a) Czy sposób umarzania wierzytelności stosowany przez Spółkę jest prawidłowy?
b)Czy wartość umorzonych należności i w jakiej wysokości stanowi przychód u dłużnika ? osoby fizycznej nie prowadzącej działalności gospodarczej i rodzi obowiązek wystawienia informacji PIT-8C?
c)czy obowiązek, o którym mowa w pkt b) istnieje również w stosunku do dłużnika, jeżeli istnieje domniemanie, że dłużnik ten obecnie nie prowadzi działalności gospodarczej, natomiast kwota wierzytelności ma związek z prowadzoną przez niego uprzednio działalnością gospodarczą i wynika z faktury wystawionej na osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą?
d) jak należy postępować w przypadku, gdy Spółka nie posiada wszystkich danych dotyczących dłużnika, jakie są wymagane dla wypełnienia PIT-8C?

sygnatura: 1401/PP-II/4210-9/07/BB

autor: Izba Skarbowa w Warszawie

data: 2007-12-13

DECYZJA

Na podstawie art. 233 § 1pkt 1 w związku z art. 14 b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (j.t. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie po rozpatrzeniu zażalenia z dnia 05.10.2007r. Sp. z o.o. ?Z?, wniesionego na postanowienie Naczelnika Trzeciego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Radomiu z dnia 28.09.2007r. Nr 1473/WP/415/1002/31/07/JK wydane w sprawie udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie Spółki w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych.

orzeka

- odmówić zmiany postanowienia Naczelnika Trzeciego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Radomiu z dnia 28.09.2007r. Nr 1473/WP/415/1002/31/07/JK

UZASADNIENIE

Sp. z o.o. ?Z? pismem z dnia 25.06.2007r., zwróciła się o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego przedstawiając następujący stan faktyczny:
W trakcie prowadzonej działalności występują sytuacje, że część należności z różnych przyczyn podlega umorzeniu np. ze względu na trudną sytuację materialną dłużnika, ze względu na bezskuteczność egzekucji. Umorzenie wierzytelności odbywa się albo na wniosek dłużnika albo z inicjatywy wierzyciela tj. Spółki. W przypadku gdy umorzenie następuje z inicjatywy wierzyciela, do dłużników kierowane jest pismo z propozycją zwolnienia z długu, z załączonym oświadczeniem o przyjęciu tego zwolnienia przez dłużnika, które powinno być podpisane i odesłane do Spółki w ciągu 7 dni od daty doręczenia. Jednocześnie dłużnik jest informowany, że brak takiego oświadczenia w wyznaczonym terminie, będzie traktowany jako wyrażenie przez niego zgody na zwolnienie z długu. Każde pismo jest wysyłane listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Jeżeli dłużnik odbierze przesyłkę poleconą i w ciągu wyznaczonego terminu nie odeśle do Spółki oświadczenia o przyjęciu zwolnienia z długu i nie wniesie sprzeciwu, zostaje podjęta ostateczna decyzja o umorzeniu wierzytelności wraz z zaliczeniem wartości netto należności głównej do kosztów uzyskania przychodu na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 44 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Umorzeniu podlega zarówno należność główna, jak i w niektórych przypadkach należności uboczne związane z windykacją tej należności, tj. koszty postępowania sądowego, koszty postępowania egzekucyjnego, odsetki za zwłokę. Niekiedy w drodze ugody z dłużnikiem, Spółka umarza część odsetek i dodatkowych kosztów, pod warunkiem spłaty przez dłużnika całości kapitału.
Spółka nie zawsze posiada wszystkie dane dłużnika ? osoby fizycznej, np. data urodzenia, PESEL czy NIP, które są wymagane do wypełnienia informacji PIT-8C.

W związku z przedstawionym stanem faktycznym Spółka pyta:

1. Czy sposób umarzania wierzytelności stosowany przez Spółkę jest prawidłowy?
2. Czy wartość umorzonych należności i w jakiej wysokości stanowi przychód u dłużnika ? osoby fizycznej nie prowadzącej działalności gospodarczej i rodzi obowiązek wystawienia informacji PIT-8C?
3. czy obowiązek, o którym mowa w pkt b) istnieje również w stosunku do dłużnika, jeżeli istnieje domniemanie, że dłużnik ten obecnie nie prowadzi działalności gospodarczej, natomiast kwota wierzytelności ma związek z prowadzoną przez niego uprzednio działalnością gospodarczą i wynika z faktury wystawionej na osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą?
4. jak należy postępować w przypadku, gdy Spółka nie posiada wszystkich danych dotyczących dłużnika, jakie są wymagane dla wypełnienia PIT-8C?

