Takie umowy, które cechuje brak jednoczesnej obecności przedsiębiorcy i konsumenta, wiążą się ze szczególnymi zasadami chroniącymi konsumenta jako nabywcę. Jednym z nich jest prawo do odstąpienia od umowy bez podania przyczyny. Kto i w jakich sytuacjach może z niego skorzystać?
Na czym polega odstąpienie od umowy zawieranej na odległość?
Odstąpienie od umowy to oświadczenie, które skutkuje uznaniem umowy za nigdy niezawartą. W przypadku umów zawieranych z konsumentem na odległość przepisy szczególnie chronią konsumentów – dają im prawo do złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy niezależnie od tego, czy umożliwiają im to postanowienia umowne.
Konsumenci mogą skorzystać z tego prawa bez podawania przyczyn uzasadniających odstąpienie. Dodatkowym skutkiem odstąpienia od umowy zawartej na odległość jest zwolnienie konsumenta z wszelkich zobowiązań. Strony mają jedynie w takim wypadku obowiązek zwrotu wzajemnych świadczeń w terminie do 14 dni. Ponadto, jeżeli wykonanie umowy poprzedzone jest przedpłatą ze strony konsumenta, to w wypadku odstąpienia ma on prawo żądania nie tylko zwrotu tej przedpłaty, ale również odsetek ustawowych liczonych od dnia dokonania przedpłaty.
Konsument może zrealizować swoje prawo do odstąpienia od umowy zawartej na odległość poprzez złożenie przedsiębiorcy pisemnego oświadczenia w terminie 10 dni od chwili zawarcia umowy. Wyjątkiem są tu umowy dotyczące świadczenia usług finansowych, gdzie termin ten wynosi 14 dni. Warto pamiętać, że do zachowania w/w terminów wystarczy wysłanie oświadczenia przed ich upływem.
Przepisy nakładają na przedsiębiorców zawierających umowy z konsumentami na odległość obowiązek informowania ich o wielu kwestiach związanych z zawarciem takiej umowy. Informacje te muszą zostać ujawnione konsumentowi najpóźniej z chwilą złożenia oferty zawarcia umowy. Jedną z takich informacji jest pouczenie konsumenta o prawie do odstąpienia od umowy bez podawania przyczyn w terminie określonym przepisami.
Ponadto, konsument może skorzystać z prawa do odstąpienia od umowy w sytuacji, w której przedsiębiorca nie może wykonać umowy z powodu chociażby chwilowej przeszkody. Przy czym, prawo odstąpienia od umowy przysługuje w takiej sytuacji tylko wówczas, gdy zgodnie z zawartą umową przedsiębiorca zaproponuje konsumentowi inne świadczenie (np. inny produkt) za tą samą cenę lub wynagrodzenie, a konsument się na to nie zgodzi.
Jakich umów dotyczy prawo odstąpienia?
Szczególne zasady dotyczące prawa odstąpienia dotyczą umów, które z jednej strony są zawierane przez przedsiębiorcę z konsumentem, a z drugiej strony są zawierane na odległość (tj. przy wspomnianym braku jednoczesnej obecności nabywcy i sprzedawcy).
Konsumentem jest osoba fizyczna, która zawiera umowę w celu niezwiązanym bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Jeżeli zatem dana osoba wykonuje działalność gospodarczą i zawiera umowę w celu niezwiązanym z tą działalnością (np. kupuje meble do domu), to w świetle prawa traktowana jest ona jako konsument, a nie jako przedsiębiorca. Szczególne zasady dotyczące prawa odstąpienia od umowy nie mają zastosowania wobec umów zawieranych tylko pomiędzy konsumentami, bądź tylko pomiędzy przedsiębiorcami.
Umowa zawierana na odległość charakteryzuje się brakiem jednoczesnej obecności stron umowy (przedsiębiorcy i konsumenta) podczas jej zawarcia oraz wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość. Przepisy nie zawierają definicji środków porozumiewania się na odległość wskazując jedynie ich przykłady, do których należą:
- drukowany lub elektroniczny formularz zamówienia ,
- list seryjny,
- reklama prasowa z wydrukowanym formularzem zamówienia,
- reklamy elektroniczne (np. internetowe),
- katalog,
- telefon i telefaks,
- radio i telewizja,
- poczta e-mail.
Co za tym idzie, zakup przez Internet niemal zawsze kwalifikuje się do umów, dających nabywcy prawo do odstąpienia (tj. zrezygnowania z zakupu) bez podania przyczyny. Powinny o tym pamiętać obie strony transakcji. Oczywiście w takim przypadku kupujący musi na własny koszt dostarczyć zwracany zakup do sprzedawcy.
Wyjątki od możliwości odstąpienia od umowy
Szczególne zasady dotyczące prawa do odstąpienia nie mają zastosowania do każdej umowy zawieranej na odległość. Przepisy przewidują bowiem ściśle określone wyjątki od możliwości skorzystania przez konsumenta z tego prawa, które mają zastosowanie m.in. przy umowach:
- zawieranych z wykorzystaniem automatów sprzedających oraz innych automatów umieszczonych w miejscach prowadzenia handlu (np. automatów z napojami),
- zawieranych z operatorami telekomunikacji, przy wykorzystaniu publicznych automatów telefonicznych,
- dotyczących nieruchomości z wyjątkiem najmu,
- sprzedaży z licytacji,
- świadczenia usług w zakresie zakwaterowania, transportu, rozrywek i gastronomii,
- świadczenia niektórych usług finansowych (np. ubezpieczenie bagażu na czas podróży, krótszy niż 30 dni).
Warto jednak pamiętać, że konsument nie może odstąpić od umowy zawartej na odległość, jeżeli takiego prawa nie daje mu zawarta umowa i jednocześnie:
- przedsiębiorca rozpoczął za zgodą konsumenta realizację umowy przed upływem terminu na odstąpienie od niej na zasadach szczególnych,
- konsument usunął oryginalne opakowania nagrań audialnych i wizualnych oraz zapisanych na informatycznych nośnikach danych będących przedmiotem umowy (np. ściągnął folię z płyty CD),
- umowa dotyczy świadczeń, za które cena lub wynagrodzenie zależy wyłącznie od ruchu cen na rynku finansowym,
- zobowiązanie przedsiębiorcy polega na świadczeniu o właściwościach określonych przez konsumenta w złożonym przez niego zamówieniu lub ściśle związanego z osobą konsumenta,
- na mocy zawartej umowy przedsiębiorca dostarcza konsumentowi świadczeń, której ze swej istoty nie mogą być zwrócone lub ulegają szybkiemu zepsuciu (np. żywność o krótkim okresie przydatności do spożycia),
- przedmiotem umowy jest dostarczanie prasy,
- przedmiotem umowy są usługi w zakresie gier hazardowych.
Czytaj więcej w Money.pl Dodaj wykresy do Twojej strony internetowej