*Podatnikom podatku VAT pozostało niewiele czasu, aby odzyskać odprowadzony podatek VAT od faktur z roku 2007, nieuregulowanych przez kontrahentów. *
Wraz z końcem roku 2009 upływa bowiem termin przewidziany przez art. 89a ust. 2 pkt 5 ustawy o podatku od towarów i usług (ustawy o VAT), dający możliwość skorzystania z tzw. ulgi na złe długi. Upływ tego terminu uniemożliwi podatnikom od 2010 r. korygowanie podatku VAT należnego, wynikającego z wystawionych w roku 2007 faktur.
Tzw. ulga na złe długi umożliwia podatnikom skorygowanie należnego podatku VAT z tytułu tych wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Oznacza to, że w ten sposób otrzymujemy od fiskusa zwrot zapłaconego podatku VAT od wystawionych przez nas faktur, które nie zostały zapłacone przez kontrahentów. Istotne z punktu widzenia podatnika jest to, że aby określona wierzytelność mogła zostać uznana za nieściągalną, nie trzeba wszczynać postępowania sądowego. Dzięki temu możliwe jest zarówno uniknięcie ponoszenia dodatkowych kosztów, jak i szybsze skorygowanie należnego podatku VAT. Zgodnie bowiem z ustawą o VAT, wierzytelność jest uznawana za uprawdopodobnioną już wówczas, gdy nie została uregulowana przez dłużnika w ciągu 180 dni od dnia, w którym upłynął termin jej płatności.
Ulga nie dla firm powiązanych
Należy jednak mieć na uwadze fakt, że w przypadku podmiotów powiązanych nie przysługuje prawo do skorzystania z ulgi na złe długi. W przypadku więc, gdy naszym dłużnikiem jest podmiot z nami powiązany, nie możemy skorygować należnego podatku VAT z tytułu wierzytelności, których od takiego dłużnika nie możemy wyegzekwować. Należy przy tym pamiętać, że dotyczy to nie tylko przypadków, w których pomiędzy nami a dłużnikiem istnieją powiązania o charakterze kapitałowym. Dotyczy to bowiem także powiązań o charakterze osobowym, majątkowym, rodzinnym lub z tytułu przysposobienia.
Warunki skorzystania z ulgi
Podatnikowi przysługuje prawo do skorygowania należnego podatku VAT jedynie wówczas, gdy zostaną spełnione łącznie poniższe warunki:
- dłużnikiem podatnika jest podatnik VAT czynny (podmiot, który dokonuje czynności opodatkowanych VAT, tj. nie jest zwolniony z podatku VAT z powodu nieprzekroczenia w poprzednim roku podatkowym limitu obrotu w wysokości 50.000 PLN lub nie wykonuje wyłącznie czynności zwolnionych z VAT), wobec którego nie toczy się postępowanie upadłościowe lub likwidacyjne,
- podatnik wykazał określoną wierzytelność w deklaracji VAT jako obrót opodatkowany oraz podatek należny z tytułu dokonania czynności opodatkowanej,
- wierzytelność nie została zbyta,
- zarówno podatnik, jak i dłużnik w dniu dokonania korekty są podatnikami VAT czynnymi,
- podatnik zawiadomił dłużnika o zamiarze dokonania korekty, a dłużnik w ciągu 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia nie uregulował należności, oraz
- od końca roku, w którym faktura dokumentująca nieściągalną wierzytelność została wystawiona, nie upłynęły dwa lata.
W związku z ostatnim z powyższych warunków, podatnikom pozostało niewiele czasu, aby skorzystać z ulgi na złe długi w związku z niezapłaconymi fakturami, które zostały wystawione w 2007 roku. Wraz z końcem roku 2009 upływa bowiem wspomniany powyżej dwuletni termin, co uniemożliwi podatnikom począwszy od dnia 1 stycznia 2010 r. skorygowanie należnego podatku VAT z wystawionych w roku 2007 faktur.
Ustawa uzależnia dodatkowo możliwość dokonania przez podatnika korekty od otrzymania od dłużnika potwierdzenia odbioru zawiadomienia o zamiarze skorygowania należnego podatku VAT. Zdaniem jednak niektórych sądów, naruszenie przez podatnika obowiązków formalnych nie może stanowić jedynej podstawy do wprowadzenia ograniczeń naruszających zasadę neutralności VAT (zob. sygn. akt: III SA/Wa 1587/08).
Kiedy można skorygować należny VAT
Podatnik może skorygować VAT należny w rozliczeniu za ten okres rozliczeniowy, w którym upłynął 14-dniowy termin na uregulowanie należności przez dłużnika, liczony od dnia otrzymania przez niego zawiadomienia o zamiarze dokonania korekty. Korekta może jednak nastąpić nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik uzyskał od dłużnika potwierdzenie odbioru zawiadomienia.
_ Przykład _
Dłużnik otrzymał zawiadomienie o zamiarze skorygowania podatku przez Podatnika X w dniu 27 listopada 2009 r. Termin na uregulowanie przez dłużnika niezapłaconej należności upływa więc z końcem dnia 11 grudnia 2009 r. Zgodnie z ustawą, Podatnik X będzie mógł więc skorygować należny podatek VAT w rozliczeniu za miesiąc grudzień 2009 roku (a jeśli Podatnik X rozlicza VAT kwartalnie - w rozliczeniu za ostatni kwartał tego roku podatkowego), pod warunkiem, że w miesiącu grudniu otrzyma on potwierdzenie przez dłużnika odbioru zawiadomienia o zamiarze dokonania korekty.
Należy pamiętać, że w przypadku korygowania należnego podatku VAT, obowiązkiem podatnika jest zawiadomienie o korekcie właściwego urzędu skarbowego (wraz z podaniem kwoty korygowanego podatku), a także zawiadomienie dłużnika o dokonaniu korekty w ciągu 7 dni od skorygowania należnego podatku oraz przesłanie właściwemu urzędowi skarbowemu kopii takiego zawiadomienia.
Obowiązki dłużnika
Otrzymanie zawiadomienia o zamiarze skorygowania podatku VAT przez wierzyciela oznacza obowiązek dokonania korekty podatku naliczonego przez dłużnika. Taki podatnik, o ile nie uregulował należności w terminie 14 dni od otrzymania zawiadomienia, jest zobowiązany do zmniejszenia podatku naliczonego (lub w przypadku jego braku zwiększenia podatku należnego)
. Należy tego dokonać poprzez korektę deklaracji za okres, w którym dłużnik dokonał odliczenia.
_ Autor jest doradcą podatkowym, partnerem w Kancelarii Piekielnik i Partnerzy _
_ Autorka jest konsultantem podatkowym w Kancelarii Piekielnik i Partnerzy _