Przypomnijmy, iż zgodnie z art. 90 ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku, gdy zakupione przez podatnika towary i usługi wykorzystywane są do wykonywania zarówno czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje - podatnik ten zobowiązany jest do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których przysługuje mu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.
Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części ww. kwot, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.
Do ustalenia proporcji służy tzw. struktura sprzedaży. Zgodnie z nowymi przepisami - proporcja, będąca podstawą do obliczenia części kwoty podatku naliczonego, podlegającej odliczeniu, ustalana jest jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługiwało podatnikowi prawo do obniżenia podatku należnego, w całkowitym obrocie podatnika.
Proporcję określa się procentowo w stosunku rocznym na podstawie obrotu osiągniętego w roku poprzedzającym rok podatkowy, w odniesieniu do którego ustalana jest proporcja.
Zgodnie z przepisami przejściowymi – do obliczenia kwoty podatku naliczonego, podlegającej odliczeniu:
· w okresach rozliczeniowych od maja do grudnia 2004 r., proporcję wylicza się na podstawie osiągniętych w 2003 r. obrotów z tytułu wykonywania czynności, które zgodnie z przepisami nowej ustawy o VAT podlegałyby opodatkowaniu lub nie podlegałaby opodatkowaniu - dotyczy to podatników, u których obrót z tytułu wykonywania tych czynności przekroczył 30 000 zł
· w okresach rozliczeniowych od maja do grudnia 2004 r., dla podatników, których obrót w 2003 r. nie przekroczył 30 000 zł oraz tych, którzy uznają, że w odniesieniu do nich kwota obrotu osiągnięta w 2003 r. byłaby niereprezentatywna, do wyliczenia kwoty podatku naliczonego podlegającej odliczeniu od kwoty podatku należnego przyjmuje się proporcję wyliczoną szacunkowo, według prognozy uzgodnionej z naczelnikiem urzędu skarbowego
· w 2005 r., proporcję wylicza się na podstawie obrotów osiągniętych w okresie od dnia 1 maja do końca roku 2004.
Ustawodawca słusznie założył, iż proporcja ustalona w oparciu o dane z poprzedniego roku może się różnić od faktycznego stosunku sprzedaży opodatkowanej do sprzedaży ogółem w danym roku podatkowym.
Dlatego też po zakończeniu roku podatnik ponownie powinien obliczyć proporcję i skorygować kwotę odliczonego podatku.
Ustawa zwalnia podatników z obowiązku składania korekty w sytuacji, gdy kwota korekty nie przekroczy 0,01 proc. kwoty podatku naliczonego podlegającego korekcie.
Korektę sporządza się w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy następujący po “korygowanym” roku podatkowym. Podatnicy, których rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym – korektę podatku naliczonego za 2004 rok powinni złożyć do 25 lutego (w rozliczeniu za styczeń) lub do 25 kwietnia (za I kwartał 2005 roku).
Przypominamy, iż korekta za ubiegły rok dotyczy okresu od 1 maja do końca roku podatkowego i do obliczenia proporcji przyjmuje się obroty osiągnięte właśnie w tym okresie.
Ustawa w sposób szczególny reguluje kwestię korekty podatku naliczonego w związku z nabyciem środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Zgodnie z art. 91 ust. 2 - w przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji (z wyłączeniem tych, w odniesieniu do których wydatki poniesione na ich nabycie jednorazowo mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów) korekty dokonuje się w ciągu 5 kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości - w ciągu 10 lat, począwszy od roku, w którym zostały oddane do użytkowania.
Roczna korekta dotyczy jednej piątej, a w przypadku nieruchomości - jednej dziesiątej, kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu.
W przypadku gdy w okresie korekty (5 lub 10 lat) nastąpi sprzedaż środka trwałego bądź wartości niematerialnej i prawnej --uważa się, że towary te są nadal używane na potrzeby czynności podlegających opodatkowaniu u tego podatnika, aż do końca okresu korekty.
Korekta po sprzedaży powinna być dokonana jednorazowo w odniesieniu do całego pozostałego okresu korekty w deklaracji podatkowej składanej za okres, w którym nastąpiła sprzedaż.
Szczegółowe informacje na temat częściowego odliczania podatku VAT oraz korekt podatku naliczonego znajdują się w art. 90, 91 oraz 163 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535).