Jak rozliczać pakiety medyczne dla pracowników i właścicieli firm

Organy podatkowe przez ostatnich kilka lat konsekwentnie i w miarę jednolicie utrzymywały, że w wyniku objęcia pracownika przez pracodawcę bezpłatną opieką medyczną w zakresie wykraczającym poza medycynę pracy, u tego pierwszego mamy do czynienia z uzyskaniem nieodpłatnego świadczenia stanowiącego przychód ze stosunku pracy.

Takie stanowisko fiskusa było z kolei równie konsekwentnie uznawane za bezprawne przez sądy administracyjne, które powoływały się na literalną wykładnię przepisu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (UPDOF) zawierającego ogólną definicję przychodu, stosownie do którego przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

[ ( http://static1.money.pl/i/h/182/t20918.jpg ) ] (http://msp.money.pl/wiadomosci/kadry/artykul/abonament;medyczny;dla;pracownika;-;popularny;bonus,30,0,447006.html) Abonament medyczny dla pracownika - popularny bonus
Sądy zwracały uwagę na uzależnienie przez ustawodawcę kwalifikacji świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń od faktu ich _ otrzymania _, w przeciwieństwie do pieniędzy, gdzie samo _ postawienie do dyspozycji podatnika _ powoduje przysporzenie majątkowe. Ponadto wiele kontrowersji budziła sytuacja, w której wynagrodzenie centrum medycznego z tytułu świadczonych dla pracodawcy usług medycznych było ustalane w formie ryczałtowej dla grupy pracowników, która nie pozwalała na ustalenie wartości świadczenia przypadającej na jednego pracownika.

Spór miał zostać ostatecznie rozwiązany poprzez uchwałę składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego stanowiącą odpowiedź na pytanie prawne wojewódzkiego sądu administracyjnego. I tak, uchwałą z dnia 24 maja 2010 r. (sygn. akt II FPS 1/10) Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów uznał, iż: _ Wykupione przez pracodawcę pakiety świadczeń medycznych, których wartość nie jest wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.), stanowią dla pracowników, uprawnionych do ich wykorzystania, nieodpłatne świadczenie w rozumieniu art. 12 ust. 1 tej ustawy. _

Uzasadniając powyższe stanowisko, skład siedmiu sędziów uznał, iż _ sama możliwość skorzystania z usług medycznych posiada istotny wymiar finansowy, czego dowodzi także szybko rosnąca popularność pakietów medycznych. Gdyby pracownik ową możliwość chciał zapewnić sobie samodzielnie, musiałby wykupić abonament, płacąc za niego częstokroć więcej niż kwota wydatkowana przez pracodawcę w przeliczeniu na jednego uprawnionego zatrudnionego. Nie budzi zatem wątpliwości, że pracownik nabywający dzięki pracodawcy możliwość nieodpłatnego korzystania z prywatnej opieki medycznej, otrzymuje przysporzenie majątkowe _.

Tym samym, zdaniem NSA, z powstaniem przychodu u pracownika z tytułu nieodpłatnego świadczenia w formie nieobowiązkowego pakietu medycznego mamy do czynienia już w momencie umieszczenia pracownika na liście osób uprawnionych do korzystania z usług centrum medycznego, a nie w momencie faktycznego skorzystania przez pracownika z opieki medycznej. W świetle uchwały NSA abonament medyczny w zakresie wychodzącym poza medycynę pracy stanowi zatem nieodpłatne świadczenie, a przychód z tego tytułu powstaje w momencie otrzymania uprawnienia do korzystania z usług medycznych (abonamentu medycznego), a nie w momencie skorzystania z konkretnej usługi medycznej.

Jednocześnie, co wyjątkowo komplikuje sytuację płatników podatku dochodowego oraz samych podatników, NSA nie objął zakresem swojego rozstrzygnięcia sposobu ustalania wartości pakietu medycznego dla pojedynczego pracownika, w sytuacji gdy przysługujące centrum medycznemu z tego tytułu wynagrodzenie zostało ustalone w sposób ryczałtowy dla ogółu pracowników zatrudnionych przez pracodawcę.

Ponadto, w wyniku niejasnych przepisów i toczących się na tym tle sporów, wielu pracodawców nie doliczało swoim pracownikom wartości nieodpłatnych świadczeń z tytułu pakietu medycznego do przychodu. W wyniku wydania uchwały NSA, będą oni musieli ponieść ogromne nakłady pracy w celu skorygowania rozliczeń podatku dochodowego od osób fizycznych a także ZUS swoich pracowników.

[ ( http://static1.money.pl/i/h/37/t12069.jpg ) ] (http://msp.money.pl/wiadomosci/kadry/artykul/czym;firmy;kusza;pracownika,209,0,239057.html) Czym firmy kuszą pracownika?
Należałoby bowiem ponownie obliczyć wysokość wynagrodzeń pracowników za poszczególne miesiące i należny od nich podatek, naliczyć odsetki oraz przesłać pracownikom korekty druku PIT11, a także skorygować roczne deklaracje o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-4R. Część osób, którym przysługiwały świadczenia, może już nie pracować w Spółce. Wtedy nie będzie można potrącić PIT z bieżących wynagrodzeń. Ponadto uznanie wartości pakietu za składnik wynagrodzenia powoduje obowiązek naliczania od nich składek ZUS, a te przedawniają się dopiero po dziesięciu latach.

