Odsprzedaż usług hotelowych a podatek VAT

W przypadku świadczenia usług pomiędzy przedsiębiorcą polskim i zagranicznym dla określenia, w którym kraju dana usługa powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT, koniecznym jest ustalenie miejsca świadczenia usługi. Miejsce to wskazuje nam na kraj, w którym powinien zostać rozliczony podatek VAT z tytułu wykonania usługi. Zasadą ogólną wynikającą z ustawy o podatku od towarów i usług jest w tym przypadku, opodatkowanie usługi w kraju siedziby usługobiorcy.

_ Polska Spółka „Alfa” nabywa usługi doradcze od spółki „Beta”, która ma siedzibę na terytorium Czech. Usługa taka powinna zostać rozliczona na gruncie podatku VAT w Polsce, z uwagi na fakt, iż siedziba usługobiorcy (Spółki „Alfa”) znajduje się na terytorium Polski. Spółka „Alfa” zobowiązana jest do rozpoznania importu usług. _

Jednakże ustawodawca przewidział szereg wyjątków od wskazanej zasady. Jeden z nich dotyczy usług związanych z nieruchomościami. Otóż miejscem świadczenia takich usług jest miejsce położenia nieruchomości (co wynika z art. 28e ustawy o podatku od towarów i usług). Katalog usług związanych z nieruchomościami nie został określony. Ustawa wylicza w tym kontekście, jedynie przykładowo, następujące rodzaje usług:

• usługi świadczone przez rzeczoznawców,
  • pośredników w obrocie nieruchomościami,
  • usługi zakwaterowania w hotelach lub obiektach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi,
  • usługi użytkowania i używania nieruchomości,
  • usługi przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego.

Zatem świadczenie usług hotelowych jest opodatkowane podatkiem VAT w kraju, w którym znajduje się hotel (nieruchomość), bez względu na to, w którym kraju znajduje się siedziba usługobiorcy (w tym przypadku siedziba firmy, której pracownicy korzystają z hotelu). Sama w sobie zasada ta rzadko budzi wątpliwości. Podatnicy zapominają o niej jednak w sytuacji, gdy odsprzedają usługi hotelowe na rzecz swoich zagranicznych kontrahentów.

_ Spółka X otrzymała fakturę VAT z tytułu nabycia usługi hotelowej na rzecz pracowników włoskiego kontrahenta Spółki, którzy przebywali w Polsce w celu sprawdzania parametrów technicznych produkowanych przez Spółkę X towarów. Spółka X zobowiązana jest do pokrycia jedynie części kosztów pobytu pracowników kontrahenta w Polsce, a część kosztów (koszty noclegów) powinny zostać poniesione bezpośrednio przez kontrahenta. W związku z tym Spółka X chce dokonać odsprzedaży usługi hotelowej na rzecz kontrahenta z Włoch. _

Na gruncie podatku VAT obowiązuje zasada, zgodnie z którą podatnik, który działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, traktowany jest tak, jakby sam otrzymał i wyświadczył te usługi (co wynika z art 8 ust. 2a ustawy o podatku od towarów i usług). Innymi słowy podmiot, który nabywa określoną usługę na rzecz podmiotu trzeciego jest uznawany za podmiot, który świadczył daną usługę.

Zatem, w powyższym przykładzie, Spółka X odsprzedając na rzecz swojego włoskiego kontrahenta usługę hotelową traktowana będzie jak usługodawca, a więc tak jakby była ona podmiotem świadczącym usługę. W analizowanym przykładzie hotel położony jest na terytorium Polski, dlatego też usługa hotelowa będąca przedmiotem odsprzedaży jest świadczona na terytorium Polski i bez znaczenia pozostaje fakt, że nabywcą usługi jest podmiot zagraniczny. Oznacza to, że usługa powinna zostać opodatkowana przez Spółkę X na terytorium Polski. W szczególności Spółka ta powinna wystawić z tytułu świadczenia wskazanej usługi fakturę VAT, na której wykazana zostanie stawka i kwota należnego podatku VAT.

Nieprawidłowym z punktu widzenia podatku VAT byłoby natomiast przeniesienie kosztów usługi na włoskiego kontrahenta za pomocą noty księgowej (co oznaczałoby potraktowanie transakcji, jako w ogóle niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT) lub też wystawienie faktury VAT NP, która wskazywałaby, że transakcja ta stanowi tzw. eksport usług, a zobowiązanym do rozliczenia podatku jest usługobiorca (kontrahent włoski).