Wycena spółki przez biegłego rewidenta. Co z kosztami?

Wycena została dokonana w związku z ewentualnym zamiarem sprzedaży części udziałów spółki. W związku z powyższym spółka pyta o możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów poniesionych wydatków.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ( ustawa o CIT) podatnik ma możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków, które mają związek z działalnością prowadzoną przez tego podatnika – kosztami uzyskania przychodów są wszelkie, racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów. Jednocześnie ustawa o CIT rozróżnia koszty bezpośrednio i inaczej niż bezpośrednio związane z uzyskiwanym przychodem.

W związku z przedstawionym stanem faktyczny wycena udziałów ma być dokonana w związku z ewentualnym zamiarem sprzedaży posiadanych udziałów. Dlatego też należy uznać, że koszty wyceny mogą przyczynić się do osiągnięcia przychodu przez spółkę. Jednocześnie należy wskazać, że koszty wyceny nie są bezpośrednio związane z możliwością osiągnięcia przychodu przez spółkę z tytułu sprzedaży udziałów. Wydatki te mają związek z ogólną działalnością spółki – są zatem kosztami inaczej niż bezpośrednio związanymi z przychodem.

Wycena jest dokonywana na etapie rozważania możliwości sprzedania udziałów. Jednocześnie poddając analizie stan faktyczny trzeba mieć na uwadze, że nie ważny jest powód sprzedaży udziałów, ani nie jest ważny okres, w którym sprzedaż ta nastąpi. Ważny jest związek z działalnością gospodarczą a dzięki takiej transakcji spółka będzie miała środki na sfinansowanie bieżącej działalności – czy to przeprowadzenia inwestycji, czy to zmniejszenia zadłużenia, itp. Argumentem przemawiającym za powyższym jest także fakt, że dokonanie wyceny udziałów nie gwarantuje ich sprzedaży. W związku z powyższym należy uznać, że koszty wyceny udziałów, jako koszty inaczej niż bezpośrednio związane z uzyskiwanym przychodem, mogą zwiększać koszty uzyskania przychodów spółki w momencie ich poniesienia (na podstawie art. 15 ust. 4e ustawy o CIT).

Stanowisko prezentowane powyżej znajduje także uznanie w orzecznictwie organów podatkowych. Jako przykład można tutaj podać interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 06 stycznia 2009 r., sygn. ITPB3/423-575/08/MK, w której organ podatkowy (pochylając się nad zagadnieniem kosztów ponoszonych przez podatnika w związku z ustawowym obowiązkiem prywatyzacji) wskazał: _ wydatki związane z wyceną udziałów, z przygotowaniem memorandum oraz opracowaniem procedury sprzedaży udziałów stanowią, pod warunkiem wykazania, że były one racjonalne co do zasady i co do wielkości, koszty pośrednio pozostające w związku przyczynowo – skutkowym z przychodami. _

Kwalifikacja powyższych kosztów mogłaby być inna w sytuacji, gdy wycena udziałów związana będzie ze skonkretyzowaną transakcją ich zbycia. Dopiero w okolicznościach, które wskazywałyby, iż wycena udziałów jest przeprowadzana w związku z konkretną sprzedażą (np. spółka zawarła umowę przedwstępną na mocy której zobowiązała się, że sprzeda udziały po cenie jaką ustali niezależny podmiot, a koszty analizy ma pokryć spółka), to koszty wyceny – jako koszty bezpośrednio związane z przychodem – mogłyby zwiększać koszty uzyskania przychodów spółki dopiero z chwilą uzyskania przychodu ze sprzedaży udziałów.

Na możliwość bezpośredniego związku wydatków ponoszonych na nabycie udziałów z przychodem uzyskiwanym z tytułu ich sprzedaży wskazują także organy podatkowe np. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 16 marca 2009 r., sygn. IBPBI/2/423-1201/08/BG.

W przypadku zaniechania zbycia udziałów już po dokonaniu ich wyceny należy uznać, że poniesione koszty mogą zwiększać koszty uzyskania przychodów spółki w momencie ich poniesienia. Trzeba bowiem wskazać, że fakt niezdecydowania się spółki na sprzedaż udziałów, nie pozbawia kosztów ich wyceny cechy związku z działalnością prowadzoną przez spółkę. Jak to zostało bowiem zaznaczone powyżej wycena udziałów wykazuje związek inny niż bezpośredni z prowadzoną przez spółkę działalnością. W konsekwencji koszty te nadal spełniają przesłanki wynikające z art. 15 ust. 1 ustawy o PDOP i spółka będzie mogła je zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w momencie ich poniesienia. Stanowisko takie prezentuje także Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w przywołanej wcześniej interpretacji z dnia 16 marca 2009 r.