zwolnienie od podatku VAT usług artystycznych oraz zwolnienie podmiotowe ze względu na obroty
sygnatura: IPTPP2/443-554/11-4/JS
autor: Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi
data: 2011-12-13
| słowa kluczowe: | teatr, twórcy, usługi kulturalne, zwolnienie |
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 29 sierpnia 2011 r. (data wpływu 8 września 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 5 grudnia 2011 r. (data wpływu 9 grudnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT usług artystycznych oraz zwolnienia podmiotowego ze względu na obroty - jest prawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 8 września 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT usług artystycznych oraz zwolnienia podmiotowego ze względu na obroty. Przedmiotowy wniosek został uzupełniony pismem z dnia 5 grudnia 2011 r. o doprecyzowanie stanu faktycznego oraz o brakującą opłatę.
W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.
Od 1 lipca 2011 r. Wnioskodawczyni prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, w ramach której jako dyplomowana aktorka świadczy usługi artystyczne, występuje na różnych imprezach otwartych i zamkniętych dla dzieci i dorosłych.
Zainteresowana zajmuje się organizacją imprez artystycznych i spektakli. W zależności od zamówienia zleceniodawcy występuje m.in. jako konferansjer, aktor, tańczy, śpiewa, jest animatorką. Wykonuje autorskie spektakle, dla potrzeb których pisze scenariusz, przygotowuje oprawę muzyczną, wykonuje kostiumy i rekwizyty.
Nie zawsze jednak jest w stanie sama wykonać wszystkiego, czego oczekuje od niej organizator imprezy i musi się wtedy posiłkować kolegami i koleżankami z branży (również aktorami), zatrudniając ich na umowę o dzieło. Wnioskodawczyni podkreśla, że istotą świadczonej usługi jest zespołowe, artystyczne wykonanie zlecenia, o którym przesądza twórczy wkład wszystkich członków indywidualnego i konkretnego zespołu pod jej kierownictwem.
Rodzaj działalności firmy Wnioskodawczyni został określony według PKD m.in.:
Wnioskodawczyni nie jest podatnikiem VAT.
W piśmie z dnia 5 grudnia 2011 r., będącym uzupełnieniem wniosku, Wnioskodawczyni wskazała, że świadcząc usługi zespołowe, artystyczne pod swoim kierownictwem każdorazowo bierze w nich czynny udział jako członek-artysta (w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych) występującego zespołu artystycznego. Zainteresowana jest współtwórcą (w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych): scenariusza, tekstów, tłumaczeń tekstów, muzyki, kostiumów, scenografii usług świadczonych pod jej kierownictwem. Wnioskodawczyni nie organizuje imprez, w których wykonawcami są wyłącznie inni artyści.
W związku z powyższym zadano następujące pytania.
Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b ustawy o VAT, obowiązującego od dnia 1 stycznia 2011 r.: ,,Zwalnia się od podatku usługi kulturalne świadczone przez indywidualnych twórców i artystów wykonawców, w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzane w formie honorarium, w tym za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania utworów".
Analizując treść przytoczonego przepisu według Wnioskodawczyni, należy dojść do wniosku, że regulowane w nim zwolnienie ma charakter przedmiotowo - podmiotowy, ponieważ jego zastosowanie uzależnione jest zarówno od charakteru świadczonych usług, jak i określonych cech podmiotu świadczącego usługę.
Objęcie usług zwolnieniem wymaga zatem spełnienia następujących przesłanek:
Ustawa o podatku od towarów i usług oraz przepisy wykonawcze do niej nie definiują pojęć ,,kultura" i ,,usługa kulturalna". Zatem przy dokonywaniu interpretacji ww. przepisu, posłużyć się można wykładnią literalną odwołując się do językowego znaczenia tego wyrazu. Zgodnie z internetowym słownikiem języka polskiego Wydawnictwa Naukowego PWN, kultura oznacza ,,materialną i umysłową działalność społeczeństw oraz jej wytwory". W związku z powyższym za usługę kulturalną należy uznać każdą usługę związaną z kulturą, w tym działania polegające na umożliwieniu potencjalnym odbiorcom zapoznanie się z wytworami dorobku artystycznego.
Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych - do której odwołuje się ustawodawca w art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b - przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).
Zatem aby określone dzieło (pracę) można było zakwalifikować jako utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim, to dzieło to musi łącznie spełniać następujące przesłanki:
Przedmiotem prawa autorskiego są m. in. utwory muzyczne i słowno-muzyczne, a także sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne (art. 1 ust. 2 pkt 7 i 8 ww. ustawy).