Wobec powyższego, stając w obronie zarówno pracowników, jak i pracodawców, PKPP Lewiatan wystosowała apel do Ministra Finansów w formie listu, w którym przedstawione zostały negatywne następstwa uchwały NSA w sprawie pakietów medycznych uzasadniające podjęcie odpowiednich kroków. W liście wskazano iż, płatnicy i podatnicy działający w oparciu o zasadę zaufania do organów podatkowych nie powinni ponosić negatywnych konsekwencji dotychczasowej niejednolitości orzecznictwa spowodowanej niedokładnościami w procesie legislacyjnym.

W związku z tym PKPP Lewiatan zwróciła się z zapytaniem czy Ministerstwo Finansów oraz Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zamierza podjąć stosowne kroki w tym celu. W ramach możliwych rozwiązań PKPP Lewiatan zaproponowała MF skorzystanie z kompetencji przewidzianych w art. 22 § 1 Ordynacji podatkowej i wydanie rozporządzenia o zaniechaniu poboru podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu objęcia pracowników pakietem medycznym.

Alternatywnie, możliwe jest przygotowanie stosownej ustawy abolicyjnej (z możliwością wprowadzenia warunku abolicyjnego). Jej skutki finansowe powinny być znacząco niższe niż poprzednich aktów o podobnym charakterze. Niestety, od Sekretarza Rady Podatkowej PKPP Lewiatan uzyskaliśmy informację, że PKPP Lewiatan uzyskała negatywną odpowiedź z MF w zakresie swoich postulatów. Podobne stanowisko zajęło Ministerstwo Finansów w Odpowiedzi podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów z dnia 14 lipca 2010 r. - z upoważnienia ministra - na interpelację nr 16702 w sprawie zaległego podatku dochodowego za abonament zdrowotny. Tym samym, fiskus postanowił iść w zaparte i zamierza z całą mocą egzekwować należny mu podatek.

Ciekawym zagadnieniem związanym z pakietami medycznymi jest także kwestia zaliczenia wydatków na zakup pakietu medycznego dla właściciela przedsiębiorstwa jednoosobowego do kosztów uzyskania przychodów.

Zgodnie z przepisem art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (UPDOF), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 UPDOF. Tym samym należy uznać, że podatnik ma prawo do zaliczenia do kosztów podatkowych wszelkich wydatków, pod warunkiem, iż nie zostały one wymienione w art. 23 UPDOF oraz że mają one związek z prowadzoną działalnością, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na możliwość powstania przychodu.

W prawie podatkowym obowiązuje zatem ogólna zasada, zgodnie z którą pomiędzy kosztem podatkowym oraz przychodami podatników musi wystąpić związek przyczynowo-skutkowy. Należy przy tym pamiętać, że związek taki może mieć charakter bezpośredni lub pośredni. W pierwszym przypadku kosztem uzyskania przychodu będą wydatki, które przyczyniają się do powstania konkretnego przychodu, natomiast w drugim wydatki związane z funkcjonowaniem podatnika.

Z ogólnej definicji kosztu podatkowego wynika zatem, że warunkiem koniecznym zaliczenia wydatków poczynionych przez podatnika do kosztów uzyskania przychodów jest celowość ich poniesienia. Tym samym koszty podatkowe obejmują jedynie wydatki racjonalne z punktu widzenia prowadzonej przez podatnika działalności. Podkreślić należy, że to podatnik decyduje o tym, co jest z punktu widzenia prowadzonej przez niego działalności gospodarczej racjonalne.

W oparciu o powyższe bez wątpienia można uznać, że kosztami podatkowymi są między innymi wydatki ponoszone na rzecz pracowników podatnika, w przypadku gdy spełniają one omówione wyżej kryteria. Idąc tym tropem, w przypadku przedsiębiorcy zatrudniającego jednego pracownika nie sposób byłoby wytłumaczyć, dlaczego kosztem podatkowym mogą być wydatki poniesione na zakup pakietu medycznego dla pracownika, a dla właściciela przedsiębiorstwa już nie.

Zarówno bowiem właściciel, jak i pracownik poprzez swoje zaangażowanie dla przedsiębiorstwa mogą w równym stopniu przyczyniać się do osiągania przez nie przychodu. Tym samym wydatki na zakup pakietu medycznego dla właściciela takiego przedsiębiorstwa należy uznać za koszty pośrednio związane z przychodami poprzez ich wpływ na funkcjonowanie podatnika. Nie ulega przecież wątpliwości, że w interesie przedsiębiorstwa jest, aby jego właściciel pozostawał w dobrej kondycji zdrowotnej i dzięki temu przyczyniał się do generowania przez przedsiębiorstwo zysków.

Warto mieć na uwadze, że zaliczenie wydatków na zakup pakietu medycznego dla właściciela przedsiębiorstwa jednoosobowego do kosztów uzyskania przychodów może być, naszym zdaniem bezzasadnie, kwestionowane przez organy podatkowe. Dlatego też podatnicy powinni mieć dobrze przygotowaną argumentację wspierającą takie traktowanie pakietów medycznych dla celów podatkowych.

Autor jest konsultantem podatkowym w kancelarii Piekielnik i Partnerzy we Wrocławiu