dotyczy możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z zastępstwem procesowym

sygnatura: 1401/PD-4230Z-46/06/ZO

autor: Izba Skarbowa w Warszawie

data: 2006-06-03

DECYZJA

Na podstawie art. 233 i 239 w związku z art. 14b §5 pkt 1 ustawy z 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r., Nr 8, poz. 60), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie po rozpatrzeniu zażalenia z dnia 18.04.2006 r. Sp. z o.o. ?A? na postanowienie Naczelnika Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z dnia 06.04.2006 r. Nr 1472/ROP1/423-40/108/06/PK

orzeka

- zmienić w/w postanowienie Naczelnika Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie i uznać stanowisko Podatnika przedstawione we wniosku z dnia 06.01.2006 r. za prawidłowe

Uzasadnienie

Wnioskiem z dnia 06.01.2006 r. (data wpływu 14.02.2006 r.) Sp. z o.o. ?A? zwróciła się do Naczelnika Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie o udzielenie interpretacji w trybie art. 14a/ Ordynacji podatkowej.
Z opisanego stanu faktycznego wynika, że Podatnik poniósł wydatki związane z postępowaniem sądowym, w tym zastępstwa procesowego w związku z wytoczonym mu procesem dotyczącym roszczeń o odszkodowanie. W dniu 20 lipca 2005 r. Narodowy Fundusz Zdrowia wniósł do Sądu Okręgowego w Warszawie Wydział III Cywilny pozew przeciwko Spółce o zapłatę odszkodowania. Uznał, że Spółka w latach 2000 ? 2002 stosowała zasady kształtowania cen i marż niezgodne z przepisami ustawy z 26 lutego 1982 r. i ustawy z 5 lipca 2001 r. o cenach (Dz.U. z 2001 r., Nr 97, poz. 1050 z późn. zm.) i wyniku tych działań NFZ poniósł szkodę.
Ponieważ Spółka ma odmienne zdanie w tej kwestii w dniu 19 września 2005 r. wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od NFZ na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W toku postępowania sądowego interesy Spółki reprezentują adwokaci kancelarii XYZ.
Podatnik uważa, że zgodnie z ogólną zasadą wyrażona w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztem uzyskania przychodu są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy. Oznacza to, że za koszt uzyskania przychodu można uznać te koszty, które:

• są ponoszone w związku z działalnością generującą przychody, przy czym związek ten może mieć zarówno bezpośredni, jak i pośredni charakter, jednakże w każdym przypadku musi być dostatecznie uzasadniony,
• nie są uwzględnione w katalogu wyłączeń, określonych w art. 16 ust. 1 w/w ustawy.

Zdaniem Podatnika, w/w zasada ogólna znajduje w pełni swoje zastosowanie również w odniesieniu do wydatków związanych z obsługą prawną w zakresie reprezentowania Spółki w toczącym się postępowaniu sądowym. Spółka ponosi je w celu uniknięcia sankcji finansowych, tj. uniknięcia zapłaty, jej zdaniem bezprawnie żądanego odszkodowania. Wprawdzie nie można tych wydatków powiązać z konkretnym przychodem, ale wiążą się z prowadzoną przez Spółkę działalnością, a ponadto nie zostały ujęte w katalogu wyłączeń, o którym stanowi art. 16 ust. 1 ustawy. Spółka uważa, że powyższe stanowisko znalazło swoje potwierdzenie w piśmie z dnia 10 czerwca 2002 r., Nr PB3/GM-8214-127/02, w którym MF jednoznacznie opowiedział się za możliwością zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wydatków z tytułu korzystania z pomocy firm doradczych/prawniczych w toku postępowań podatkowych i sądowo-administracyjnych.

Postanowieniem z dnia 6 kwietnia 2006 r. Nr 1472/ROP1/423-40/108/06/PK Naczelnik Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie uznał stanowisko Podatnika przedstawione we wniosku za nieprawidłowe. Dla organu I instancji w przedmiotowej sprawie Spółka występuje generalnie jako dłużnik i jednocześnie wniosła o oddalenie powództwa. W opinii Naczelnika Urzędu Skarbowego w świetle art. 15 ust. 1 ustawy, ustawodawca wyraźnie wiąże koszty uzyskania przychodów z celem ich poniesienia, jakim jest osiągnięcie przychodu. Oznacza to, że wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu wymienionych w ustawie, są kosztami uzyskania przychodów, jeżeli pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z przychodami, w tym służą zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów. Zasądzone odszkodowanie u dłużnika nie stanowi kategorii jego przychodów i jest generalnie sankcją za niewywiązanie się z nałożonych obowiązków. Wobec powyższego Naczelnik Urzędu Skarbowego uważa, że Spółka nie może zaliczyć przedmiotowych wydatków związanych z postępowaniem sądowym do kosztów uzyskania przychodów.

W zażaleniu z dnia 18.04.2006 r. Podatnik wnosi o uchylenie w całości powołanego postanowienia oraz o potwierdzenie poprawności interpretacji przedstawionej we wniosku. Uważa, że zaskarżone postanowienie narusza normy art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie znajduje potwierdzenia w złożonym zapytaniu oraz stanie faktycznym. Nieuprawniona jest przede wszystkim teza organu I instancji, że poniesione przez Spółkę wydatki nie były poniesione w celu osiągnięcia przychodów. W ocenie Podatnika koszty związane z zastępstwem procesowym są wydatkami niezbędnymi do prowadzenia działalności gospodarczej, gdyż w sposób bezpośredni chronią Spółkę przed wypłatą bezpodstawnego roszczenia i pozwolą uniknąć likwidacji, co w konsekwencji prowadzi do wniosku, że wydatki te są kosztem uzyskania przychodu.
Podatnik podkreśla, że Spółka póki co występuje w postępowaniu procesowym w charakterze pozwanej, a nie dłużnika bowiem postępowanie sądowe nie jest zakończone. Dodaje, że dochodzone odszkodowanie na obecnym etapie postępowania jest bliżej nieskonkretyzowanym, pozbawionym podstaw prawnych roszczeniem NFZ, a wskazywana podstawa prawna w złożonym pozwie przez NFZ jest ? zdaniem Spółki wątpliwa.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie po rozpoznaniu sprawy stwierdza, co następuje.