Ustawa o prawie autorskim, ani ustawa o VAT nie definiują również terminu ,,honorarium" należy zatem posłużyć się znaczeniem tego słowa przyjętym w języku powszechnym: ,,honorarium - wynagrodzenie za pracę w wolnych zawodach" - Słownik Języka Polskiego PWN. Zwyczajowo używa się tego określenia zwłaszcza w odniesieniu do wynagrodzenia otrzymywanego przez twórców i artystów. Wobec tego wynagrodzenie otrzymywane przez Zainteresowaną od organizatorów wydarzeń artystycznych trzeba sklasyfikować jako honorarium.
Wobec powyższych ustaleń, Wnioskodawczyni uważa, że świadczone przez nią usługi opisane w niniejszym wniosku spełniają przesłanki o charakterze przedmiotowym dotyczącym rodzaju świadczonych usług (kulturalnych), a także o charakterze podmiotowym (indywidualny twórca i artysta wykonawca), a zatem podlegają zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b ustawy o VAT.
Zgodnie z art. 113 ust. 9 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług zwalnia się podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu VAT, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym kwoty 150.000 zł. Obliczając limit obrotów nie uwzględnia się dostawy towarów i świadczenia usług zwolnionych z VAT, a także towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym, są zaliczane przez podatnika do środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.
Zdaniem Zainteresowanej w świetle powyższego należy stwierdzić, że świadczonych przez Wnioskodawczynię usług, zwolnionych z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b, nie należy wliczać do wartości limitu, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT. A zatem nie ma obowiązku rejestracji dla potrzeb VAT, nawet jeśli przekroczy kwotę 150.000 zł w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ,,ustawą o VAT", opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m. in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).
Stosownie do art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).
Na mocy art. 5a ustawy o VAT, obowiązującym od dnia 1 stycznia 2011 r., towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.
Z dniem 1 stycznia 2011 r. weszła w życie ustawa z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 226, poz. 1476). Przepisy nowelizacji uchylają załącznik nr 4 do ustawy, zawierający wykaz usług zwolnionych od podatku, który w pozycji 11 wymieniał jako zwolnione usługi związane z kulturą, w tym również usługi twórców i artystów wykonawców, w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzane w formie honorariów za przekazanie lub udzielanie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania (...) (ex 92) i przenoszą uregulowania dotyczące tej tematyki do treści ustawy.
Ponadto, przy określaniu zakresu zwolnień, które dotychczas były ujęte w załączniku nr 4 do ustawy, odstąpiono od ich identyfikacji przy pomocy klasyfikacji statystycznych określając ich zakres z wykorzystaniem treści zapisów prawa unijnego i krajowego oraz orzecznictwa sądów.
W art. 41 ust. 1 ustawy o VAT postanowiono, iż stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.
Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi, bądź zwolnienie od podatku.
Stosownie do art. 41 ust. 2 ustawy o VAT, dla towarów i usług, wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy, stawka podatku wynosi 7%, z zastrzeżeniem ust. 12 i art. 114 ust. 1.
Zgodnie z art. 146a ustawy o VAT w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f:
Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 33 ustawy o VAT zwalnia się od podatku usługi kulturalne świadczone przez:
Z powyższego wynika, iż ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 33 ustawy o VAT korzystać mogą jedynie:
Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy o VAT, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.
W analizowanej sprawie zwrócić uwagę należy na cel zwolnień przewidzianych w art. 43 ust. 1 pkt 33 ustawy o VAT. Brzmienie tego przepisu wskazuje, że ze zwolnienia od podatku korzystać mogą usługi w zakresie kultury oraz dostawa towarów ściśle z tymi usługami związana. Jednakże, usługi te - aby mogły korzystać ze zwolnienia - świadczone muszą być przez specyficzne podmioty. Polski prawodawca określił te podmioty, wymieniając je w art. 43 ust. 1 pkt 33 ustawy o VAT, jako: podmioty prawa publicznego; podmioty uznane na podstawie odrębnych przepisów za instytucje o charakterze kulturalnym; wpisane do rejestru instytucji kultury, prowadzonego przez organizatora będącego podmiotem tworzącym instytucje kultury w rozumieniu przepisów o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej; indywidualni twórcy i artyści wykonawcy, w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzani w formie honorariów, w tym za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania utworów.