Stanowisko Spółki:
Ad. a) W ocenie Spółki stosowany przez Nią sposób postępowania w zakresie umarzania wierzytelności jest zgodny z obowiązującymi przepisami tj. z przepisami Kodeksu cywilnego. Kodeks dopuszcza zrzeczenie się przez podatnika wierzytelności w każdej chwili. Poprzez zrzeczenie się wierzytelności zobowiązanie zostaje umorzone bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Zgodnie z art. 508 kc. Umorzenie wierzytelności musi być dokonane za wiedzą i zgodą dłużnika. Ponieważ przepisy kodeksu cywilnego dla wyrażenia zgody dłużnika na zwolnienie z długu nie wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności, dlatego zdaniem Spółki zastosowanie może mieć tu forma dowolna, w tym wystarczające jest złożenie oświadczenia woli dłużnika w sposób dorozumiany. Taka forma jest zachowana również wówczas, gdy wierzyciel zaproponuje dłużnikowi zwolnienie z długu, zaznaczając jednocześnie, że brak wyrażenia przez dłużnika sprzeciwu w ciągu określonego czasu, będzie traktował jako wyrażenie przez niego zgody na zwolnienie. Dowodem na to, że propozycja wierzyciela dotarła do dłużnika stanowi zwrotne potwierdzenie odbioru korespondencji.
,
Ad. b) Zgodnie z art. 9, 10 ust. 1 pkt 9, art. 20 ust. 1 oraz art. 42a ustawy z dnia 26.07.1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwolnienie z długu w wyniku umorzenia wierzytelności spowoduje powstanie przysporzenia majątkowego u dłużnika z tytułu nieodpłatnego korzystania z usług. W przeciwnym razie dłużnik musiałby ponieść wydatek na zapłatę tych usług. W takim przypadku występuje nieodpłatne świadczenie na rzecz odbiorcy usług, w związku z czym Spółka powinna sporządzić informacje PIT-8C i wykazać przychody w wysokości tej części umorzonej wierzytelności, która odpowiada należności głównej. Jednocześnie jednak umorzone odsetki i dodatkowe koszty związane z windykacją, w tym koszty postępowania sądowego i egzekucyjnego, nie stanowią jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego dla dłużnika, zatem nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Kwoty te w ocenie Spółki nie wypełniają definicji przychodu zawartej w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i co za tym idzie, nie stanowią przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 oraz art. 20 ust. 1 ustawy.

Ad. c) W sytuacji, gdy faktura została wystawiona na osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, natomiast w chwili umorzenia należności istnieje domniemanie, że osoba ta nie prowadzi już działalności gospodarczej, Spółka nie jest zobowiązana do wystawienia informacji PIT-8C. Umorzenie dotyczy bowiem zobowiązania wynikającego z działalności gospodarczej i świadczenia uzyskanego dla potrzeb tej działalności, a zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wartość umorzonych (przedawnionych) zobowiązań zalicza się do przychodów z działalności gospodarczej.

Ad. d) W przypadku braku wszystkich informacji dotyczących osoby dłużnika, które są niezbędne do wypełnienia informacji PIT-8C, należy uzupełnić wyłącznie te dane, które posiada Spółka, a pozostałe pola formularza pozostawić puste.

Naczelnik Trzeciego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Radomiu postanowieniem z dnia 28.09.2007r. Nr 1473/WP/415/1002/31/07/JK uznał stanowisko Spółki przedstawione we wniosku za nieprawidłowe.
Organ podatkowy przywołując treść art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stwierdził, że w przypadku nieuregulowania należności za w/w usługi przez usługobiorców, nie dochodzi u nich do powstania przychodów z tytułu nieodpłatnych świadczeń. Do powstania tego rodzaju przychodów nie dochodzi również w sytuacji zwolnienia z długu lub jego przedawnienia.
W ocenie organu podatkowego podejmowane przez Spółkę decyzje o zwolnieniu dłużników z długu nie mogą być utożsamiane z umową, o której mowa w art. 508 Kodeksu cywilnego. Z brzmienia przepisu wynika bowiem, że zwolnienie z długu dochodzi do skutku w wyniku umowy stron, przy czym przyjęcie zwolnienia z długu musi zostać zaakceptowane przez dłużnika. Zatem w stanie faktycznym opisanym przez Spółkę nie dochodzi do zwolnienia z długu w rozumieniu właściwych przepisów Kodeksu cywilnego, co jednak nie wpływa na przedstawioną ocenę prawną podejmowanych przez Spółkę decyzji w kontekście powstania przychodów z nieodpłatnych świadczeń w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Organ podatkowy zauważa ponadto, że zarówno zwolnienie z długu (art. 508 Kc.) jak i przedawnienie zobowiązań oznacza zmniejszenie lub zlikwidowanie zobowiązania pieniężnego. Skutkiem takiej sytuacji jest wystąpienie po stronie dłużnika określonej korzyści. Osiągnięcie tej korzyści w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą nie jest obojętne podatkowo i jeżeli zwalnianym z długu zgodnie z art. 508 Kodeksu cywilnego jest podatnik podatku dochodowego będący przedsiębiorcą, to zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań jest przychodem. W świetle art. 11 ust. 1 w/w ustawy, w przypadku przedawnienia zobowiązania bądź jego umorzenia dłużnikowi będącemu osobą fizyczną nie prowadzącą działalności gospodarczej nie wystąpi obowiązek podatkowy. Po stronie wierzyciela nie powstaje w tym przypadku obowiązek wystawienia informacji PIT-8C, o której mowa w art. 42a w/w ustawy.

