1. Czy wypłacone Wnioskodawcy odszkodowanie za przejęte na własność Skarbu Państwa grunty winno być zwiększone o podatek od towarów i usług? 2. Czy podmioty realizujące cele publiczne (Wnioskodawca i Skarb Państwa reprezentowany przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad) są zobowiązane do naliczenia od wypłaconego odszkodowania podatku od towarów i usług?

sygnatura: ITPP1/443-967a/08/DM

autor: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy

data: 2008-12-30

Wniosek ORD-IN: [ 911 kB]

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 23 października 2008 r. (data wpływu 27 października 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku obowiązku opodatkowania odszkodowania otrzymanego przez Gminę z tytułu przeniesienia własności nieruchomości pod budowę drogi krajowej - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 października 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku obowiązku opodatkowania odszkodowania otrzymanego przez Gminę z tytułu przeniesienia własności nieruchomości pod budowę drogi krajowej.

W przedmiotowym wniosku, przedstawiono następujący stan faktyczny.

Na działkach: obręb K. - działki 252/6, 255/1, 27 oraz obręb C.: działki 22, 23/1, 16/1, 38/1, 51/2, stanowiących własność Wnioskodawcy, Wojewoda, na wniosek Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad działającej w imieniu Skarbu Państwa, decyzją z dnia 21 października 2005 r. ustalił warunki lokalizacji drogi dla inwestycji polegającej na budowie Obwodnicy (droga ekspresowa) na odcinku Obwodnica T. - P. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad wnioskiem z dnia 12 listopada 2007 r., wystąpił do Wojewody o stwierdzenie ustanowienia nieodpłatnego trwałego zarządu na rzecz Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad na czas nieoznaczony do wyżej wymienionych nieruchomości gruntowych oraz ustalenie wysokości odszkodowania z tytułu przejęcia przedmiotowych nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa. Wysokość odszkodowania określono zgodnie z art. 130 ust. 2 i art. 134 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.), po uzyskaniu operatów szacunkowych wykonanych przez rzeczoznawcę majątkowego. Dnia 14 grudnia 2007 r. odbyło się spotkanie, w sprawie ustalenia wysokości odszkodowania. Łączna wysokość odszkodowania za nieruchomości, które z mocy prawa przeszły na własność Skarbu Państwa, została ustalona na kwotę 2.553.889 zł. Odszkodowanie zostało przekazane na rachunek Wnioskodawcy, który od jego kwoty zapłacił w dniu 6 lutego 2008 r. podatek od towarów i usług w wysokości 460.537 zł wraz z odsetkami w wysokości 1.968,30 zł. Wnioskodawca wskazał także, iż w decyzji z dnia 7 marca 2008 r. Wojewoda orzekł, że odszkodowanie nie zawiera podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy wypłacone Wnioskodawcy odszkodowanie za przejęte na własność Skarbu Państwa grunty winno być zwiększone o podatek od towarów i usług...
2. Czy podmioty realizujące cele publiczne (Wnioskodawca i Skarb Państwa reprezentowany przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad) są zobowiązane do naliczenia od wypłaconego odszkodowania podatku od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawcy, z tytułu wypłaconego odszkodowania nie powstanie obowiązek naliczenia i zapłaty podatku. Przejęcie gruntu na własność Skarbu Państwa dokonane zostało w oparciu o decyzję Wojewody o lokalizacji dróg krajowych, wydaną w oparciu o ustawę z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. Grunty nie zostały zatem przekazane w ramach swojego wyboru, czy też w ramach działalności gospodarczej lecz w wykonaniu ustawy. Przywołując brzmienie art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług, Wnioskodawca wskazuje, iż przekazując grunty na rzecz Skarbu Państwa, jak i Skarb Państwa reprezentowany przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad jako przejmujący, realizował cele publiczne, do wykonania których został powołany. Takie działanie w niniejszym przypadku było nakazane przez ustawę, a kwota odszkodowania została ustalona przez rzeczoznawcę. Strony realizujące transakcje przejęcia gruntu nie miały wpływu na jej zakres przedmiotowy. Realizowały jednak zadania, do których wykonania zostały powołane jako organy publiczne, tj. Wnioskodawca i organ administracji rządowej - Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. Z tych względów w ocenie Wnioskodawcy naliczanie podatku jest nieuzasadnione, a jeżeli wiązałoby się z obowiązkiem zapłaty, to kwota podatku winna być zawarta w kwocie odszkodowania wyliczonej przez rzeczoznawcę.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez towary w świetle art. 2 pkt 6 ustawy, rozumie się rzeczy ruchome jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Z kolei w art. 7 ust. 1 ww. ustawy postanowiono, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

W świetle powołanych przepisów, w sytuacji przedstawionej we wniosku, ma miejsce dostawa towarów (gruntu) w zamian za odszkodowanie. W tym przypadku, odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 cyt. ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Od zasady tej ustawa przewiduje jednak pewne wyjątki. Na podstawie bowiem art. 15 ust. 6 cyt. ustawy nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

W przypadku wywłaszczenia nieruchomości na cele budowy lub poszerzenia dróg w roli organu władzy publicznej wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej występuje organ dokonujący wywłaszczenia. Organem tym może być wojewoda lub starosta (na podstawie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami - t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 i ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych - Dz. U. Nr 80, poz. 721 ze zm.), dokonujący wywłaszczenia w imieniu Skarbu Państwa. Czynność wykonywana przez organy dokonujące wywłaszczenia nie stanowi dostawy towaru, a zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Podmiotem, który realizuje dostawę jest dotychczasowy właściciel nieruchomości, czyli Gmina. Zbywając nieruchomość Gmina nie realizuje ani zadań własnych, ani zleconych, w tym przypadku dokonuje przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej prawa własności towaru w zamian za odszkodowanie. Wykonuje zatem czynność, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 cyt. wyżej ustawy, występując w roli podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

Ani organ władzy publicznej (wójt, burmistrz) ani urząd obsługujący ten organ (urząd gminy) wydając nieruchomość za odszkodowaniem nie może skorzystać z wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy. Zarówno bowiem organy władzy publicznej jak i urzędy obsługujące te organy nie są uznawane za podatników w zakresie czynności, które mieszczą się w ramach zadań, dla realizacji których zostały one powołane, dodatkowo pod warunkiem, iż czynności te nie są wykonywane na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. W przypadku wywłaszczenia nieruchomości za odszkodowaniem nie są realizowane zadania, dla realizacji których organy te zostały powołane.

Gmina, będąca jednostką samorządu terytorialnego nie może również skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w obowiązującym do dnia 31 listopada 2008 r. § 8 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. nr 97, poz. 970 ze zm.), zgodnie z którym zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Dokonując przeniesienia prawa do rozporządzania nieruchomością, jak już powyżej wskazano, Gmina nie realizuje bowiem ani zadań własnych, ani zleconych przez organ administracji rządowej.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości gruntowej w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania. Reasumując stwierdzić należy, iż przeniesienie własności gruntu w zamian za odszkodowanie dokonane przez podatnika podatku od towarów i usług, stanowi odpłatną dostawę towarów i ze względu na przedmiot, czynność taka objęta jest podatkiem od towarów i usług.

Na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczonych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

A zatem skoro odszkodowanie jest jedynym wynagrodzeniem z tytułu przeniesienia własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa, to w świetle powołanego art. 29 ust. 1 ustawy stanowi ono kwotę należną zawierającą podatek od towarów i usług.

Interpretacja ta dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej - powoduje, iż niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.