Poradnik podróżnika
Słownik wyrazów przydatnych podróżującemu
- APEX (Advanced Purchase Excursion) - specjalna taryfa promocyjna oferowana przez linie lotnicze w przypadku lotów rejsowych, najbardziej restrykcyjna ze wszystkich taryf lotniczych, po spełnieniu określonych wymagań co do minimalnego terminu, kiedy bilet musi być kupiony w przedsprzedaży (co najmniej na 7 lub 14 dni przez planowanym odlotem - terminy te są indywidualnie ustalane przez linię lotniczą dla każdej taryfy) i ustaleniu daty wylotu i powrotu (daty te nie podlegają żadnym zmianom), biorąc pod uwagę, że trasa przelotu nie może być zmieniona nawet za dodatkową opłatą. Bilety wystawione wg tej taryfy, nie mogą być zwrócone, a ich ważność wynosi jeden miesiąc.
- ARRIVAL - TERMINAL przylotów, gdzie po przylocie do danego kraju, pasażerowie odbierają bagaż i przechodzą przez kontrolę paszportowo-celną.
- BAGGAGE TAG - identyfikator bagażu
- BED AND BREAKFAST (BB) - forma świadczenia oferowanego turyście, w zestaw którego wchodzi nocleg ze śniadaniem
- BILET OPEN - rodzaj biletu w taryfie ekonomicznej. Pasażer nie dokonuje rezerwacji powrotu w dniu wykupienia, termin powrotu jest jednak ograniczony datą ważności całego biletu. Rezerwacji miejsca na lot powrotny można dokonać w dowolnym dniu, nie później jednak niż na 72 godziny przed odlotem.
- BOARDING CARD (boarding pass) - karta pokładowa - karta wręczana pasażerom samolotu na początku odprawy - CHECK-IN przed wejściem na pokład, zawiera ona nazwisko pasażera, numer lotu, sektor i numer zajmowanego w samolocie miejsca oraz godzinę - BOARDING TIME i numer wejścia, przez które należy wejść do samolotu.
- BOARDING TIME - godzina o której rozpocznie się wpuszczanie pasażerów do samolotu
- BOOKING - zamawianie, rezerwowanie usług turystycznych, np. biletów lotniczych, miejsc w hotelach itp.
- CARD OF RESIDENCE - karta pobytu gościa w obiekcie hotelowym, stanowi podstawę wydania klucza, śniadania itp.; daje również możliwość poruszania się w danej miejscowości bez paszportu.
- CHECK-IN - procedura rejestracji, meldowania, odprawy przy wjeździe np. na lotnisku, w hotelu; na lotnisku przed odlotem, stanowisko na którym należy pokazać bilet, a często także paszport. Tu też następuje nadanie bagażu i przydział miejsca - wtedy otrzymuje się BOARDING CARD.
- CHECK-OUT - procedura wyrejestrowania, wymeldowania, odprawy przy wyjeździe
- CŁO - forma podatku, który stanowi element polityki finansowej, nakładana na towary przywożone lub też wywożone z danego kraju
- CONFIRMATION - potwierdzenie rezerwacji na przelot
- CONTINENTAL BREAKFAST - śniadanie kontynentalne, na które składa się zazwyczaj przynajmniej herbata lub kawa, chleb, grzanka lub rogalik, masło, dżem, czasem również sok, ser i wędlina
- CZARTER - loty czarterowe tzn. specjalne rejsy, które oferują linie lotnicze, zazwyczaj w sezonie letnim, na przeloty do najpopularniejszych pod względem atrakcji turystycznych miejscowości
- DEPARTURE - TERMINAL odlotów, gdzie przed odlotem z danego kraju, pasażerowie dokonują odprawy biletowo-paszportowej i nadają bagaż w punkcie CHECK-IN.
- DOBA HOTELOWA- czas trwania umowy zawartej między turystą a danym hotelem, trwający na ogół od godziny 14.00 danego dnia do godziny 12.00 dnia następnego.