Pismem z dnia 05.10.2007r. Spółka złożyła zażalenie na powyższe postanowienie w części dotyczącej uznania przez organ podatkowy za nieprawidłowy stosowany przez Spółkę sposób postępowania w zakresie zwolnienia z długu oraz wyrażenia stanowiska, że ?(...) podejmowanych przez Spółkę decyzji o zwolnieniu dłużników z długu nie można utożsamić z umową, o której mowa w art. 508 Kodeksu cywilnego?, w związku z czym w sytuacji opisanej przez Spółkę ?faktycznie nie dochodzi do zwolnienia z długu w rozumieniu właściwych przepisów Kodeksu cywilnego (...)?.
Spółka zarzuca organowi I instancji dokonanie nieprawidłowej wykładni przepisu art. 508 Kodeksu cywilnego poprzez uznanie, iż przedstawiony przez Spółkę we wniosku z dnia 25.06.2007r. tryb postępowania przy zwalnianiu z długów jest nieprawidłowy i nie prowadzi do zawarcia umowy, o której mowa w art. 508 kodeksu cywilnego, w wyniku czego nie dochodzi do zwolnienia z długu dłużnika, a w konsekwencji umorzenia wierzytelności.
Spółka żąda zmiany postanowienia w zaskarżonej części oraz uznanie w tej części interpretacji przedstawionej przez Spółkę we wniosku z dnia 25 czerwca 2007r. jako prawidłowej.
W uzasadnieniu zażalenia Spółka podnosi, że we wniosku z dnia 25.06.2007r. przedstawiła stosowany przez Nią tryb zwalniania niektórych dłużników z długu. Spółka wyraziła też stanowisko, że tryb postępowania prowadzi do skutecznego zawarcia umowy o zwolnienie z długu, o której mowa w art. 508 kc skutkującej wygaśnięciem zobowiązania dłużnika, a w konsekwencji umorzeniem wierzytelności co stanowi m.in. podstawę zaliczenia tej wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 44 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (oczywiście po spełnieniu dodatkowych warunków wymaganych tym i innymi przepisami w/w ustawy).
W ocenie Spółki stosowany przez Nią sposób postępowania w zakresie umarzania wierzytelności jest zgodny z obowiązującymi przepisami prawa, ponieważ żaden przepis nie stanowi o wymogu zachowania formy pisemnej, a jedynie o wymogu uzyskania zgody dłużnika na zwolnienie go z długu. Zgodnie z art. 73 i nast. Kodeksu cywilnego czynność prawna może być zawarta w formie dowolnej jeżeli przepisy prawa lub umowa stron nie zastrzegają dla tej czynności formy szczególnej lub formy pisemnej pod rygorem nieważności. Przepis art. 508 kc ani żaden inny przepis prawa takiej formy dla skutecznego zawarcia umowy o zwolnienie długu nie przewiduje. W związku z tym oświadczenie woli stron dotyczące umowy o zwolnienie z długu mogą być wyrażone w formie dowolnej. W konsekwencji z przepisów tych wynika jednoznacznie, że zgoda taka może być wyrażona w sposób pozytywny (złożenie oświadczenia woli o określonej treści) albo przez brak wyrażenia w określonym czasie sprzeciwu co do złożenia przez wierzyciela oświadczenia o zwolnieniu z długu (zawarcie umowy w sposób dorozumiany).

Po rozpatrzeniu sprawy Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie nie znajduje podstaw do zmiany skarżonego postanowienia z następujących względów:

Stosownie do treści art. 14 a § 1ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (j.t. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) naczelnik urzędu skarbowego na pisemny wniosek podatnika ma obowiązek udzielić pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w jego indywidualnej sprawie, w których nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym.
Spółka wniosła zażalenie na postanowienie organu I instancji w części dotyczącej interpretacji przepisu art. 508 Kodeksu cywilnego nie odwołując się od pozostałej części postanowienia zawierającej pisemną interpretację co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w Jej indywidualnej sprawie.
Spółka złożyła zatem zażalenie na tę część postanowienia, która nie zawiera pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego i zgodnie z tym co stwierdził organ I instancji na str. 6 postanowienia interpretacja ta nie wpływa na przedstawioną przez organ podatkowy ocenę prawną podejmowanych przez Spółkę decyzji w kontekście powstania przychodów z nieodpłatnych świadczeń w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Oznacza to, że dokonana przez organ I instancji interpretacja przepisu prawa cywilnego nie była konieczna dla prawidłowej interpretacji przepisów podatkowych tym bardziej, że pytanie Spółki ?czy sposób umorzenia wierzytelności stosowany przez Spółkę jest prawidłowy??, w kontekście którego organ podatkowy dokonał interpretacji art. 508 kc, wykraczało poza zakres obowiązków organu wynikający z art. 14 a § 1 Ordynacji podatkowej.