Ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 157, poz. 1316) wejdzie w życie 20 lutego 2006 roku.
Nowela wprowadza do Kodeksu cywilnego przepis, zgodnie z którym maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP.
W chwili obecnej stopa kredytu lombardowego wynosi 6,25 proc. (od 28.07.05). A zatem zgodnie z powołanym przepisem odsetki maksymalne wyniosłyby na dzień dzisiejszy 25 proc. w stosunku rocznym.
Jeżeli wysokość odsetek wynikająca z czynności prawnej przekroczy wysokość odsetek maksymalnych – to i tak należeć się będą odsetki maksymalne.
Omawiana ustawa wprowadza także przepis uniemożliwiający wyłączanie lub ograniczanie przepisów o odsetkach maksymalnych. Zgodnie z art. 359 § 23 k.c. postanowienia umowne nie mogą wyłączać ani ograniczać przepisów o odsetkach maksymalnych, także w razie dokonania wyboru prawa obcego.
Ustawodawca przewidział możliwość obchodzenia przepisów o odsetkach maksymalnych poprzez nakładanie wielu opłat, prowizji i innych dodatkowych kosztów przy udzielaniu kredytu bądź pożyczki (w szczególności na rzecz konsumentów).
By zapobiec takim nadużyciom wprowadzono do ustawy o kredycie konsumenckim ograniczenie, według którego łączna kwota wszystkich opłat, prowizji oraz innych kosztów związanych z zawarciem umowy o kredyt konsumencki (z wyłączeniem kosztów ubezpieczeń i zabezpieczeń) nie może przekroczyć 5 proc. kwoty udzielonego kredytu.
Podmioty czerpiące zyski z wysokich odsetek będą pociągane do odpowiedzialności karnej. Stosowną sankcję umieszczono w ustawie o kredycie konsumenckim, ustalając dla „lichwiarzy” karę grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch.
Z przepisem tym powiązano nowelizację ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary.
Nowela uchyla także art. 18 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach. Przepis ten wyłącza stosowanie przepisów o odsetkach maksymalnych w stosunku do oprocentowania obligacji.