Pracodawca ma obowiązek zaspokoić potrzeby bytowe i socjalne, a także kulturalne pracowników. Obowiązek ten może być zrealizowany poprzez zakładowy fundusz świadczeń socjalnych.
Kto musi stworzyć Fundusz Świadczeń Socjalnych?
Najpierw pracodawca musi ustalić stan zatrudnienia na 1 stycznia danego roku. Jeśli okaże się, że w firmie pracuje 20 osób w przeliczeniu na pełne etaty, to pracodawca musi utworzyć Fundusz Świadczeń Socjalnych. Przy ustalaniu zatrudnienia trzeba wziąć pod uwagę osoby, które pozostają w stosunku pracy. I nie ma tu znaczenia rodzaj umowy, ani wymiar czasu pracy. Wlicza się też osoby, które przebywają na urlopie macierzyńskim, rodzicielskim i wychowawczym. Nie bierzemy pod uwagę osób cywilnoprawnych, a także umów o pracę nakładczą. Jeśli pracownicy są zatrudnieni w niepełnym wymiarze czasu pracy, to wymiar pracy ulega zsumowaniu.
Regulamin zakładowego funduszu świadczeń socjalnych
Jeśli już mamy ustaloną liczbę pracowników, to należy ustalić regulamin. To dokument, który traktuje się jako akt wewnętrzny. Jest to źródło prawa. W sytuacji, gdy w firmie działa związek zawodowy, to regulamin musi być skonfrontowany z organizacją związkową. Jeśli nie ma związku zawodowego, to pracodawca musi uzgodnić regulamin zakładowego funduszu świadczeń socjalnych z pracownikiem, który jest wybrany do reprezentowania pracowników. Regulamin określa zasady i warunki korzystania ze świadczeń, które są finansowane z Funduszu, a także zasady przeznaczania środków funduszu na konkretne cele.
Pieniędzmi z funduszu socjalnego zarządza przedsiębiorca, pracodawca. Tylko on decyduje, jak te pieniądze będą wykorzystane. Choć ustawa nie precyzuje, w jaki sposób dokładnie można te pieniądze spożytkować. Fundusze muszą być wykorzystane na pomoc socjalną, głównie dla pracowników w trudnej sytuacji życiowej.
Jak wykorzystać Fundusz Socjalny?
Środki z funduszu socjalnego można wykorzystać na opłacenie:
- świadczeń urlopowych i dofinansowania do wypoczynku pracownika lub dzieci;
- zapomogi dla pracownika, który jest dotknięty poważnym zdarzeniem losowym, dofinansowanie świadczeń o sportowo-rekreacyjnych, a także kulturalno-oświatowych;
- paczek żywnościowych dla dzieci lub z okazji świąt.
Środków z funduszu nie można użyć do:
- sfinansowania stołówki firmowej;
- wynagrodzenia pracowników, którzy obsługują fundusz socjalny;
- zakupu środków trwałych;
- opłacenia prywatnej opieki medycznej albo szczepień profilaktycznych;
- sfinansowania dojazdów do pracy;
- sfinansowania imprez integracyjnych, świąt i innych okoliczności.
Kto może skorzystać z funduszu socjalnego?
Ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych pokazuje, komu przysługuje możliwość skorzystania z zakładowej pomocy socjalnej. Pracodawca musi podzielić te pieniądze w grupie pracowników. Kwotę uzależnia się od sytuacji materialnej i rodzinnej pracownika. Nie ma możliwości, by wypłacać wszystkim pracownikom takie same kwoty. Nie jest możliwe rozróżnianie wartości pomocy w zależności od rodzaju umowy albo stażu pracy. Nie wolno uzależnić kwoty wypłaconych środków od tego jaki rodzaj umowy, wymiar etatu, staż pracy ma pracownik.
Na wysokość świadczenia z funduszu pracy nie ma też wpływu jakość pracy Szczegółowe regulacje, związane z możliwością dysponowania środkami funduszu socjalnego, muszą być określone w wewnętrznym regulaminie Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych.