INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 26 września 2011 r. (data wpływu 29 września 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kwalifikacji do kosztów uzyskania przychodów wydatków wynikających z końcowego rozliczenia pochodnych instrumentów finansowych - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 września 2011 r. złożono ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kwalifikacji do kosztów uzyskania przychodów wydatków wynikających z końcowego rozliczenia pochodnych instrumentów finansowych.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka zajmuje się m.in. inwestowaniem w nieruchomości komercyjne na terenie Polski. Inwestycje mają na celu zakup wybudowanych nieruchomości z zamiarem aktywnego ich zarządzania (podnajem, marketing, dokonywanie ulepszeń i rozbudowy). Zgodnie z przyjętą strategią Wnioskodawca zarządza posiadanymi nieruchomościami do czasu podjęcia decyzji o zakończeniu inwestycji i sprzedaży budynku.

W styczniu 2007 r. Spółka nabyła budynek biurowy (dalej: budynek B.). W ramach swojej działalności nabyła również inne budynki biurowe (dalej: budynek D., budynek Ż., budynek Dm.). Wnioskodawca sfinansował nabycie budynku B. oraz budynku Dm. ze środków pochodzących z pożyczki uzyskanej od podmiotu powiązanego ze Spółką, która została później częściowo refinansowana ze środków pochodzących z kredytu udzielonego przez Bank N. Kredyt został udzielony przez Bank N 27 marca 2007 r. w walucie EUR (dalej: Kredyt N1). Oprocentowanie Kredytu N1 oparte zostało o zmienną stopę procentową EURIBOR 3M + marża (w późniejszym okresie marża została zwiększona). Zgodnie z umową Wnioskodawca zobowiązany jest do spłaty na rzecz Banku N kwoty głównej pożyczki oraz odsetek według ustalonego harmonogramu.

Z kolei finansując zakup budynków Żelazna oraz Dominanta Spółka zaciągnęła kredyty w Banku D. Kredyt udzielony przez Bank D na zakup budynku Żelazna składał się z trzech transz. Pierwsza transza była oprocentowana według stałej stopy procentowej, a dwie pozostałe transze według zmiennej stopy procentowej (dalej transz o zmiennej stopie procentowej: Kredyt D1 oraz Kredyt D2). Nabycie budynku D. zostało sfinansowane ze środków pozyskanych w ramach odrębnego kredytu, który również został udzielony w kilku transzach (dalej: Kredyt D3).

W celu zabezpieczenia się przed ryzykiem wahań wysokości oprocentowania wynikającym z Kredytu N1 Spółka zawarła z Bankiem I umowę dotyczącą pochodnego instrumentu finansowego, tzw. Interest Rate Swap (dalej: IRS I1). Umowa IRS I1 została zawarta 30 maja 2007 r. na czas określony do dnia 31 marca 2017 r. Wysokość, na którą ustalono wartość umowy IRS I1 określoną kwotę EUR przy takich samych okresach płatności i spłaty końcowej, jak Kredytu N1.

Mechanizm funkcjonowania Interest Rate Swap zakłada, że Bank I będzie płacił na rzecz Spółki odsetki według zmiennej stopy procentowej (takiej samej, jak dla Kredytu N1 i od kwoty Kredytu N1). Z drugiej strony Spółka będzie płacić na rzecz Banku I odsetki według stałej stopy procentowej (określonej w umowie IRS I1) od kwoty równej kwocie Kredytu N1. Tym samym, Wnioskodawca zawierając kontrakt IRS I1 niejako dokonał zamiany oprocentowania kredytu o zmiennej stopie procentowej na stałą stopę procentową, zabezpieczając się przed ryzykiem zmienności stopy procentowej.

W związku z podpisaniem umowy IRS I1 Spółka nie poniosła żadnych dodatkowych kosztów, tj. marży czy prowizji. Mechanizm zabezpieczenia Spółki przed zmiennością stopy procentowej przy wykorzystaniu Interest Rate Swap przedstawiono na przykładzie poniżej.

Przykładowo, jeśli Spółka otrzymałaby kredyt w wysokości 1 mln EUR na 1 rok, oprocentowany zmienną stopą procentową wynoszącą w chwili udzielenia kredytu 10% w skali roku, wówczas Spółka byłaby zobowiązana do zapłaty na rzecz banku odsetek w wysokości 100 tys. EUR rocznie (zakładając roczny okres rozliczeniowy). Zakładając wzrost zmiennej stopy procentowej do poziomu 15% rocznie Spółka byłaby zobowiązana do zapłaty odsetek w wysokości 150 tys. EUR, zatem potencjalny wzrost stopy procentowej o 5% naraził Spółkę na ryzyko zwiększenia kwoty odsetek należnych bankowi o 50 tys. EUR.

