Pozyskanie kapitału przez przedsiębiorstwo w drodze emisji publicznej akcji nie tylko może zapewnić środki na dalszy rozwój, ale również umożliwić osiągnięcie trwałej przewagi nad konkurencją.
Dla każdego przedsiębiorstwa istotny jest rozwój. Działając na bardzo konkurencyjnym rynku zajęcie jak najlepszej pozycji staje się z czasem nadrzędnym celem. Zarządzający firmami wiedzą, że do realizacji tego celu potrzebne są odpowiednie środki finansowe. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie daje możliwość pozyskania niezbędnego kapitału.
Spółka chce na giełdę
Spółka, która zamierza pozyskać kapitał poprzez emisję akcji musi wcześniej przekształcić się, (jeżeli jeszcze tego nie dokonała) w spółkę akcyjną. _ Spółka po podjęciu decyzji o wejściu na GPW, musi wybrać odpowiednich doradców prawnych i finansowych, którzy pomogą w trakcie przeprowadzenia oferty publicznej. _Podczas walnego zgromadzenia akcjonariusze muszą zadecydować o wielkości emisji nowych akcji, a także o ewentualnej sprzedaży obecnie istniejących walorów. Sytuacja ta pojawia się najczęściej z chwilą, kiedy jeden z właścicieli zamierza podczas oferty publicznej sprzedać posiadany przez siebie pakiet akcji. Tzw. wyjście z inwestycji jest charakterystyczne między innymi dla funduszy typu _ private equity _, które po kilkuletniej obecności w danej spółce najczęściej poprzez giełdę sprzedają nowym inwestorom posiadane przez siebie walory.
Spółka po podjęciu decyzji o wejściu na GPW, musi również wybrać odpowiednich doradców prawnych i finansowych, którzy pomogą w trakcie przeprowadzenia oferty publicznej. Istotny jest również wybór właściwego domu maklerskiego.
Korzyści i obawy
Celem podstawowym planowanego debiutu giełdowego jest przede wszystkim zdobycie odpowiedniego kapitału na rozwój. Jednak wejście na GPW spółki wpływa na znaczny wzrost jej prestiżu oraz sposobu postrzegania jej przez innych uczestników życia gospodarczego.
Ze względu na ciążące na spółce obowiązki informacyjne jej działania stają się bardziej przejrzyste. Przedsiębiorstwa, które notowane są na GPW stają się atrakcyjną grupą klientów dla sektora bankowego, ponieważ uważane są za podmioty obarczone, niższym od pozostałych, ryzykiem niewypłacalności._ Po wejściu na GPW spółki mają zazwyczaj znacznie mniejsze problemy z uzyskaniem kredytów _
Wielokrotnie zarządy zwracają uwagę, że po ich wejściu na GPW mają znacznie mniejsze problemy z uzyskaniem kredytów. Poza tym nie do pogardzenia jest sam rozgłos w mediach zarówno samej spółki jak i jej produktów. To z kolei bardzo często przekłada się na wzrost obrotów.
Zdarza się, że w trakcie przygotowań w spółce pod wpływem głosów doradczych, dochodzi także do znacznej restrukturyzacji i uporządkowania wielu istotnych spraw, na które wcześniej zarząd nie zwracał uwagi bądź odsuwane były na dalszy plan.
Uzyskanie miana spółki giełdowej daje przedsiębiorstwu także znaczne większe możliwości pozyskania kapitału nie tylko poprzez uzyskanie kredytów bankowych. Przede wszystkim otrzymuje ona szerszy dostęp do zasobów pieniężnych takich inwestorów jak: otwarte fundusze emerytalne, fundusze inwestycyjne, czy inwestorzy indywidualni. Spółka może później znacznie łatwiej i szybciej podjąć decyzję i zrealizować zamierzenia emitując kolejne akcje lub obligacje, a zgromadzone środki przeznaczyć na inwestycje, poprawę płynności finansowej poprzez zasilenie kapitału obrotowego lub akwizycje spółek z branży, w której sama działa.
