*Ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym (PPP) umożliwia realizację umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym w formie spółki kapitałowej, spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej (SKA). *
Spółka komandytowo-akcyjna to taka spółka osobowa, w której za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik (komplementariusz) odpowiada bez ograniczeń oraz co najmniej jeden wspólnik (akcjonariusz) nie odpowiada za zobowiązania. Ustawa o PPP przesądziła, że podmiot publiczny może być tylko akcjonariuszem.
Odpowiedzialność partnerów za projekt
Ta forma spółki jest dobrym rozwiązaniem dla realizacji przedsięwzięć, w których podmiot publiczny dysponuje odpowiednim majątkiem, a partner prywatny ma pomysł, technologię, know-how, ale nie dysponuje odpowiednimi środkami na jego realizację.
Komplementariusz – w przypadku projektów PPP będzie to partner prywatny – reprezentuje spółkę, prowadzi jej sprawy i zarządza spółką. Akcjonariusz z kolei co do zasady nie prowadzi spraw spółki i jej nie reprezentuje. W sytuacjach szczególnych może reprezentować spółkę na mocy udzielonego pełnomocnictwa. Rola akcjonariusza sprowadza się do nadzorowania projektu. Z jednej strony jest zatem publiczny inwestor pasywny, z drugiej prywatny inwestor aktywny.
Komplementariusz odpowiada bez ograniczeń za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Akcjonariusz nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki, a jego ryzyko finansowe wiąże się z wniesieniem wkładu. Komplementariusz także może zostać akcjonariuszem. Przewidują to przepisy kodeksu spółek handlowych.
Podział praw i obowiązków w spółce
Kodeks spółek handlowych pozostawia wspólnikom SKA dużą swobodę w ukształtowaniu statutu. Strony umowy takiej spółki mają dużą swobodę przy określania sposobu działania rady nadzorczej i walnego zgromadzenia oraz określenia podziału zysku i majątku w trakcie likwidacji pomiędzy wspólników.
Komplementariusz zasadniczo nie może być członkiem rady nadzorczej, ani nie może głosować nad wyborem rady nadzorczej, nawet jeśli posiada akcje spółki. Akcjonariusz powołuje radę nadzorczą, sam może być jej członkiem. Działalność komplementariusza jest nadzorowana przez akcjonariusza, poprzez absolutorium udzielane przez zwyczajne walne zgromadzenie lub poprzez radę nadzorczą albo pełnomocnika powołanego uchwałą walnego zgromadzenia. W przypadku gdy akcjonariuszem będzie tylko podmiot publiczny, spowoduje to możliwość pełnego ukształtowania przez niego składu rady nadzorczej.
Komplementariusz jest wspólnikiem nieodwoływalnym. Zmiana po jego stronie może nastąpić albo wskutek zbycia przez niego ogółu praw i obowiązków albo też w drodze orzeczenia sądowego.
Warto zwrócić uwagę na fakt, iż niektóre uchwały walnego zgromadzenia dla swej ważności wymagają zgody wszystkich lub większości komplementariuszy. Dotyczy to przede wszystkim sposobu prowadzenia lub reprezentowania spółki oraz podziału zysku.
Korzyści dla partnerów
Duża swoboda wspólników w ukształtowaniu stosunków wewnątrz spółki pozwala na takie ich określenie, aby projekt realizowany był jak najefektywniej. Ustawa o PPP przewiduje określenie w umowie o partnerstwie publiczno-prywatnym zakresu celu i przedmiotu działalności spółki. Sposób ich realizacji może być w miarę elastycznie zaprojektowany w statucie spółki.
Korzyścią dla partnera prywatnego będzie możliwość występowania pod własną firmą (osoba prawna) lub własnym nazwiskiem. Firma spółki komandytowo-akcyjnej musi zawierać nazwisko lub firmę jednego lub kilku komplementariuszy. To może być zaletą dla inwestora aktywnego, który w ten sposób ma większe szanse na wypromowanie się na rynku. Może to być też zachętą dla osoby już znanej na rynku do zaangażowania się w partnerstwo publiczno-prywatne.
Poprzez radę nadzorczą podmiot publiczny ma zapewniony instytucjonalnie nadzór nad funkcjonowaniem spółki.
Istnieje możliwość pozyskania wysokiej klasy menadżerów jako komplementariuszy, którzy co prawda ponosiliby odpowiedzialność subsydiarną ze spółką całym swoim majątkiem, ale byliby nieusuwalni, jeżeli nie działaliby na szkodę spółki. Bez swojej zgody komplementariusz może być pozbawiony prowadzenia spraw spółki tylko na mocy prawomocnego orzeczenia sądu lub za zgodą pozostałych komplementariuszy. To może być dodatkowym atutem dla wysokiej klasy specjalistów.
Forma spółki komandytowo-akcyjnej umożliwia dokapitalizowanie poprzez emisję akcji. Może to być bardzo pomocne w przypadku pojawiających się problemów finansowych. Takie dokapitalizowanie może uratować spółkę, a jednocześnie minimalizuje ryzyko jej przejęcia przez nowego akcjonariusza i utraty przez komplementariusza prowadzonego przedsiębiorstwa.
Warto też wspomnieć, że z inicjatywą realizacji powołania spółki komandytowo-akcyjnej może wystąpić partner prywatny. Gdy podmiot publiczny uzna, że przedsięwzięcie mieści się w ramach ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym, powinien rozpocząć procedurę przewidzianą w tej ustawie i zakończyć ją powołaniem spółki do realizacji przedsięwzięcia.
Autor jest radcą prawnym w Marek Musioł Kancelarii Prawniczej.