W powyższym przykładzie Spółka zawarła z bankiem również umowę Interest Rate swap, zgodnie z którą bank będzie płacił na rzecz Spółki odsetki według zmiennej stopy procentowej wynoszącej w chwili zawarcia umowy 10% rocznie, obliczane od kwoty równej kwocie kredytu (1 mln EUR). Z drugiej strony Spółka będzie zobowiązana do zapłaty na rzecz banku jedynie odsetek w kwocie 110 tys. EUR (11% od 1 mln EUR) - płatności odsetkowe obliczone według zmiennej stopy procentowej wynoszącej 15% są przeciwstawne i ulegną wzajemnej kompensacie. Z drugiej strony, jeśli zmienna stopa procentowa okazałaby się niższa niż przyjęte w przykładzie 11% (np. 10%), wówczas Spółka w dalszym ciągu będzie zobowiązana do zapłaty odsetek w kwocie 110 tys. EUR.

W ramach realizacji umowy IRS I1 Wnioskodawca dokonywał stosownych rozliczeń IRS I1 wraz z płatnościami rat Kredytu N1, zgodnie z ustalonym planem spłat. Powyższe rozliczenia, w zależności od ich wyniku, są traktowane przez Spółkę odpowiednio jako koszt lub przychód podatkowy. Podobne umowy Interest Rate Swap Spółka zawarła również w celu zabezpieczenia się przed ryzykiem wahań wysokości oprocentowania pozostałych zaciągniętych kredytów. Z Bankiem I Wnioskodawca zawarł umowę IRS I2 (obowiązującą do 31 sierpnia 2016 r.) oraz IRS I3 (obowiązującą do 31 sierpnia 2016 r.), których celem było zabezpieczenia zmienności stopy procentowej odpowiednio Kredytu D1 oraz Kredytu D2. Natomiast z Bankiem D Spółka zawarła umowę IRS D3, której celem było zabezpieczenia zmienności stopy procentowej pierwszej transzy Kredytu D3.

W toku prowadzonej działalności Spółka dokonała w 2010 r. sprzedaży budynku Dm. Z uzyskanych z tytułu sprzedaży środków Wnioskodawca spłacił część Kredytu N1. W związku z częściową spłatą Kredytu N1 warunki umowy IRS I1 nie uległy zmianie.

W chwili obecnej Spółka planuje dokonanie sprzedaży budynku B., w związku z którą po stronie Spółki powstanie dochód do opodatkowania. Po sprzedaży budynku B. Spółka będzie zobowiązana do spłaty zaciągniętego w Banku N. kredytu (wraz z naliczonymi odsetkami) oraz do dokonania tzw. końcowego rozliczenia umów IRS I1, IRS I2 i IRS I3. Konieczność dokonania końcowego rozliczenia tych umów wynika z faktu, iż zgodnie z umową z Bankiem D Spółka nie może finansować (obsługiwać) instrumentów finansowych innych instytucji finansowych z przepływów uzyskanych z projektów finansowanych ze środków pochodzących od Banku D. Po sprzedaży B. Wnioskodawca będzie posiadał jedynie nieruchomości, których zakup został sfinansowany z kredytów otrzymanych od Banku D.

Końcowe rozliczenie kontraktów IRS I1, IRS I2 i IRS I3 oznacza konieczność rozliczenia przyszłych przepływów odsetkowych wynikających z poszczególnych kontraktów IRS. Oznacza to tym samym konieczność zapłaty na rzecz Banku I odsetek obliczonych według stałej stopy procentowej od dnia ostatniej płatności odsetkowej do końca okresu, na jaki zawarto poszczególne umowy IRS (czyli do terminu zapadalności). Wynika to z faktu, iż stała stopa procentowa (według której odsetki są płatne przez Spółkę) jest obecnie wyższa od zmiennej stopy procentowej (według której odsetki są płatne przez Bank I).

Odwołując się do zaprezentowanego powyżej przykładu, w sytuacji gdyby Interest Rate Swap został zawarty przez Spółkę na okres dwóch lat, a stała stopa procentowa wynosi 11%, podczas gdy zmienna stopa procentowa wynosi 10%, wówczas dokonując wcześniejszej spłaty kredytu (1 mln EUR) i rozliczając Interest Rate Swap przed datą zapadalności Spółka byłaby zobowiązana do zapłaty różnicy między odsetkami według stopy stałej i zmiennej od kwoty 1 mln EUR, tj. 1 mln EUR x (11%-10%) x 2 (liczba płatności - lat), oraz zdyskontowanych do wartości bieżącej, co w rezultacie będzie skutkowało płatnością w kwocie 20 tys. EUR (przed zdyskontowaniem).