- DUTY-FREE - bez cła, dobra, na które nie nałożono podatku lub cła.
- DUTY-FREE SHOP - sklep wolnocłowy, zlokalizowany na międzynarodowych lotniskach, w portach i na statkach, w których pasażerowie podróżujący za granicę mogą kupować po niższych cenach (od 1999r. z wyłączeniem krajów Unii Europejskiej)
- ENGLISH BREAKFAST - śniadanie angielskie, serwowane w Wielkiej Brytanii, składające się zwykle z soku i płatków zbożowych, dania głównego (wędlina, ryba lub jajko), grzanki, masła, dżemu oraz kawy lub herbaty.
- EXECUTIVE LOUNGE - poczekalnia dla podróżujących pierwszą klasą lub klasą biznes
- FREQUENT FLYER - specjalna oferta skierowana do pasażerów często latających daną linią lotniczą. Polega na zbieraniu na specjalnej karcie (wydawanej przez poszczególnych przewoźników) mil za pokonane trasy.
- FULL BOARD (FB) - świadczenie dotyczące wyżywienia turystów, składające się z trzech posiłków dziennie (śniadanie, obiad, kolacja)
- GATE - bramka, prowadząca pasażerów danego lotu do samolotu, znajdująca się w hali odlotów, posiadająca oznaczenia literowo-cyfrowe np. G4.
- HALF BOARD (HB) - świadczenie dotyczące wyżywienia turystów, składające się z dwóch posiłków dziennie (zazwyczaj śniadanie i obiadokolacja)
- IATA - International Air Transport Association - Międzynarodowe Stowarzyszenie Transportu Lotniczego, utworzone w 1919 roku, aktualnie zrzeszające ponad 120 przewoźników. Głównym celem Stowarzyszenia jest popieranie rozwoju międzynarodowego transportu lotniczego, ujednolicanie przepisów, a także eliminowanie konkurencji między przewoźnikami. Uzyskanie statusu Agenta IATA, umożliwia prowadzenie sprzedaży biletów lotniczych w imieniu linii lotniczych.
- INFANT - niemowlę (dziecko w wieku 0 - 2 lat), nie posiadające prawa do własnego miejsca w samolocie - podróżuje na kolanach rodziców - ani prawa do bagażu. Cena biletu lotniczego dla infanta wynosi 10% normalnej taryfy.
- KLASA SERWISOWA - określony standard podróży lotniczych. Wyróżnia się trzy podstawowe klasy: klasa ekonomiczna (podstawowa klasa pasażerska), klasa biznes (taryfa wyższa od klasy ekonomicznej, a niższa niż w klasie pierwszej, podobnie standard obsługi) i klasa pierwsza.
- LEGITYMACJA MIĘDZYNARODOWA - np. ISIC, IYC, przysługuje osobom mającym do 26 lat, zarówno uczniom, jak i studentom. Uprawnia ona do różnego rodzaju zniżek i udogodnień.
- LISTA OCZEKUJĄCYCH - lista oczekujących na rezygnację z rezerwacji przez innych pasażerów.
- LOT REJSOWY (scheduled flight) - loty wykonywane ze stałą powtarzalnością przez dłuższy okres czasu, niezależnie od ilości sprzedanych miejsc.
- MIĘDZYLĄDOWANIE - lądowanie w celu uzupełnienia paliwa, żywności, podczas którego nie należy opuszczać samolotu.
- NUMER LOTU - kod literowo-cyfrowy przypisany do jednej linii, trasy i dnia tygodnia, ale nie określający daty.
- NUMER REZERWACJI - kod literowo-cyfrowy umożliwiający natychmiastową identyfikację pasażera przez linie lotnicze.
- OBLIGATORY - obowiązkowe poddanie się przez podróżującego pewnym procedurom, takim jak np. obowiązek posiadania wizy, zaświadczenia o szczepieniach.
