Różnica pomiędzy umową-zleceniem, a umową o dzieło jest wyraźna, a mimo to zdarza się, że odróżnienie ich sprawia problemy przedsiębiorcom. Kiedy zastosować umowę o dzieło a kiedy zlecenie? W jaki sposób opodatkowane są te umowy oraz dlaczego bywają określane jako _ śmieciowe _?
W przeciwieństwie do umowy o pracę, umowa o dzieło i umowa-zlecenie nie są zdefiniowane w kodeksie pracy, tylko w kodeksie cywilnym. Oznacza to, że w przypadku obu tych umów nie mają zastosowania przywileje i prawa pracowników wynikające z kodeksu pracy.
Czym różnią się umowa-zlecenie i umowa o dzieło
Przedmiot umowy - za przedmiot umowy o dzieło przyjmuje się konkretny rezultat pracy, określany w przepisach jako tzw. dzieło. Z kolei przedmiotem umowy-zlecenia jest podjęcie zleconych działań wraz z realizacją określonych czynności, co nie musi skutkować uzyskaniem konkretnego efektu.
Wynagrodzenie - Umowa o dzieło jest umową odpłatną, tzn., że osobie przyjmującej zamówienie za wykonane dzieło należy się wynagrodzenie, pod warunkiem przedstawienia konkretnego, wskazanego w umowie rezultatu. Natomiast w przypadku umowy-zlecenia, wykonawcy należy się wynagrodzenie za sam fakt starannego wykonywania danej pracy.
Umowa-zlecenie może być zarówno odpłatna jak i nieodpłatna, w zależności od ustaleń stron, przy czym jeśli zlecenie ma być nieodpłatne, informacja o tym musi znaleźć się w umowie. W przeciwnym razie uznaje się, że zlecenie jest wykonywane odpłatnie. Umowa może jednak nie określać dokładnie wysokości wynagrodzenia – wówczas kwota wynagrodzenia powinna być adekwatna do czasu poświęconego na daną pracę.
Osobiste wykonywanie umowy - w przypadku umowy o dzieło, wykonawca nie ma obowiązku osobistego wykonania dzieła. Dzieło to może wykonać w zastępstwie osoba trzecia, chyba że w umowie zostanie zawarty odpowiedni zakaz. Natomiast w przypadku umowy-zlecenia zasadą jest osobiste wykonanie pracy. Można jednak zawrzeć w umowie zapis, który zezwala wykonawcy na przekazanie zlecenia osobie trzeciej.
Składki ZUS - jedna z podstawowych różnic pomiędzy umową-zleceniem, a umową o dzieło to obowiązki pracodawcy wobec ZUS. Pracownicy zatrudnieni na umowę-zlecenie, którzy nie mają statusu studenta, objęci są obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym oraz zdrowotnym, które opłaca pracodawca. Ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne.
Umowa o dzieło zaś zwykle nie wiąże się z koniecznością opłacania żadnych składek ZUS. Wyjątkiem od tej reguły jest umowa o dzieło podpisana z pracownikiem jednocześnie zatrudnionym w danej firmie na etat. Wówczas konieczne jest odprowadzenie składek ZUS również w związku z umową o dzieło.
W umowie o dzieło nie chodzi o wykonywanie poszczególnych obowiązków na rzecz pracodawcy, lecz o uzyskanie określonego efektu. Umowa o dzieło jest więc stosowana w sytuacji, gdy trzeba zrealizować konkretny projekt, np. stworzyć stronę internetową, napisać cykl artykułów czy sporządzić analizę. Umowa ta nie znajduje zastosowania w przypadku, gdy nie da się jednoznacznie określić rezultatu wykonywanych czynności. Wówczas pracodawca może zastosować umowę-zlecenie, która przede wszystkim zobowiązuje zleceniobiorcę do starannego wykonywania określonych czynności na rzecz pracodawcy. Umowa-zlecenie jest adekwatna na przykład do wykonywania prac biurowych, ogrodniczych, ochroniarskich, opieki nad dziećmi, telemarketingu czy roznoszenia ulotek.
