Jak ustalić wartość służebności gruntowej? Jaki podmiot uiszcza podatek?
sygnatura: OPM/436-4/07/KK
autor: Urząd Skarbowy w Wejherowie
data: 2007-04-11
| słowa kluczowe: |
POSTANOWIENIE
Naczelnik Urzędu Skarbowego w Wejherowie, działając na podstawie art. 14 a § 1 i § 4 ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jednolity: Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60, zm. Dz. U. z 2005 r. nr 86, poz. 732 , zm. Dz. U. z 2005 r. nr 85, poz. 727, zm. przen. z 2004 r. Dz. U. nr 93, poz. 894, zm. wyn. z M. P. z 2005 r. nr 49 poz. 671, zm. wyn. z M. P. z 2005 r. nr 49 poz. 672, zm. Dz. U. z 2005 r. nr 143, poz. 1199, zm. z 2006 r. nr 66, poz. 470,zm. z 2006 r. nr 104, poz. 708, zm. wyn. z M. P. z 2006 r. nr 57, poz. 609, zm. wyn. z M. P. z 2006 r. nr 57, poz. 610, zm. z 2006 r. Dz. U. nr 217, poz. 1590, z 2006 r. Dz. U. nr 225, poz. 1635) po rozpatrzeniu wniosku ..., zam. w ... o udzielenie pisemnej informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, tj. przepisów Ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jednolity: Dz. U. z 2004 r., nr 142, poz. 1514 z późn. zm. ), w odniesieniu do ustalenia od jakiej wartości winna być naliczona opłata z tytułu ustanowienia służebności gruntowej oraz określenia czy właściwym do uiszczenia podatku z tytułu nabycia prawa nieodpłatnej służebności jest notariusz czy strony umowy.
stwierdza, że:
stanowisko przedstawione we wniosku jest nieprawidłowe w odniesieniu do opisanego stanu faktycznego.
UZASADNIENIE
W niniejszej sprawie przedmiotem rozważań jest to w jaki sposób należy ustalić wartość służebności gruntowej jako podstawy naliczenia podatku oraz jaki podmiot jest właściwy do uiszczenia podatku z tytułu nabycia prawa nieodpłatnej służebności gruntowej. Zdaniem pytających ... podatek od nabycia prawa nieodpłatnej służebności gruntowej powinien dotyczyć wyłącznie działek gruntu przeznaczonych pod drogę, tj. wartości nieruchomości, która ma zostać obciążona służebnością gruntową.
Z akt sprawy wynika, iż aktem notarialnym z dnia ... r. (nr Rep. ...) ... nabyli nieruchomość stanowiącą niezabudowaną działkę nr ... obszaru ... m#178;, położoną w ... pod warunkiem, że Agencja Nieruchomości Rolnych nie wykona prawa pierwokupu na mocy ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (DZ.U. Nr 64, poz. 592). W związku z niewykonaniem przez Agencję Nieruchomości Rolnych prawa pierwokupu strony powyższej umowy chcą dokonać przeniesienia własności nieruchomości stanowiącej przedmiot sprzedaży oraz ustanowić na rzecz właścicieli działki nr ... nieodpłatną służebność gruntową obciążającą działkę nr ... stanowiącą drogę.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 6 Ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jednolity: Dz.U. z 2004 r., nr 142, poz. 1514 z późn. zm.), zwanej dalej Ustawą, podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, dokonane tytułem nieodpłatnej służebności.
W świetle art. 13 Ustawy wartość świadczeń powtarzających się, w tym wartość służebności, przyjmuje się do podstawy opodatkowania w wysokości rocznego świadczenia pomnożonego w przypadku ustanowienie świadczenia na czas określony co do liczby lat lub ich części - przez liczbę lat lub ich części, w pozostałych przypadkach, w tym w razie ustanowienia świadczeń na czas nieokreślony - przez 10 lat. Roczną wartość służebności ustala się natomiast w wysokości 4% wartości rzeczy obciążonej służebnością.
Jak wynika z art. 18 ust. 1 Ustawy notariusze są płatnikami podatku od darowizny dokonanej w formie aktu notarialnego albo zawartej w tej formie umowy nieodpłatnego zniesienia współwłasności lub ugody w tym przedmiocie. W przypadku natomiast nabycia prawa nieodpłatnej służebności podatnicy podatku są zobowiązani do złożenia w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych (art. 17a ust. 1). Obowiązek ten nie dotyczy jedynie nabycia przez małżonka, zstępnych, wstępnych, rodzeństwo, ojczyma i macochę, chyba że służebność jest ustanowiona w wyniku jednostronnego oświadczenia, a strona na rzecz której ustanowiono prawo nie uczestniczy w czynności ustanowienia służebności.
Służebność jest to ograniczone prawo rzeczowe stanowiące obciążenie cudzej nieruchomości. Ustawa z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.) wyróżnia dwa rodzaje służebności: służebności gruntowe oraz służebności osobiste. W świetle art. 285 kodeksu cywilnego służebność gruntowa jest to prawo obciążające nieruchomość na rzecz właściciela innej nieruchomości, zwanej nieruchomością władnącą, którego treść polega na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości obciążonej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności. Służebność gruntowa może mieć jedynie na celu zwiększenie użyteczności nieruchomości władnącej lub jej oznaczonej części.
Służebność osobista różni się zasadniczo od służebności gruntowej. Odmienność obydwu praw przejawia się zarówno w ich charakterze jaki i funkcji. Zgodnie z art. 296 kodeksu cywilnego służebność osobista może być ustanowiona tylko na rzecz osoby fizycznej. Ponadto obciążenie nieruchomości służebnością osobistą ma na celu zaspokojenie określonych potrzeb oznaczonej osoby fizycznej.
Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, iż tylko służebność osobista ma charakter podmiotowy, a zatem jedynie nabycie takiej służebności przez zindywidualizowaną osobę powodować może konsekwencje w zakresie podatku od spadków i darowizn. Nie rodzi natomiast obowiązku podatkowego ustanowienie nieodpłatnej służebności gruntowej.
Podsumowując powyższe rozważania należy stwierdzić, iż wartość służebności gruntowej ustala się w oparciu o wartość rzeczy obciążonej służebnością. Ustalenie nieodpłatnej służebności gruntowej nie jest jednak objęte dyspozycją art. 1 ust. 1 pkt 6 Ustawy, a co za tym idzie nie podlega podatkowi od spadków i darowizny, wobec czego strony nie mają obowiązku złożenia zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych z tego tytułu.
Referencje