- OK - status biletu lotniczego potwierdzający prawo pasażera do odbycia danego lotu.
- OPEN JAW - typ biletu, na rodzaj podróży, w trakcie której pasażer może wrócić z innego miejsca niż to, do którego przyleciał. Nie wszystkie taryfy pozwalają na taką podróż.
- OPŁATA SKARBOWA - opłata, wynosząca 2% wartości zastosowanej taryfy, oznaczana w bilecie lotniczym jako PL.
- OPŁATA WYLOTOWA - opłata ustalana indywidualnie dla każdego lotniska na świecie, obowiązkowo uiszczana przez wszystkich podróżnych opuszczających lotnisko, będące miejscem rozpoczęcia podróży, oznaczana w bilecie lotniczym jako XW.
- OPŁATY LOTNISKOWE (airport taxes) - podatki, obowiązkowo opłacane przez pasażerów linii lotniczych, zarówno przy przylocie, jak i przy wylocie z określonego portu lotniczego, lub tylko w jednym z tych przypadków, nakładane przez państwo lub miasto. Są dodawane automatycznie do ceny biletu i oznaczane w nim jako XT.
- OVERBOOBKING - sprzedaż większej liczby biletów lotniczych niż jest miejsc w samolocie na dany przelot, w celu pokrycia ewentualnych strat w przypadku anulowania rezerwacji.
- PEX (public excursion) - specjalna taryfa lotnicza oferowana przez linie lotnicze w przypadku lotów rejsowych, po spełnieniu określonych wymagań co do minimalnego terminu, kiedy bilet musi być kupiony w przedsprzedaży (co najmniej na 3 dni przed odlotem) i ustaleniu daty wylotu i powrotu (daty te można zmienić po uiszczeniu dodatkowych opłat), biorąc pod uwagę, że trasa przelotu może być zmieniona za dodatkową opłatą. Bilety wystawione wg tej taryfy mogą być zwrócone, przy czym wiąże się to z utratą znacznej części opłaconej taryfy, a ich ważność wynosi: w przypadku rejsów w obrębie Europy - 3 miesiące, w przypadku rejsów pozaeuropejskich - 6 miesięcy.
- PROPERTY IRREGULARITY REPORT (PIR) - zawiadomienie o uszkodzeniu bagażu, formularz wypełniany na lotnisku w przypadku utraty przez pasażera bagażu. Powinien zawierać m.in. krótki opis bagażu i jego zawartości, adres, pod który powinien być odesłany. Istotnym jest, aby pasażer przed wypełnieniem takiego formularza nie opuścił lotniska, a także aby w przypadku żądania rekompensaty dołączył jego kopię, bilet lotniczy oraz identyfikator bagażu - BAGGAGE TAG.
- ROOMS TYPES - rodzaje pokojów, m.in. single - jednoosobowy, double - dwuosobowy, suite - apartament, twin - bliźniaczy, adjoing - przylegający.
- ROUND TRIP - podróż okrężna - podróż z danego punktu do innego punktu zwrotnego i powrót tą samą trasą (bez względu na to, czy cena biletu jest taka sama), lub inną trasą niż trasa z punktu wyruszenia (jeżeli cena biletu jest taka sama).
- STANDBY - bilet, który jest sprzedawany bezpośrednio przed startem samolotu, pod warunkiem, że są jeszcze wolne miejsca w samolocie. Zazwyczaj dostępny tylko na liniach krajowych.
- STOPOVER - przerwa w podróży, podczas której pasażer na własne życzenie przebywa dłużej niż 24 godziny i o ile zezwala na to taryfa.
- SUNDAY RULE - obowiązująca w taryfach ekonomicznych zasada, mówiąca o tym, że podróżujący musi spędzić co najmniej jedną niedzielę w miejscu docelowym, począwszy od dnia wylotu.