Opodatkowanie umów
W sytuacji, gdy wynagrodzenie z tytułu umowy nie przekracza 200 złotych brutto, przychód, zarówno w umowie o dzieło, jak i umowie-zleceniu podlega opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 18 procent. Opodatkowana zostaje kwota brutto nie pomniejszona o składki ZUS ani tzw. zryczałtowane koszty uzyskania przychodu (opisane w kolejnym akapicie). Natomiast w przypadku wynagrodzenia powyżej 200 złotych brutto, przychód podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych z uwzględnieniem składek ZUS oraz kosztów uzyskania przychodu.
Koszt umowy o dzieło lub zlecenia może w kwocie brutto stanowić koszt działalności gospodarczej, pod warunkiem, że dane zlecenie lub dzieło dotyczy prowadzonej działalności. Za datę poniesienia kosztu uznaje się termin wypłaty wynagrodzenia z tytułu umowy, jeżeli wykonawca zlecenia lub dzieła nie prowadzi działalności gospodarczej. W przeciwnym razie datą poniesienia kosztu jest moment wystawienia rachunku lub faktury. Na kwotę brutto w przypadku umowy o dzieło składa się kwota do wypłaty i kwota zaliczki na podatek dochodowy, zaś w przypadku zlecenia pod uwagę bierze się również składki ZUS.
Przy wyliczaniu podatku związanego z umową-zleceniem lub o dzieło pojawia się możliwość obniżenia podstawy opodatkowania o tzw. zryczałtowane koszty uzyskania przychodu. W praktyce oznacza to obniżenie podatku, który przedsiębiorca musi odprowadzić w związku z zawartą umową, a co za tym idzie wyższą kwotę netto dla wykonawcy.
W większości umów wykonywanych osobiście koszty uzyskania przychodu wynoszą 20 procent kwoty przychodu netto (w przypadku umowy-zlecenia pomniejszonego o składki ZUS), natomiast w przypadku umów, które wiążą się z przeniesieniem praw autorskich twórców i artystów, koszty uzyskania przychodu wynoszą 50 procent.
Umowy-zlecenie i o dzieło nie muszą mieć formy pisemnej
W przeciwieństwie do umowy o pracę, umowy-zlecenie i o dzieło nie muszą mieć formy pisemnej – kodeks cywilny nie określa jaką formę muszą mieć te umowy. Mogą być więc zawarte w dowolnej formie, także ustnej. Nie zmienia to faktu, że dla obu stron najbezpieczniej jest sporządzić umowę na piśmie.
Pisemna forma jest istotna zwłaszcza wówczas, gdy pracodawcy zależy na przeniesieniu praw autorskich do przedmiotu umowy. Aby umowa o przeniesieniu autorskich praw majątkowych była ważna, konieczna jest forma pisemna, o czym mówi Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Warto o tym pamiętać zwłaszcza podczas zawierania umowy o dzieło, której przedmiotem z definicji jest efekt działań zleceniobiorcy.
Umowy o dzieło i umowy-zlecenie to zwyczajne umowy cywilno-prawne funkcjonujące w wielu krajach, dlatego pejoratywne określanie ich _ śmieciowymi _ raczej nie wynika ze szczególnych cech tych kontraktów. Umowy te bywają w mediach określane jako umowy _ śmieciowe _ z uwagi na fakt, że pracodawcy niekiedy oferują je pracownikom, mimo że w istocie zachodzi stosunek pracy. Jest to szczególnie częste w przypadku umowy-zlecenia ponieważ przedmiot umowy o pracę i zlecenia zwykle jest taki sam – staranne działanie na rzecz pracodawcy zgodne z wytycznymi zapisanymi w umowie.
| Czytaj więcej w Money.pl | |
|---|---|
| Woda dla pracowników a podatek VAT Podczas upałów pracodawcy zobowiązani są do zapewnienia pracownikom wody do picia. Czy w takim wypadku trzeba wystawiać fakturę wewnętrzną? | |
| Sprawdź, ile możesz dopłacić pracownikowi do wczasów Wczasy zagraniczne, zielona szkoła dziecka, sanatorium - każda z tych form wypoczynku pracownika może być dofinansowana przez jego pracodawcę. | |
| Co czwarty przedsiębiorca nie pojedzie na wakacje Choć prowadzący firmę może wziąć urlop teoretycznie w dowolnym czasie, to w praktyce jego swoboda jest dosyć ograniczona. |