Obecna wartość przyszłych przepływów odsetkowych (stan na dzień 31 sierpnia 2011 r.) wynikających z kontraktów IRS I1, IRS I2 i IRS I3 jest ujemna, co oznacza, że Spółka dokonując końcowego rozliczenia odpowiednich umów IRS będzie zobowiązana do dokonania zapłaty odpowiednich kwot na rzecz Banku I. Wartość IRS waha się w zależności od zmiany wysokości zmiennej stopy procentowej.

W związku z planowana transakcją sprzedaży budynku B. (i związaną z tym koniecznością dokonania końcowego rozliczenia kontraktów IRS I1, IRS I2 i IRS I3) Spółka chciałaby potwierdzić, że koszt końcowego rozliczenia kontraktów Interest Rate Swap (zabezpieczających Wnioskodawcę przed ryzykiem wahań wysokości oprocentowania zaciągniętych kredytów oprocentowanych zmienną stopą procentową) będzie stanowić dla niej koszt podatkowy.

W związku z powyższym Wnioskodawca zadał następujące pytania:

1. Czy wydatki związane z tzw. końcowym rozliczeniem kontraktów IRS I1, IRS I2 i IRS I3, zabezpieczających Spółkę przed ryzykiem negatywnych wahań wysokości oprocentowania zaciągniętych kredytów, których poniesienie będzie konieczne w związku ze sprzedażą budynku B. i spłatą Kredytu N1, będą stanowić dla Spółki koszt podatkowy w dacie poniesienia...
2. Czy ponoszone przez Spółkę w przyszłości wydatki związane z rozliczaniem pochodnych instrumentów finansowych Interest Rate Swap (zawartych w celu zabezpieczenia Spółki przed ryzykiem zmiany stopy procentowej kredytów zaciągniętych na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej) będą stanowiły dla Spółki koszt podatkowy w dacie ich poniesienia...

Przedmiot niniejszej interpretacji indywidualnej stanowi odpowiedź na pytanie pierwsze. Wniosek w części dotyczącej pytania drugiego jest przedmiotem odrębnego rozstrzygnięcia.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych za koszty uzyskania przychodów można uznać wydatki poniesione w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Jednocześnie dany wydatek nie może być wymieniony w katalogu zwartym w art. 16 ust. 1 ustawy (zawierającym wyliczenie wydatków nieuznawanych za koszty podatkowe).

W odniesieniu do wszystkich kosztów ponoszonych przez Spółkę, w tym związanych z zabezpieczeniem finansowania zakupu nieruchomości przed ryzykiem wynikającym ze zmiany oprocentowania kredytu (koszty związane z kontraktami IRS), istotne jest aby koszty te spełniały łącznie wskazane wyżej warunki.

Warunek I - związek z przychodem.

Zakup przez Spółkę budynku B. nastąpił w celu wykorzystywania go do prowadzenia działalności generującej przychody opodatkowane (m.in. poprzez wynajmowanie powierzchni biurowych, ewentualna sprzedaż budynku w przyszłości). Natomiast zawarcie umów IRS I1, IRS I2 i IRS I3 miało na celu ograniczenie ryzyka zmienności stopy procentowej kredytów zaciągniętych na zakup budynków, co zabezpieczało i nadal zabezpiecza płynność finansową Spółki, umożliwiając bieżące regulowanie zobowiązań Spółki oraz dokładne planowanie poziomu przyszłych wydatków związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Powyższe należy uznać za racjonalne i zmierzające do zabezpieczenia źródła przychodu, a zatem spełniające przesłanki wskazane w art. 15 ust. 1 ustawy.

Warunek II - brak wyłączenia wydatku z kosztów podatkowych na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie regulują jednoznacznie kwestii zaliczenia do kosztów podatkowych wyniku na kontrakcie Interest Rate Swap (w tym tzw. końcowego rozliczenia kontraktu) zabezpieczającym zmiany stopy procentowej kredytu. Jedyne z regulacji w zakresie podatkowego rozliczania instrumentów pochodnych zawarte są w art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy. Zgodnie z tym przepisem nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych - do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo ich odpłatnego zbycia - o ile wydatki te, stosownie do art. 16g ust. 3 i 4, nie powiększają wartości początkowej środka trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Należy zauważyć, iż powyższy przepis dotyczy jedynie wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych. ,,Pochodne instrumenty finansowe" zostały zdefiniowane w przepisie art. 16 ust. 1b ustawy, zgodnie z którym ilekroć w ustawie jest mowa o pochodnych instrumentach finansowych rozumie się przez to prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny towarów, walut obcych, waluty polskiej, złota dewizowego, platyny dewizowej lub papierów wartościowych, albo od wysokości stóp procentowych lub indeksów, a w szczególności opcje i kontrakty terminowe.

