O odzysku opakowań i innych odpadów mówi ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz.U. Nr 63, poz. 639).
Zgodnie z nią określona grupa przedsiębiorców, m.in. importerzy i wytwórcy produktów, którzy wprowadzają na rynek krajowy produkty w opakowaniach, niektóre sklepy – zobowiązani są do zapewnienia odzysku, a w szczególności recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych.
Obowiązek ten może być realizowany przez przedsiębiorcę samodzielnie albo za pośrednictwem organizacji odzysku. W przypadku jednak, gdy przedsiębiorca lub organizacja nie wywiążą się z tej powinności - zobowiązani są do uiszczenia opłaty produktowej.
Zgodnie z art. 15 wspomnianej wyżej ustawy przedsiębiorca i organizacja odzysku, oprócz wpłaty omawianej należności – powinni również złożyć marszałkowi województwa roczne sprawozdanie o wysokości należnej opłaty produktowej, z podziałem na poszczególne rodzaje opakowań lub produktów i określeniem odpowiednio ich masy lub ilości. Termin do złożenia sprawozdania określony został do 31 marca roku kalendarzowego następującego po roku, którego opłata dotyczy.
Do tego też czasu na odrębny rachunek bankowy urzędu marszałkowskiego wpłacić trzeba opłatę produktową.
Pamiętać należy, iż w rozliczeniu za 2003 rok zastosowanie znajdzie nowy wzór formularza, który zamieszczony został w rozporządzeniu ministra środowiska z dnia 15 grudnia 2003 r. w sprawie wzoru rocznego sprawozdania o wysokości należnej opłaty produktowej (Dz. U. Nr 220, poz. 2189). Poprzednio obowiązujące rozporządzenie utraciło moc prawną i stare formularze są już bezużyteczne.
Przypomnijmy, że w razie stwierdzenia, że przedsiębiorca lub organizacja, pomimo ciążącego obowiązku, nie dokonała wpłaty opłaty produktowej lub dokonała wpłaty w wysokości niższej od należnej, marszałek województwa wydaje decyzję, w której określa wysokość zaległości z tytułu opłaty produktowej wraz z odsetkami za zwłokę naliczonymi od następnego dnia po upływie terminu płatności.
W przypadku niewykonania ww. decyzji marszałek województwa ustala, w drodze decyzji, dodatkową opłatę produktową w wysokości odpowiadającej 50 proc. kwoty niewpłaconej opłaty produktowej.
W razie nieterminowego uiszczenia opłat produktowych lub uiszczenia ich w wysokości niższej od kwoty należnej naliczane są odsetki za zwłokę w wysokości i na zasadach określonych w przepisach działu III ustawy - Ordynacja podatkowa. Do opłat produktowych stosuje się też przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Obowiązek wpłacenia opłaty produktowej przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym wpłata powinna nastąpić.