Stanowią one wymierny wyznacznik zużywania się składnika majątku w czasie. Są obliczane od wartości początkowej środka trwałego i pomniejszają zobowiązania podatkowe.
Środki trwałe, będące własnością lub współwłasnością podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku podlegają amortyzacji. Mogą to być budynki, lokale, maszyny urządzenia i środki transportu, ale także inne przedmioty o przewidywanym okresie wykorzystywania dłuższym niż rok. Wszystkie te elementy muszą być użytkowane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Amortyzacja to wyrażony w pieniądzu składnik kosztów, który obrazuje fizyczne i ekonomiczne zużycie środków trwałych, a także wartości niematerialnych i prawnych. Odpisy amortyzacyjne, czyli element kosztów uzyskania przychodów, mają bezpośredni wpływ na wynik finansowy i zmniejszają dochód podlegający opodatkowaniu. Koszty związane z zakupem danego środka można rozłożyć na kolejne miesiące, przypadające na okres jego eksploatacji.
Czynniki wpływające na amortyzację
Ważnym czynnikiem przy amortyzacji jest wartość początkowa środków trwałych, czyli cena ich nabycia lub koszt wytworzenia. Stanowi podstawę, od której dokonuje się odpisów amortyzacyjnych. Odliczenie podatku VAT odbywa się na początku następnego miesiąca (po wprowadzeniu środka do ewidencji) i trwa do momentu zrównania sumy odpisów amortyzacyjnych z wartością początkową (ew. do momentu zbycia przedmiotu, jego likwidacji lub ogłoszenia upadłości).
Aby ustalić przewidywany czas trwania amortyzacji oraz roczną stawkę amortyzacyjną, należy wyliczyć okres ekonomicznej użyteczności danego środka trwałego. Co wpływa na jego długość? M.in. stan techniczny środka, tempo postępu techniczno-ekonomicznego, wydajność mierzona liczbą godzin pracy lub wytworzonych produktów oraz prawne ograniczenia czasu użytkowania.
Jak się przygotować?
Przed przystąpieniem do dokonania odpisów amortyzacyjnych, trzeba podjąć odpowiednie działania:
- prowadzić ewidencję środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych;
- księgować odpisy amortyzacyjne w kosztach w odpowiedniej wysokości;
- ustalić właściwe stawki amortyzacyjne;
- określić metody amortyzacji;
Rodzaje amortyzacji
Podatnik ma prawno wybrać dogodną metodę prowadzenia odpisów amortyzacyjnych, musi jednak ustalić jej wybór na dzień wpisu środka trwałego do ewidencji. Ustawa o podatku od towarów i usług przewiduje kilka rodzajów amortyzacji:
- liniowa - oparta na równomiernym rozłożeniu początkowych kosztów zakupu środków trwałych na poszczególne miesiące eksploatacji środków.
- degresywna - w tym przypadku, zużycie środka trwałego w początkowym okresie używania następuje szybciej niż na następnych etapach. Dzięki temu, możliwe jest szybsze zamortyzowanie składnika majątku.
- *naturalna *- opiera się na założeniu, że eksploatacja środka trwałego jest jednakowa na każdą jednostkę pracy (np. kilogram czy godzinę), więc kwota amortyzacji jest uzależniona od ilości wykonanej pracy w danym okresie czasu;
- *progresywna *- okres eksploatacji wpływa na kwotę amortyzacji, co oznacza, że z upływem lat odpisy są proporcjonalnie zwiększanie;
- *szacunkowa *- polega na przewidywaniu wartości danego środka trwałego na podstawie porównania z wartością na początku okresu;
- *grupowa *- dotyczy środków trwałych o wartości niższej niż 3500 zł i polega na zbiorczej amortyzacji podobnych składników majątku;
- *marży przychodów - *w poszczególnych okresach wartość środka trwałego amortyzuje się proporcjonalnie do marży przychodów netto;
Odpisów amortyzacyjnych można dokonywać w równych ratach co miesiąc, co kwartał lub jednorazowo na koniec roku podatkowego.