Nowelizacja ustawy o Trybunale Konstytucyjnym złożona w Sejmie przez posłów PiS to niebezpieczny krok w kierunku przełamania konstytucyjnej zasady trójpodziału władzy, uważają konstytucjonaliści.
_ W obecnym składzie piętnastu sędziów Trybunału Konstytucyjnego będzie pracować do początku listopada 2006 roku. Gra toczy się o to, czy nowych prezesów wybierze ten skład czy też sędziowie wybrani przez rządzącą koalicję _
Kiedy wybory nowego prezesa
Posłowie Prawa i Sprawiedliwości złożyli w Sejmie projekt ustawy o zmianie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Nowelizacja dotyczy tylko jednej kwestii: wyboru prezesa i wiceprezesa TK. Zdaniem PiS, obecnie obowiązujące przepisy eliminują całkowicie Prezydenta RP z uczestnictwa w procedurze wyboru kandydatów na te funkcje. Ma on możliwość dokonania wyboru spośród dwóch osób przedstawionych mu przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału. PiS uważa, że prezydent jako organ konstytucyjnie upoważniony do ustanawiania władz Trybunału Konstytucyjnego powinien odgrywać znaczącą rolę w tej procedurze. Dlatego też w projekcie ustawy czytamy, że to właśnie prezydent będzie wyznaczał dzień, w którym Zgromadzenie Ogólne TK wybierze kandydatów, spośród których wyłoni on prezesa i wiceprezesa. Ma to się jednak odbywać po zakończeniu kadencji ich poprzedników, a nie jak dotychczas, najpóźniej na trzy miesiące przed jej końcem.
Skutek może być więc taki, że prezydent może wstrzymać się z wyznaczeniem daty Zgromadzenia Ogólnego i wyznaczyć je dopiero, gdy kilku z obecnych sędziów przestanie pełnić swoje funkcje. Na ich miejsce Sejm wybierze nowych. Kandydatów na stanowisko sędziego Trybunału przedstawia co najmniej 50 posłów lub Prezydium Sejmu. Uchwała Sejmu w sprawie wyboru sędziego Trybunału zapada bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów. Decydujący głos może mieć więc koalicja rządząca.*dr Ryszard Piotrowski, konstytucjonalista: *_ Wybór nowego prezesa i wiceprezesa przed końcem kadencji ich poprzedników zapewnia płynne przejście _ "Gdyby decyzja o wyborze kierownictwa Trybunału Konstytucyjnego miała być podejmowana po upływie kadencji, prezydent i Zgromadzenie Ogólne Sędziów TK działaliby pod presją czasu, co nie powinno mieć miejsca w przypadku tak ważnego organu państwa" - dodaje Ryszard Piotrowski.
Następcy Safjana już wybrani
Kadencja sędziów TK trwa osiem lat od chwili wyboru. Do końca 2006 roku kadencję zakończy sześciu z sędziów. Wśród nich jest prezes prof. Marek Safjan oraz wiceprezes prof. Andrzej Mączyński.
Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału dokonało 28 czerwca 2006 roku wyboru kandydatów na prezesa i wiceprezesa. Kandydatami na prezesa TK są sędziowie: Jerzy Stępień i Marek Mazurkiewicz. Wiceprezesem może zostać sędzia Janusz Niemcewicz lub sędzia Marian Grzybowski.
Gdyby projekt ustawy złożony do laski marszałkowskiej przez rządzącą partię przeszedł tryb legislacyjny, uchwalona ustawa nie powinna mieć zastosowania do procedury wyboru prezesa i wiceprezesa, która właśnie trwa.
JAK WYBIERAĆ PREZESA TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO
* Tak jest*
_ Zgromadzenie Ogólne Sędziów TK wybiera po 2 kandydatów na prezesa i wiceprezesa nie później niż 3 miesiące przed upływem kadencji. Prezydent wybiera spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne. _
* Tak chce PiS*
_ Prezydent zwołuje Zgromadzenie Ogólne po wygaśnięciu kadencji prezesa i wiceprezesa TK, które wskaże po 3 kandydatów. Zgromadzenie Ogólne w dniu określonym przez prezydenta wybiera kandydatów na stanowiska prezesa i wiceprezesa. _
- Nie można zmieniać reguł w trakcie trwania postępowania o wyborze prezesa. Nie ma też podstawy do jego wznowienia- podkreśla Ryszard Piotrowski.
Procedury w innych krajach
Sądy konstytucyjne, działające w krajach europejskich, stosują różne metody powoływania ich kierownictwa. Rada Konstytucyjna we Francji składa się z 9 członków, z których trzech powołuje prezydent, trzech przewodniczący Senatu i trzech przewodniczący Zgromadzenia Narodowego. Przewodniczącego Rady Konstytucyjnej powołuje spośród jej członków prezydent na wniosek rządu.
Przewodniczącego Federalnego Trybunału Konstytucyjnego w Niemczech powołuje parlament. Przewodniczący i wiceprzewodniczący zasiadają każdy w innym senacie, któremu jednocześnie przewodniczą. We Włoszech funkcjonuje Trybunał Konstytucyjny złożony z 15 sędziów wybieranych na 9 lat. Po 1/3 składu wybierają prezydent, obie izby parlamentu i wyższe sądownictwo administracyjne i powszechne. Przewodniczący Trybunału jest wybierany na 3 lata przez sędziów Trybunału z możliwością reelekcji. Kadencja przewodniczącego trwa maksymalnie do końca kadencji sędziego, czyli nie dłużej niż 9 lat.