21 kwietnia br. Sejm uchwalił ostateczną wersję nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług. Nowela czeka teraz na podpis Prezydenta i ogłoszenie w Dzienniku Ustaw. Większość zmian wejdzie w życie 1 czerwca 2005 roku.
Samochody
Zgodnie z nowymi zasadami pełne odliczenie VAT przy zakupie auta oraz podatku zapłaconego w cenie paliwa przysługiwać będzie użytkownikom samochodów, których masa całkowita przekracza 3,5 tony (ciężarówki).
Na dobre pożegnamy więc sławny wzór Lisaka, który określał sposób odliczania podatku VAT na podstawie ładowności pojazdów. Pojawi się za to niezwykle skomplikowana definicja auta z więcej niż jednym rzędem siedzeń (patrz poniżej).
Cały VAT będzie można odliczyć także od niektórych samochodów osobowych (tj. o masie poniżej 3,5 tony), wymienionych w art. 86 ust. 4 ustawy. Chodzi tutaj o następujące pojazdy:
- samochody z jednym rzędem siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowane do podrodzaju: wielozadaniowy, van
- samochody mające więcej niż jeden rząd siedzeń, które oddzielone są od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą i u których długość części przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona po podłodze od najdalej wysuniętego punktu podłogi pozwalającego postawić pionową ścianę lub trwałą przegrodę pomiędzy podłogą a sufitem do tylnej krawędzi podłogi, przekracza 50% długości pojazdu; dla obliczenia tej proporcji długość pojazdu stanowi odległość pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a tylną krawędzią podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona w linii poziomej wzdłuż pojazdu pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a punktem wyprowadzonym w pionie od tylnej krawędzi podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków
- samochody, które mają otwartą część przeznaczoną do przewozu ładunków
- samochody, które posiadają kabinę kierowcy i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu
- samochody będące pojazdami specjalnymi w rozumieniu przepisów prawa o ruchu drogowym
- samochody przeznaczone do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą - jeżeli z dokumentów wynika takie przeznaczenie
Zmienią się również zasady odliczania podatku przy zakupie samochodów osobowych. Już wkrótce nabywcy takich aut odliczą nieco więcej VATu.
Według zmienionego art. 86 ust. 3 - w przypadku nabycia samochodów osobowych kwotę podatku naliczonego stanowić będzie 60 proc. (obecnie 50 proc.) kwoty podatku określonej w fakturze, nie więcej jednak niż 6 000 zł (obecnie 5000 zł).
W dalszym ciągu nie będzie można odliczać podatku zawartego w cenie paliwa.
Nowela zabezpieczyła także interesy podatników, którzy przyjęli w leasing samochody spełniające wymogi wzoru Lisaka i nadal korzystają z odliczenia.
Zgodnie z przepisem przejściowym - w przypadku samochodów i pojazdów samochodowych będących przedmiotem umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartych przed dniem wejścia w życie omawianej noweli, kwotę podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających z takiej umowy, stanowi kwota podatku naliczonego jaka wynikałaby z przepisów obowiązujących przed nowelizacją.
W przypadku samochodów i pojazdów samochodowych będących przedmiotem ww. umów, w stosunku do których kwotę podatku naliczonego stanowiła cała kwota podatku wykazanego na fakturze, powołany wyżej przepis będzie miał zastosowanie:
- w odniesieniu do umów, bez uwzględnienia zmian tej umowy dokonywanych po wejściu w życie ustawy, oraz
- pod warunkiem, że umowa została zarejestrowana we właściwym urzędzie skarbowym do dnia 15 czerwca 2005 r.
Odzyskaj VAT od niezapłaconych faktur
Nowela wprowadza postulowaną od dawna przez przedsiębiorców tzw. ulgę na złe długi. Ma ona ochronić solidne firmy przed niepłacącymi kontrahentami.
W dziale IX ustawy pojawia się dodatkowy rozdział 1a pt. „Rozliczenie podatku w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności”.
Podatnik będzie mógł skorygować VAT należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności (także ich części) odpisanych jako nieściągalne, stanowiących koszty uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym.
Aby zwrot VAT od niezapłaconych faktur był w ogóle możliwy - muszą być spełnione następujące warunki:
- dostawy towaru lub świadczenia usług dokonano na rzecz podatnika zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji
- wierzytelności zostały uprzednio wykazane w deklaracji jako obrót opodatkowany i podatek należny
- wierzyciel i dłużnik na dzień dokonania korekty są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni
- wierzytelności nie zostały uregulowane w jakiejkolwiek formie ani nie zostały zbyte
- od daty wystawienia faktury, będącej podstawą do odpisania wierzytelności, nie upłynęło 5 lat, licząc od początku roku, w którym została wystawiona faktura
- wierzyciel zawiadomił dłużnika o odpisaniu wierzytelności jako nieściągalnych a dłużnik, w ciągu 28 dni od dnia otrzymania zawiadomienia nie uregulował należności w jakiejkolwiek formie.
Korekty podatku można dokonać za okres rozliczeniowy następujący po miesiącu, w którym dłużnik otrzymał zawiadomienie o odpisaniu wierzytelności jako nieściągalnych .
Gdy po dokonaniu korekty należność zostanie jednak uregulowana - wierzyciel ma obowiązek zwiększyć podatek należny w rozliczeniu za okres, w którym dłużnik dokonał zapłaty. W przypadku częściowego uregulowania należności podatek należny zwiększa się w odniesieniu do tej części.
O dokonanej korekcie trzeba poinformować urząd skarbowy (wraz ze skorygowaną deklaracją) oraz w terminie 7 dni przesłać stosowne zawiadomienie do dłużnika (i kopię do US).
Jeżeli w terminie 28 dni od momentu otrzymania zawiadomienia dłużnik nie ureguluje należności - zobowiązany będzie do sporządzenia korekty deklaracji za okres, w którym dokonał odliczenia lub w którym otrzymał faktury. W korekcie dłużnik powinien pomniejszyć podatek naliczony podlegający odliczeniu, a w przypadku jego braku - powiększyć kwoty podatku należnego, o kwotę podatku wynikającą z nieuregulowanych faktur.
W przypadku uregulowania należności (lub jej części) po dokonaniu korekty dłużnik ma prawo do zwiększenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym należność uregulowano.
UWAGA!
Przepisy regulujące kwestię złych długów będą miały zastosowanie do wierzytelności powstałych od dnia wejścia w życie nowelizacji!
Artyści bez VAT
Nowela uchyliła dotychczasowy przepis wyłączający spod opodatkowania VAT umowy zlecenia i o dzieło zawarte z własnym pracodawcą.
Nowe brzmienie uzyskał za to art. 15 ust. 3 pkt 3, zgodnie z którym wyłączone spod VAT będą osoby wykonujące czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy o PIT (przychody z działalności wykonywanej osobiście). Warunek: zlecający i zleceniobiorca muszą być związani ze sobą prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.
Podatnikami VAT nie będą także twórcy i artyści wynagradzani w formie honorariów za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw artystycznego wykonania albo ich wykonanie, w tym również wynagradzani za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi.
Ustawa z dnia 21 kwietnia 2005 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o zmianie niektórych innych ustaw wejdzie w życie z dniem 1 czerwca 2005 r., natomiast regulacje dot. odliczania VAT przy zakupie samochodów - po upływie 90 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.