1. Czy odszkodowanie z tytułu nierównego traktowania w zatrudnieniu zasądzone wyrokiem sądowym podlega zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych w oparciu o art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?2. Czy odszkodowanie z tytułu nierównego traktowania w zatrudnieniu zasądzone wyrokiem sądowym podlega zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych w oparciu o art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
sygnatura: IBPBII/1/415-799/14/BJ
autor: Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach
data: 2014-12-30
słowa kluczowe: | kodeks pracy, odszkodowania, płatnik, pracownik, stosunek pracy |
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r. poz. 749, ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770, ze zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 26 września 2014 r. (data wpływu do Biura - 30 września 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w związku z wypłatą odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu - jest nieprawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 30 września 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w związku z wypłatą odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu.
W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:
Pozwem z 10 sierpnia 2012 r powódka wniosła o zasądzenie od Wnioskodawcy (będącego jej pracodawcą) na jej rzecz odszkodowania z tytułu naruszenia przez Wnioskodawcę zasady równego traktowania w zatrudnieniu w zakresie wynagradzania (art. 183c Kodeku pracy), podnosząc, iż pracownice, które pracowały na tym samym stanowisku wraz z powódką otrzymywały wyższe wynagrodzenie.
Na mocy wyroku Sądu Rejonowego z dnia 23 października 2013 r. sygn. akt (...) Wnioskodawca został zobowiązany do zapłaty na rzecz powódki kwoty 2.420,00 zł wraz z należnymi odsetkami ustawowymi tytułem odszkodowania za nierówne traktowanie w zatrudnieniu. Jako podstawę prawną zasądzonego odszkodowania Sąd Rejonowy wskazał art. 183d Kodeksu pracy, który stanowi, iż osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów. Sąd Rejonowy uznał, iż powódka wykazała, że pracownice wykonujące pracę na tym samym stanowisku uzyskiwały wyższe wynagrodzenie od wynagrodzenia powódki i zasądził na jej rzecz kwotę 2.420,00 zł tytułem nierównego traktowania w zatrudnieniu.
W dniu 5 czerwca 2014 r. Wnioskodawca po potrąceniu należnych składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy dokonał wypłaty odszkodowania na rzecz powódki w kwocie 2.250.84 zł (kwota ta stanowiła należność główną po odliczeniu należnych składek i zaliczki na podatek oraz odsetki ustawowe). Podstawę obliczenia podatku dochodowego stanowiła kwota 2.088,22 zł (tj. kwota zasądzonego odszkodowania po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne), zaś wysokość zaliczki na podatek dochodowy ustalono na kwotę 214,00 zł.
W związku z powyższym zadano następujące pytania:
Wnioskodawca uważa, iż w opisanym stanie faktycznym sprawy, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa był zobowiązany jako płatnik do obliczenia potrącenia z dochodów ubezpieczonej oraz przekazania urzędowi skarbowemu zaliczki na podatek dochodowy z tytułu wypłaconego jej odszkodowania za nierówne traktowanie w zatrudnieniu.
Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odszkodowania z tytułu nierównego traktowania w zatrudnieniu nie zostały zwolnione od podatku dochodowego.
Wnioskodawca wskazał, iż w oparciu o art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca wskazał, iż w przypadku odszkodowania za nierówne traktowanie w zatrudnieniu, o którym mowa w art. 183d Kodeksu pracy ani wysokość ani zasady ustalania odszkodowania nie zostały uregulowane w przepisach prawa. Przepis art. 183d Kodeksu pracy określa jedynie dolną granicę tego odszkodowania - minimalne wynagrodzenie obliczane na podstawie odrębnych przepisów.
Jak wskazuje Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 kwietnia 2008 r. sygn. akt II PK 286/07 ,,Sformułowanie ,,odszkodowanie w wysokości nie niższej niż" bez określenia górnej granicy zakłada różnicowanie wysokości odszkodowań w zależności od okoliczności konkretnego przypadku. W uzasadnieniu przywołanego wyroku Sąd Najwyższy podkreślił, iż przepis nie określa zasad ustalania odszkodowania poza wprowadzeniem jego minimalnej wysokości ,,nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę ustalane na podstawie odrębnych przepisów". Zasady ustalania wysokości odszkodowania określonego w art. 183d Kodeksu pracy nie zostały również uregulowane w żadnym innym akcie prawnym.
Z kolei, w oparciu o art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:
Biorąc pod uwagę powyższe, w ocenie Wnioskodawcy, wypłacone powódce odszkodowanie nie korzystało ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Należy bowiem wskazać, iż kwota wypłaconego odszkodowania stanowiła różnicę pomiędzy wynagrodzeniem, jakie otrzymywała powódka a wynagrodzeniem, jakie otrzymywali inni pracownicy na tym samym stanowisku pracy. Wypłacone odszkodowanie miało zatem charakter wynagrodzenia za pracę i stanowiło korzyść, którą powódka mogłaby osiągnąć, gdyby nie doszło do nierównego traktowania w zatrudnieniu.
Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, przy wypłacie odszkodowania za nierówne traktowanie był on zobowiązany do obliczenia, potrącenia z dochodów ubezpieczonej oraz przekazania urzędowi skarbowemu zaliczki na podatek dochodowy z tego tytułu.
Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:
Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r., poz. 361, ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady, wyrażonej w art. 9 ust. 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Wyrazem jej praktycznej realizacji jest art. 11 ust. 1 ww. ustawy, z którego treści wynika, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.
Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.), z wyjątkiem:
Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w ww. art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych objęte są tylko odszkodowania lub zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.
Z wniosku wynika, że pozwem z 10 sierpnia 2012 r powódka wniosła o zasądzenie od Wnioskodawcy (będącego jej pracodawcą) na jej rzecz odszkodowania z tytułu naruszenia przez Wnioskodawcę zasady równego traktowania w zatrudnieniu w zakresie wynagradzania (art. 183c Kodeku pracy), podnosząc, iż pracownice, które pracowały na tym samym stanowisku wraz z powódką otrzymywały wyższe wynagrodzenie. Na mocy wyroku Sądu Rejonowego z dnia 23 października 2013 r. Wnioskodawca został zobowiązany do zapłaty na rzecz powódki kwoty 2.420,00 zł wraz z należnymi odsetkami ustawowymi tytułem odszkodowania za nierówne traktowanie w zatrudnieniu. Jako podstawę prawną zasądzonego odszkodowania Sąd Rejonowy wskazał art. 183d Kodeksu pracy.
Zgodnie z art. 183a § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 2014 r., poz. 1502) pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, w szczególności bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także bez względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy.
Stosownie do art. 183b § 1 Kodeksu pracy za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu, z zastrzeżeniem § 2-4, uważa się różnicowanie przez pracodawcę sytuacji pracownika z jednej lub kilku przyczyn określonych w art. 183a § 1, którego skutkiem jest w szczególności:
W myśl art. 183c § 1 Kodeksu pracy pracownicy mają prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości.
Wynagrodzenie, o którym mowa w § 1, obejmuje wszystkie składniki wynagrodzenia, bez względu na ich nazwę i charakter, a także inne świadczenia związane z pracą, przyznawane pracownikom w formie pieniężnej lub w innej formie niż pieniężna (art. 183b § 2 Kodeksu pracy).
Pracami o jednakowej wartości są prace, których wykonywanie wymaga od pracowników porównywalnych kwalifikacji zawodowych, potwierdzonych dokumentami przewidzianymi w odrębnych przepisach lub praktyką i doświadczeniem zawodowym, a także porównywalnej odpowiedzialności i wysiłku (art. 183c § 3 Kodeksu pracy).
Zgodnie z art. 183d Kodeksu pracy osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów.
Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że zasądzone wyrokiem sądowym odszkodowanie z tytułu nierównego traktowania jest przychodem ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem wypłata tegoż świadczenia miała swe źródło w łączącym powódkę (pracownika) z Wnioskodawcą stosunkiem pracy. Przychód ten, wbrew twierdzeniu zawartym w stanowisku, jest zwolniony z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, gdyż zasady ustalania tego odszkodowania wynikają wprost z treści przepisu art. 183d Kodeksu pracy. W rezultacie, na Wnioskodawcy jako płatniku nie ciąży obowiązek obliczenia, pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Nie można więc zgodzić się Wnioskodawcą, że w przypadku odszkodowania za nierówne traktowanie w zatrudnieniu ani wysokość ani zasady ustalania tego odszkodowania nie zostały uregulowane w przepisach prawa, gdyż przepis art. 183c Kodeksu pracy określa jedynie dolną granicę tego odszkodowania.
Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy, że był zobowiązany jako płatnik do obliczania potrącenia oraz przekazania do urzędu skarbowego zaliczki na podatek dochodowy z tytułu wypłacanego odszkodowania należało uznać za nieprawidłowe.
Dodatkowo wyjaśnia się, że art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w ogóle nie znajdzie zastosowania w analizowanej sprawie. Zgodnie z treścią tego przepisu, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:
W przywołanym przepisie ustawodawca używa sformułowania ,,inne odszkodowania lub zadośćuczynienia". Należy przez to rozumieć te odszkodowania i zadośćuczynienia, które nie zostały wprost wymienione w katalogu zwolnień podatkowych, a co za tym idzie inne niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Stąd, odszkodowanie należne pracownikowi z tytułu naruszenia przez pracodawcę zasady równego traktowania w zatrudnieniu, nawet jeśli otrzymywane jest na podstawie wyroku bądź ugody sądowej, nie będzie objęte dyspozycją przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem zasady jego ustalania jak wyjaśniono powyżej zostały wprost określone w ustawie.
Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.