Z kolei, zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c) ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są niebędące papierami wartościowymi opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne.

Wobec powyższego, kontrakty Interest Rate Swap zawierane przez Spółkę należy uznać za spełniające definicję wynikającą z art. 16 ust. 1b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, gdyż są one prawem majątkowym, którego cena rozumiana jako kwota rozliczenia zależy od wysokości stóp procentowych na rynku (zmiennej stopy procentowej) oraz ustalonej między Spółką a Bankiem I (stałej stopy procentowej).

Jak zauważono wcześniej, zgodnie z przepisem art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych. W związku z podpisaniem umowy IRS I1 (i innych umów IRS) Spółka nie poniosła żadnych dodatkowych kosztów, tj. marży czy prowizji (związanych z nabyciem instrumentów pochodnych). Specyfika transakcji IRS polega bowiem na tym, iż w kontraktach tych nie występują wydatki na nabycie instrumentu. Mając powyższe na uwadze, pomimo że zawierane przez Spółkę kontrakty Interest Rate Swap są pochodnymi instrumentami finansowymi, to art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy nie znajdzie zastosowania w omawianym zdarzeniu przyszłym ponieważ jego treść odnosi się wyłącznie do wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych.

W obliczu braku regulacji w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych wyłączających koszty związane z rozliczeniem kontraktów IRS z kosztów podatkowych, rozstrzygnięcia kwestii uznania takich wydatków za koszty podatkowe należy dokonać w oparciu o brzmienie art. 15 ust. 1 ustawy.

Zawarcie kontraktów IRS I1, IRS I2 i IRS I3 zabezpieczających Spółkę przed ryzykiem zmiany stopy procentowej należy uznać za racjonalne i zmierzające do zabezpieczenia źródła przychodu, a zatem spełniające przesłanki wskazane w art. 15 ust. 1 ustawy. W oparciu o kryterium powiązania poniesionego kosztu z przychodem ustawodawca wyróżnia dwa rodzaje kosztów podatkowych: bezpośrednio związane z przychodami (których poniesienie przekłada się wprost na uzyskanie konkretnych przychodów) oraz inne niż bezpośrednio związane z przychodami (których nie można przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia - tzw. koszty pośrednie).

Wydatki związane z końcowym rozliczeniem kontraktów IRS I1, IRS I2 i IRS I3 będą stanowić pośrednie koszty uzyskania przychodów, nie jest bowiem możliwe przypisanie przedmiotowych wydatków do konkretnych przychodów podatkowych Spółki. W myśl art. 15 ust. 4d ustawy koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

Stosownie do art. 15 ust. 4e ustawy za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4f-4h, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawia faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Zatem wydatki związane z rozliczeniem kontraktów IRS I1, IRS I2 i IRS I3 będą mogły zostać uznane za koszt uzyskania przychodu w dacie poniesienia (dniu, na który zostaną ujęte w księgach rachunkowych Spółki).

Na poparcie swojego stanowiska Spółka przytacza orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 10 lutego 2010 r. (I SA/Gl 677/09), w którym Sąd orzekł, że ,,wskazane w art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy podatkowej jako koszty uzyskania przychodu wydatki odnoszą się wyłącznie do wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych i nie obejmuje innych wydatków w tym powstałych z rozliczenia danego instrumentu pochodnego, np. opcji. Wydatki w postaci ujemnego wyniku z transakcji opcyjnej stanowią koszty uzyskania przychodu o ile wypełniają dyspozycje art. 15 ustawy podatkowej. Przepis ten decyduje również o momencie powstania takiego kosztu i chwili jego zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu. Ograniczenie przewidziane w art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy podatkowej wpływa jedynie na datę potrącenia wydatku związanego z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych wyłączając możliwość jego wcześniejszego zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów".

Powyższe zostało także potwierdzone przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 1 lutego 2011 r. (II FSK 1724/09): ,,Zgodnie z tymi przepisami Spółka jest uprawniona do potrącenia kosztów wynikających z rozliczenia instrumentu pochodnego (ujemny wynik z transakcji) w dacie poniesienia wydatku, zgodnie z art. 15 ust. 4d u.p.d.o.p. Ograniczenie wynikające z art. 16 ust. 1 pkt 8b u.p.d.o.p. nie dotyczy tej sytuacji, skoro poniesienie wydatku nie następuje wcześniej niż realizacja praw wynikających z instrumentu pochodnego".

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.