Ustawa o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy, po planowanej zmianie obejmie działaniem znacznie więcej podmiotów niż obecnie. Jej flagowym nakazem będzie obowiązek rejestracji transakcji, której równowartość przekracza 15 tys. euro.
21 kwietnia 2009 r. sejmowa Komisja Finansów Publicznych przygotowała sprawozdanie ze swoich prac nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu oraz o zmianie niektórych innych ustaw, zwanej potocznie "ustawą o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy".
Projekt zakłada prawdziwą rewolucję w zakresie podmiotowym ustawy, powodując objęcie nią wszystkich przedsiębiorców przyjmujących płatności za towary w gotówce o równowartości co najmniej 15 000 euro, również gdy należność za określony towar jest dokonywana w drodze więcej niż jednej operacji. Oprócz tego, nowela przewiduje rozszerzenie zakresu stosowania obowiązków ustawowych m.in. na stowarzyszenia posiadające osobowość prawną oraz na podmioty świadczące szeroko rozumiane usługi finansowe.
Jakie obowiązki wiążą się z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy?
Flagowym nakazem jest obowiązek rejestracji transakcji, której równowartość przekracza 15 tys. euro. Obowiązek rejestrowania transakcji, niezależnie od jej wartości, powstaje również wówczas, gdy instytucji objętej ustawą wydaje się, że środki użyte w transakcji mogą pochodzić z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł, lub mogą mieć związek z finansowaniem terroryzmu. Następnie rejestr transakcji i wszelkie dokumenty związane z transakcją należy przechowywać przez co najmniej 5 lat. Informacje o zarejestrowanych transakcjach są przesyłane do Głównego Inspektora Informacji Finansowej.
Projekt przewiduje, że w toku świadczenia usług instytucje zobowiązane są stosować środki bezpieczeństwa finansowego. W szczególności polegają one na:
- identyfikacji klienta i weryfikacji jego tożsamości;
- podejmowaniu działań w celu zidentyfikowania rzeczywistego beneficjenta transakcji;
- uzyskiwaniu informacji dotyczących celu i zamierzonego przez klienta charakteru stosunków gospodarczych;
- bieżącym monitorowaniu stosunków gospodarczych z klientem, w tym badaniu przeprowadzanych transakcji.
Zgodnie z założeniami projektu instytucje obowiązane wprowadzą w formie pisemnej wewnętrzną procedurę w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. W szczególności instrukcja powinna określać sposób wykonania środków bezpieczeństwa finansowego, rejestracji transakcji, sposób analizy i oceny ryzyka, przekazywania informacji o transakcjach Generalnemu Inspektorowi, procedury wstrzymania transakcji, blokady rachunku i zamrożenia wartości majątkowych, sposób przyjmowania oświadczeń od osób zajmujących eksponowane stanowiska polityczne oraz sposób przechowywania informacji.
Przygotowanie tego rodzaju procedur może wiązać się z kosztami po stronie przedsiębiorców, ponieważ w większości przypadków konieczny będzie udział prawnika. Projekt przewiduje stosunkowo krótkie 14 dniowe vacatio legis, co w połączeniu z dużą ilością podmiotów objętych ustawą może skutkować, że w razie przyjęcia projektu przedsiębiorcy mogą mieć niewiele czasu na przygotowanie się do nowych warunków.
Z innych obowiązków mogących generować koszty warto zaznaczyć, że instytucja obowiązana będzie zmuszona do wyznaczenia osoby odpowiedzialnej za wykonanie obowiązków określonych w ustawie. Dodatkowo winna zapewnić udział swoich pracowników, wykonujących obowiązki związane z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy w odpowiednich programach szkoleniowych.
Instytucja obowiązana czyli np. diler samochodów, jeżeli otrzymał dyspozycję lub zlecenie przeprowadzenia transakcji, co do której zachodzi uzasadnione podejrzenie, że może ona mieć związek z popełnieniem przestępstwa prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu ma obowiązek niezwłocznie zawiadomić na piśmie Generalnego Inspektora.
Projekt przewiduje szereg wymogów związanych z dokonywaniem transakcji przez ,,osoby zajmujące eksponowane stanowiska polityczne", co niewątpliwie sprzyjać powinno czystości życia publicznego.
W przypadku, w którym instytucja zobowiązana dokonuje transakcji istnieje konieczność:
1) wprowadzenia procedury, czy klient jest osobą zajmującą eksponowane stanowisko polityczne i dokonania ewentualnej oceny ryzyka;
2) stosowania środków zmierzających do ustalenia źródła pochodzenia wprowadzanych do obrotu wartości majątkowych;
3) prowadzenia stałej kontroli przeprowadzanych transakcji;
4) przy zawieraniu umowy z klientem może istnieć wymóg uzyskaniu zgody zarządu, wskazanego członka zarządu lub osoby wyznaczonej przez zarząd lub odpowiedzialnej za działalność instytucji obowiązanej.
Autorzy są prawnikami Kancelarii Prawnej Skarbiec.Biz