Kto ma prawo do urlopu?
Najprościej rzecz ujmując, żeby mieć prawo do urlopu trzeba być zatrudnionym w ramach stosunku pracy. Jeśli osoba wykonuje pracę na innej podstawie, to może mieć urlop, ale tylko wtedy, gdy jest on przyznawany na podstawie szczególnych przepisów.
Wymiar urlopu a staż pracy
Wymiar urlopu związany jest ze stażem pracy. Jeśli pracownik podejmuje pierwszą w życiu pracę, to ma on prawo do urlopu po pierwszym miesiącu. Przysługuje mu wtedy 1/12 wymiaru urlopu. Innymi słowy, o urlop może zawnioskować już po miesiącu pracy, a to ile takiego urlopu może wziąć, obliczane jest proporcjonalnie do przepracowanych miesięcy. Niezależnie od tego, w ilu firmach pracownik będzie pracował w pierwszym roku swojej zawodowej kariery, to w każdej z nich będzie traktowany (pod względem urlopowym) jako pracownik wykonujący pierwszą pracę.
Urlop cząstkowy w formie 1/12 za każdy miesiąc nie podlega zaokrągleniu. Zazwyczaj oblicza się go od 20 dni urlopu. W związku z tym po pierwszym miesiącu przysługuje do 1 i 2/3 dnia. Ponieważ jeden dzień urlopu to 8 godzin pracy dlatego po pierwszym miesiącu urlop wynosi 1 dzień 5 godzin i 20 minut.
Ile wynosi wymiar urlopu wypoczynkowego?
Długość urlopu wypoczynkowego zależna jest od stażu pracy i wykształcenia pracownika. I tak:
- jeśli pracownik ma staż krótszy niż 10 lat – to wymiar urlopu wynosi 20 dni.
- jeśli pracuje dłużej niż 10 lat – wymiar urlopu to 26 dni.
Warto wiedzieć, że istnieje możliwość innego ustalenia wymiaru urlopu. Musi to być jednak zapisane w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie pracy albo umowie z pracownikiem. W takiej sytuacji urlop nie może być niższy niż ten wskazany w kodeksie pracy.
Przy obliczaniu stażu pracy, potrzebnego do poprawnego wyliczenia urlopu bierze się pod uwagę poprzednie zatrudnienie. Dokonuje się tego na podstawie świadectwa pracy. Jeśli nie ma takiego dokumentu, można potwierdzić ten fakt umową o pracę albo innym zaświadczeniem.
Jeśli chcemy udokumentować staż pracy za granicą, wystarczy zaświadczenie wydane przez zagranicznego pracodawcę albo właściwy organ publiczny. Mozę to być też umowa o pracę albo odcinki wypłat.
Wykształcenie a wymiar urlopu
Czas pracy, który ma wpływ na urlop może być wydłużony ze względu na naukę.
W przypadku ukończenia szkoły zawodowej lub równorzędnej czas pracy będzie wydłużony maksymalnie o 3 lata, w przypadku szkoły średniej 5 lat, ogólnokształcącej 4 lata, szkoły policealnej 6 lat, a szkoły wyższej 8 lat.
Warto pamiętać, że w takim wyliczeniu uwzględniane są tylko te okresy, które zakończono dyplomem lub odpowiednim zaświadczeniem. Licencjat uważany jest za wyższe wykształcenie. Jeśli pracownik nie ma całego etatu to, ustalając wymiar urlopu, oblicza się go proporcjonalnie do ułamka całego etatu, w którym pracuje zainteresowany.