- SZWEDZKI STÓŁ - samoobsługowy bufet, z którego turysta może korzystać bez ograniczeń, przestrzegając zasady, że nie wynosi się posiłków na zewnątrz.
- TARYFA - opłata pobierana przez przewoźnika lotniczego za przewóz pasażera na danej trasie, zawsze związana z określonymi wymogami co do dokonywania rezerwacji, wykupu biletu, odbywania podróży oraz możliwości dokonywania w niej potencjalnych zmian. Międzynarodowe taryfy lotnicze dzielą się na dwie główne grupy: TARYFY BIZNES i TARYFY EKONOMICZNE.
- TARYFA BIZNES - jedna z najdroższych taryf oferowanych przez linie lotnicze, skierowana przede wszystkim do osób odbywających częste podróże służbowe, nie posiadająca praktycznie żadnych ograniczeń związanych z rezerwacją i wykupieniem biletu (rezerwacji i wykupu biletu można dokonać nawet tuż przed odlotem na lotnisku, pod warunkiem, że są jeszcze wolne miejsca). Taryfa ta posiada wiele udogodnień, m.in. pierwszeństwo przy odprawie biletowo-bagażowej, prawo wstępu do specjalnie wydzielonych poczekalni na lotnisku - LOUNGE, podwyższony standard foteli w samolocie i większy wybór posiłków podczas przelotu, a także możliwość zwrotu biletu (podróżujący ponosi wtedy jedynie koszty opłaty skarbowej tj. ok. 2% wartości biletu). Kupując bilet w taryfie biznes pasażer nie ma obowiązku: określenia daty powrotu (a w momencie, gdy data została już ustalona, można ją dowolnie zmienić na inną, odnosi się to także do daty wylotu), a także stosowania się do zasady SUNDAY RULE. Bilet wystawiony wg tej taryfy ważny jest rok od daty wystawienia.
- TARYFA EKONOMICZNA - taryfa, której główną zaletą jest atrakcyjna cena, posiadająca jednak liczne wymogi, m.in. obowiązek stosowania się przez pasażera do zasady SUNDAY RULE. Taryfy ekonomiczne dzielą się na trzy główne grupy: TARYFĘ PEŁNĄ TYPU Y I YEE, TARYFĘ SPECJALNĄ TYPU PEX i TARYFĘ SPECJALNĄ TYPU APEX.
- TARYFA PEŁNA TYPU Y I YEE - taryfa ekonomiczna, nie posiadająca praktycznie żadnych ograniczeń związanych z rezerwacją i wykupieniem biletu (rezerwacji i wykupu biletu można dokonać nawet tuż przed odlotem na lotnisku, pod warunkiem, że są jeszcze wolne miejsc). Kupując bilet w tej taryfie pasażer nie ma obowiązku określenia daty powrotu (a w momencie, gdy data została już ustalona, można ją dowolnie zmienić na inną, odnosi się to także do daty wylotu), ma natomiast obowiązek stosowania się do zasady SUNDAY RULE. W przeciwieństwie do TARYFY BIZNES, podróżujący nie ma zagwarantowanego dostępu do usług o podwyższonym standardzie, posiada natomiast również możliwość zwrotu biletu (pasażer ponosi wtedy jedynie koszty opłaty skarbowej tj. ok. 2% wartości biletu). Do taryf pełnych zalicza się taryfy typu Y - taryfy roczne, określające ważność biletu na rok oraz taryfy typu YEE - wycieczkowe, określające ważność biletu na 3 lub 6 miesięcy. Rezerwacji i zakupu biletu można dokonać nawet na lotnisku tuż przed odlotem (o ile są dostępne miejsca na dany rejs) - nie ma wymogu dokonywania wcześniejszej rezerwacji, np. z tygodniowym wyprzedzeniem.
- TERMINAL - hala odlotów lub przylotów, w której znajdują się punkty odpraw biletowych i paszportowo-celnych, punkty informacji dla podróżnych, poczekalnie, a także sklepy wolnocłowe.