_ Nie bez znaczenia dla wielu spółek jest fakt, że funkcjonowanie jej na rynku publicznym umożliwia szybsze pozyskanie inwestora strategicznego. _
Obawy właścicieli związane z wejściem spółki na GPW skupiają się wokół dwóch podstawowych spraw: kosztów i ewentualnej utraty kontroli nad spółką.
Do podstawowych kosztów wejścia przedsiębiorstwa zalicza się m.in. opłaty sądowe, administracyjne, wynagrodzenia doradców, nakłady przeznaczone na promocje oferty. Szacuje się, że łączna wysokość kosztów przygotowania i przeprowadzenia emisji średniej wielkości waha się w przedziale od 5 do 7 proc. i jest uzależniona od wysokości pozyskanych środków.
Największe koszty ponoszone są przy pierwszym pozyskaniu kapitału na rynku publicznym. Kolejne oferty są już znacznie tańsze, gdyż większość prac z przygotowaniem do notowania spółki na rynku giełdowym ma charakter jednorazowy.
Planowane wprowadzenie akcji do obrotu giełdowego zwiększa obawy dotychczasowych właścicieli, że część nowych inwestorów będzie chciała uzyskać w spółce pozycję dominującą. Jednak na etapie oferty publicznej wraz z oferującym, czyli domem maklerskim można tak ukształtować warunki objęcia akcji, aby nie dopuścić do koncentracji pakietów akcji w portfelach inwestorów zamierzających dokonać „wrogiego” przejęcia. To z kolei powoduje, że najczęściej spółki nie oferują więcej niż 30 proc. kapitału akcyjnego podczas przeprowadzenia pierwszej publicznej oferty. Należy jednocześnie zauważyć, że zbyt mała oferta może znacznie pogorszyć późniejszą płynność akcji na giełdzie i może poważnie zniechęcić dużych inwestorów instytucjonalnych do zaangażowania środków w walory przyszłego emitenta.
Wejście na GPW
Jednym z najistotniejszych elementów przeprowadzenia pierwszej oferty publicznej ( IPO z ang. initial public ottering) jest przygotowanie prospektu emisyjnego i późniejsze postępowanie przed Komisją Nadzoru Finansowego. Szczegółowe procedury wynikają z przepisów prawa, m.in. ustawy Prawo o Publicznym Obrocie Papierami Wartościowymi. W telegraficznym skrócie czas od momentu zatwierdzenia prospektu do debiutu na GPW wygląda mniej więcej tak:
Po zatwierdzeniu prospektu oferujący akcje, czyli dom maklerski przystępuje_ Powodzenie emisji jest w wielu przypadkach uzależnione od kondycji finansowej spółki i osiąganych wyników, a także od ogólnej sytuacji na rynku. _ do budowy księgi popytu (book-building). Na podstawie złożonych deklaracji ustalana jest cena emisyjna i rozpoczynają się zapisy. Po ich zakończeniu następuje przydział akcji. Walory te muszą jednak zostać jeszcze zarejestrowane przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych, gdyż jest to warunek umożliwiający emitentowi ubieganie się o dopuszczenie do obrotu giełdowego przez zarząd GPW. Giełda ma obowiązek podjąć uchwałę w tej sprawie w ciągu 14 dni od daty złożenia wniosku przez spółkę. Jednocześnie ustalana jest także wstępna data pierwszego notowania walorów.
Procedura rejestracji podwyższenia kapitału trwa niestety w polskich sądach rejestrowych kilka tygodni, co powoduje, że spółki zmuszone są do wcześniejszego wprowadzenia do obrotu giełdowego praw do akcji (PDA), które mogą być notowane już kilka dni po dokonaniu przydziału akcji.
Powodzenie emisji jest w wielu przypadkach uzależnione od kondycji finansowej spółki i osiąganych wyników, a także od ogólnej sytuacji na rynku. W trakcie trwającej hossy inwestorzy są, bowiem bardziej skłonni zainwestować w debiutujące spółki niż podczas bessy, kiedy ich niechęć do ryzyka rośnie. Poza tym nowe spółki są najczęściej sprzedawane z pewnym dyskontem, co pozwala niejednokrotnie na znaczny zarobek dla indywidualnych graczy w dniu debiutu. Oczywiście nie jest to żadną regułą.