W przedstawionym stanie faktycznym nie można uzależniać kwalifikacji przedmiotowych kosztów procesu w kosztach uzyskania przychodu od stwierdzenia, że skoro zostały one poniesione przez dłużnika, a nie przez wierzyciela, to nie stanowią kosztów uzyskania przychodu. W ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych brak jest ograniczenia w tym zakresie. Tym bardziej, że jak słusznie zauważa Podatnik, Spółka póki co występuje nie w charakterze dłużnika, ale pozwanej ? postępowanie sądowe nie zostało zakończone, a podstawa prawna złożonego roszczenia przez NFZ w jej ocenie jest wątpliwa.
Ustawowa definicja kosztów w art. 15 ust. 1 powołanej ustawy (według której dokonuje się kwalifikacji wydatków ponoszonych przez podatnika jako kosztów związanych z uzyskaniem przychodu) stanowi, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu uzyskania przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 16 ust. 1. W tym względzie organ odwoławczy podziela stanowisko Spółki, że przepis art. 15 ust. 1 ustawy nie zawiera wyraźnego stwierdzenia, że pomiędzy poniesionym wydatkiem a osiągniętym przychodem musi zachodzić skonkretyzowany i bezpośredni związek przyczynowo-skutkowy, ponieważ nie wszystkie koszty ponoszone przez podatników są bezpośrednio związane z osiągnięciem przychodu. Związek ten może mieć także charakter pośredni, jak np. w przypadku kosztów funkcjonowania podatnika. Koszty funkcjonowania podatnika, jakkolwiek poniesione w celu uzyskania przychodu, nie są bezpośrednim czynnikiem uzyskania konkretnego przychodu (wyrok NSA z 20.11.1998 r., sygn. akt SA/Rz 406/98).
Ustawodawca nie uzależnił także uznania poniesionych wydatków za koszt uzyskania przychodów od niezbędności wydatku, ekonomicznej zasadności podjętej decyzji czy rezultatu, jaki wydatek przyniósł w postaci konkretnego przychodu. Wystarczy więc wykazanie, że działanie podatnika było uzasadnione wiedzą o związku przyczynowo-skutkowym z potencjalnymi przychodami (wyrok NSA z 13.05.1998 r., sygn. akt SA/Sz 1354/97). Ponadto należy zwrócić uwagę, że ustawodawca wyłączył z kosztów uzyskania przychodów tylko koszty egzekucyjne (art. 16 ust. 1 pkt 17 updop). W wyroku z 31 lipca 2003 r., sygn. akt I SA/Wr 710/02, NSA zwraca uwagę, że skoro wyłączeniem tym nie zostały objęte koszty poniesione w innej fazie postępowania, tj. koszty procesu poniesione w postępowaniu rozpoznawczym, to koszty te mogą mieścić się w art. 15 ust. 1. Jeżeli więc dłużnik przegra proces o zapłatę, w toku którego sporne było istnienie lub wysokość zobowiązania (tutaj odszkodowania), to powinien on przede wszystkim wykazać, że były to działania związane z obroną przed roszczeniami wierzyciela podejmowanymi w celu zmniejszenia przychodu, a w związku z tym koszty te mieszczą się w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Jak uzasadniał WSA w wyroku z 14 maja 2004 r., sygn. akt I SA/Wr 1252/02 zasada wyrażona w piśmie Ministerstwa Finansów z dnia 23.10.1995 r. Nr PO3/722-459/9, iż u dłużnika koszty procesu nie są kosztami uzyskania przychodów związanymi z osiągnięciem przychodów, natomiast u wierzyciela koszty sądowe i inne koszty procesu zaliczane są do kosztów uzyskania przychodów ? nie może być traktowana jako klauzula generalna zaliczalności tego rodzaju wydatków do kosztów uzyskania przychodu. Organy podatkowe winny traktować zatem każdą sytuację indywidualnie, odrębnie do każdego przypadku, według zasad racjonalnego rozumowania. Zatem poniesione przez pozwanego wydatki związane z kosztami sądowymi, jeżeli zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, wymagają wnikliwej oceny pod kątem ich związku z prowadzoną działalnością.
Powyższa zasada, zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej odnosi się do poniesionych przez Podatnika wydatków związanych z kosztami sądowymi, wynagrodzeniem adwokatów, radców prawnych oraz kosztami opinii prawnych, które należy przede wszystkim analizować pod kątem, czy były poniesione w celu obrony przed bezprawnie skierowanym roszczeniem oraz w związku z funkcjonowaniem Podatnika.
W przedstawionym stanie faktycznym działania Spółki jako pozwanej o uchylenie powództwa w procesie o odszkodowanie zmierzały do wykazania, że roszczenie NFZ jest bezpodstawne. Nie były to więc działania, które uznaje się za szkodliwe, nieracjonalne, sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego, lecz związane z obroną przed zarzutami wierzyciela, którego nie czuje się dłużnikiem. Nie może być tutaj zatem mowy o braku związku wydatków procesowych z przychodami. Konsekwencją powyższego jest, że poniesione przez Spółkę na spór sądowy wydatki mieszczą się w art. 15 ust. 1, a więc stanowią koszt uzyskania przychodów w momencie zapłaty.
Mając to na względzie, orzekam jak na wstępie.