Pod pojęciem środków trwałych należy rozumieć takie składniki majątku, które spełniają łącznie następujące warunki: stanowią własność lub współwłasność podatnika, są kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia ich do użytkowania, przewidywany okres ich używania jest dłuższy niż rok, wykorzystywane są przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą.
Z pewnością, jeżeli spełniają wszystkie z powyższych warunków, można do nich zakwalifikować:
- nieruchomości - w tym grunty, prawo wieczystego użytkowania gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego;
- maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy;
- ulepszenie w obcych środkach trwałych;
- inwentarz żywy.
Jak prawidłowo ustalić wartość początkową środka trwałego?
Sposób ustalenia wartości początkowej środka trwałego uzależniony jest od sposobu nabycia środka trwałego, co reguluje art. 22g ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
| Sposób nabycia | Sposób wyceny |
|---|---|
| odpłatne nabycie | cena ich nabycia - kwota należna zbywcy, powiększona o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania |
| częściowo odpłatne nabycie | cena ich nabycia powiększona o wartość przychodu, określonego w art. 11 ust. 2b (czyli o różnicę między ceną nabycia a ceną rynkową) |
| wytworzenie we własnym zakresie | koszt wytworzenia - wartość, w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia środków trwałych: rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych, kosztów wynagrodzeń za prace wraz z pochodnymi i inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych |
| nabycie w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób | wartość rynkowa z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości- wówczas wycena następuje wg cen rynkowych |
| nabycie w postaci wkładu niepieniężnego (aportu) wniesionego do spółki niebędącej osobą prawną | a) wartość początkowa, od której dokonywane były odpisy amortyzacyjne - jeżeli przedmiot wkładu był amortyzowany, b) wydatki poniesione na nabycie lub wytworzenie przedmiotu wkładu, niezaliczone do kosztów uzyskania przychodów w jakiejkolwiek formie - jeżeli przedmiot wkładu nie był amortyzowany, c) wartość określona zgodnie z art. 19 - jeżeli ustalenie wydatków na nabycie lub wytworzenie przedmiotu wkładu przez wspólnika wnoszącego wkład, będącego osobą fizyczną, jest niemożliwe i przedmiot wkładu nie był wykorzystywany przez wnoszącego wkład w prowadzonej działalności gospodarczej, z wyłączeniem wartości niematerialnych i prawnych wytworzonych przez wspólnika we własnym zakresie. |
| otrzymanie w związku z likwidacją osoby prawnej | ustalona przez podatnika wartość poszczególnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, nie wyższa jednak od ich wartości rynkowej. |
Niskocenne środki trwałe ujęte bezpośrednio w kosztach
Z art. 22d ust. 1 u.p.d.o.f. jasno wynika, że podatnik może nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych których wartość początkowa, nie przekracza kwoty 3 500 zł. Wydatki poniesione na ich nabycie stanowią wówczas koszty uzyskania przychodów w miesiącu oddania ich do używania. W przypadku przedsiębiorców prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów odpowiednią kolumną do ujęcia wartości niskocennego środka trwałego, będzie kolumna 13 - pozostałe wydatki. Nie wymaga się wówczas wprowadzania niskocennych składników majątku do Ewidencji środków trwałych firmy (art. 22d ust 2).
Jednorazowa amortyzacja niskocennych środków trwałych
Podatnik zamiast bezpośredniego ujęcia w kosztach może niskocenny środek trwały poddać jednorazowej amortyzacji, co wynika z art. 22f ust. 3 ustawy o PIT: _ "(...)W przypadku gdy wartość początkowa jest równa lub niższa niż 3 500 zł, podatnicy, z zastrzeżeniem art. 22d ust. 1, mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych (...) jednorazowo - w miesiącu oddania do używania tego środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, albo w miesiącu następnym”. _
Taki środek trwały należy wprowadzić do ewidencji środków trwałych, jako metodę amortyzacji wskazując amortyzację jednorazową z zastosowaniem 100% stawki amortyzacyjnej.
A może amortyzacja na zasadach ogólnych?
Art. 22f ust. 3 ustawy mówi również o możliwości amortyzacji niskocennego środka trwałego według zasad ogólnych. Warto podkreślić, że nie nakazuje jednak zastosowania takiego rozwiązania. W związku z czym, podatnik może, ale nie musi skorzystać z amortyzacji przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych zawartych w wykazie.
Decyzja zatem o tym, którą z trzech możliwych metod ujęcia zakupu niskocennego majątku firmowego wybierze leży tylko i wyłącznie w gestii samego przedsiębiorcy.