli lub lustracji może te księgi, zapiski i dokumenty zabrać do lokalu władzy podatkowej na czas nie dłuższy niż miesiąc.

4. Organa bezpieczeństwa publicznego obowiązane są na żądanie organu, dokonującego oględzin lokalnych, kontroli lub lustracji, udzielać mu niezbędnej asysty.

Art. 106. W razie powzięcia wiadomości o potajemnym prowadzeniu handlu lub przemysłu w lokalach, nie posiadających charakteru lokali handlowych, przemysłowych lub gospodarczych albo o przechowywaniu w tych lokalach ksiąg lub innych dowodów, mogących mieć wpływ na ustalenie zobowiązania podatkowego, dokonującym lustracji organom służy prawo do oględzin i zbadania tych lokali w trybie przepisanym ustawą z dnia 14 grudnia 1923 r. o uprawnieniach organów wykonawczych władz skarbowych (Dz. U. R. P. z 1924 r. Nr 5, poz. 37).

Art. 107. 1. Oględziny lokalne, kontrolę i lustrację należy zasadniczo przeprowadzać w dni powszednie podczas godzin pracy, o ile możności w sposób nie