*Jeśli skarbówka wykryje, że zapłaciliśmy zbyt mało podatku VAT, lub wykazaliśmy wyższy, niż nam się należał, podatek do zwrotu, trzeba, rzecz jasna, oddać go z odsetkami. To jednak nie wszystko: dodatkowo urząd naliczy nam 30% od różnicy między kwotą prawidłową a tą, którą zadeklarowaliśmy. Taka sankcja jest jednak niezgodna z prawem europejskim. *
Dodatkowe zobowiązanie podatkowe, zwane popularnie sankcją VAT, budzi wśród specjalistów prawa europejskiego wiele kontrowersji. Trwa dyskusja, czy należy je traktować jako dodatkowy podatek, czy też jako sankcję administracyjną. W rozumieniu dyrektyw unijnych zazwyczaj interpretowane jest jako specjalny instrument pozwalający na zapobieganie unikaniu opodatkowania lub uchylaniu się od opodatkowania. Jednak, czy słusznie?
Z pewnością dodatkowe zobowiązanie podatkowe nie może być utożsamiane z podatkiem VAT. Przede wszystkim zaś nie ma ono charakteru neutralnego, czyli dla obciążonego nim przedsiębiorcy nie istnieje żadna możliwość odliczenia._ Przepisy państw członkowskich WE dotyczące podatku od wartości dodanej zostały poddane niemalże pełnej harmonizacji . Nie przewidują one stosowania dodatkowego zobowiązania podatkowego. _ Konstrukcja dodatkowego zobowiązania podatkowego świadczy raczej o jego sankcyjnym charakterze . Wykluczyć przy tym należy postrzeganie dodatkowego zobowiązania podatkowego jako sankcji karnej . Po pierwsze, dla stosowania sankcji karnej niezbędne jest wystąpienie winy. Po drugie, przyjęcie, że uprawnione do nakładania sankcji o charakterze karnym są organy administracyjne, przeczyłoby podstawowym zasadom demokratycznego państwa prawnego. Dodatkowe zobowiązanie podatkowe można by zatem traktować jako sankcję administracyjną.
Wspólnotowe przepisy nie przewidują stosowania dodatkowego zobowiązania podatkowego.
Przewidują one jednak stosowanie tak zwanych "środków specjalnych".
- Środki specjalne mogą być stosowane w celu: - uproszczenia procedury poboru podatków, - zapobieżenia niektórym rodzajom oszustw podatkowych, - zapobieżenia omijaniu opodatkowania
Czy więc "sankcja VAT" spełnia warunki uznania jej za "środek specjalny"?
Warunkiem _ sine qua non _ dla uzyskania przez szczególne krajowe rozwiązania prawne statusu środka specjalnego jest aprobata ze strony instytucji wspólnotowych, wyrażona w trybie przewidzianym w art. 27 Szóstej Dyrektywy .
Dodatkowe zobowiązanie podatkowe nie było przedmiotem postępowania określonego w art. 27 Szóstej Dyrektywy. Nie jest zatem środkiem specjalnym, którego stosowanie jest dopuszczalne na podstawie art. 27 Szóstej Dyrektywy.
Wydaje się więc, że istnieją poważne i uzasadnione wątpliwości co do tego, czy stosowanie dodatkowego zobowiązania podatkowego jest zgodne z europejskim prawem wspólnotowym.
Wątpliwości te występują niezależnie od tego, czy założy się, że dodatkowe zobowiązanie jest podatkiem, czy też uzna się je za sankcję administracyjną, której stosowanie wiąże się z wystąpieniem pewnych nieprawidłowości w rozliczeniach z tytułu VAT.
O zgodności sankcji VAT z prawem europejskim pisze:
Krzysztof Lasiński-Sulecki