Z treści złożonego wniosku wynika, że Wnioskodawczyni nie jest podatnikiem VAT. Od 1 lipca 2011 r. prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, w ramach której jako dyplomowana aktorka świadczy usługi artystyczne, występuje na różnych imprezach otwartych i zamkniętych dla dzieci i dorosłych. Zajmuje się organizacją imprez artystycznych i spektakli. W zależności od zamówienia zleceniodawcy występuje m.in. jako konferansjer, aktor, tańczy, śpiewa, jest animatorką. Wykonuje autorskie spektakle, dla potrzeb których pisze scenariusz, przygotowuje oprawę muzyczną, wykonuje kostiumy i rekwizyty. Wnioskodawczyni czasami wykonuje autorskie spektakle teatralne wraz z kolegami i koleżankami z branży (również aktorami), zatrudniając ich na umowę o dzieło. Zainteresowana podkreśla, że istotą świadczonej usługi jest zespołowe, artystyczne wykonanie zlecenia, o którym przesądza twórczy wkład wszystkich członków indywidualnego i konkretnego zespołu pod jej kierownictwem. Zainteresowana świadcząc usługi zespołowe, artystyczne pod swoim kierownictwem każdorazowo bierze w nich czynny udział jako członek-artysta (w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych) występującego zespołu artystycznego. Zainteresowana jest współtwórcą (w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych): scenariusza, tekstów, tłumaczeń tekstów, muzyki, kostiumów, scenografii usług świadczonych pod jej kierownictwem. Wnioskodawczyni nie organizuje imprez, w których wykonawcami są wyłącznie inni artyści.
Należność - w ocenie Wnioskodawczyni - ma charakter honorarium.
Rodzaj działalności firmy Wnioskodawczyni został określony według PKD m.in.:
Wobec tego należy rozpatrzyć możliwość zwolnienia świadczonych przez Wnioskodawczynię usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b) ustawy o VAT.
Ustawa o podatku od towarów i usług oraz przepisy wykonawcze do niej nie definiują pojęć ,,kultura" i ,,usługa kulturalna". Zatem przy dokonywaniu interpretacji ww. przepisu, posłużyć się można wykładnią literalną odwołując się do językowego znaczenia tego wyrazu. Zgodnie z internetowym Słownikiem języka polskiego Wydawnictwa Naukowego PWN SA (http://sjp.pwn.pl/), kultura oznacza ,,materialną i umysłową działalność społeczeństw oraz jej wytwory".
Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 ze zm.), zwana dalej ,,ustawą" - do której odwołuje się ustawodawca w art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b - przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).
W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są m. in. utwory muzyczne i słowno-muzyczne, a także sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne (art. 1 ust. 2 pkt 7 i 8 ustawy).
Na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy, domniemywa się, że twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu.
Pod ochroną pozostaje - na podstawie art. 85 ust. 1 ustawy - każde artystyczne wykonanie utworu lub dzieła sztuki ludowej niezależnie od jego wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.
Artystycznymi wykonaniami, w rozumieniu ust. 1, są w szczególności: działania aktorów, recytatorów, dyrygentów, instrumentalistów, wokalistów, tancerzy i mimów oraz innych osób w sposób twórczy przyczyniających się do powstania wykonania (art. 85 ust. 2 ustawy).
Odnosząc treść przytoczonych przepisów do opisu sprawy stwierdzić należy, iż z uwagi na fakt, że Wnioskodawczyni jest podmiotem (artystką) w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b ustawy o VAT, to świadczone przez nią usługi, o których mowa we wniosku, podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie ww. przepisu.
Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.
Przepis art. 113 ust. 2 ustawy o VAT stanowi, iż do wartości sprzedaży, o której mowa w ust. 1, nie wlicza się odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku, a także towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.
Z kolei zgodnie z art. 113 ust. 9, podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5 jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty określonej w ust. 1.
Stosownie do art. 96 ust. 1 ustawy o VAT podmioty, o których mowa w art. 15, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3.
Natomiast zgodnie z art. 96 ust. 3 ustawy podmioty wymienione w art. 15, zwolnione od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 lub wykonujące wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 i art. 82 ust. 3, mogą złożyć zgłoszenie rejestracyjne.
Mając na uwadze powołane przepisy oraz przedstawiony stan faktyczny należy stwierdzić, iż Wnioskodawczyni świadcząc usługi zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b ustawy o VAT, nie ma obowiązku zarejestrowania się jako czynny podatnik VAT, o ile w ramach prowadzonej przez Wnioskodawczynię działalności, nie wystąpią czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, a ich wartość nie przekroczy kwoty określonej w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT.
Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.