Składki ZUS. Kto i ile musi płacić?

Obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym powstaje już od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności. Jedynie w okresie zawieszenia działalności (przepisy o swobodzie działalności gospodarczej) może nastąpić jednoczesne zawieszenie opłacania składek.

Jakim ubezpieczeniom społecznym podlega osoba prowadząca działalność gospodarczą? Od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania jej wykonywania przedsiębiorca podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i zdrowotnemu.

Ubezpieczenia nieobowiązkowe, jakim może, ale nie ma obowiązku podlegać osoba prowadząca działalność gospodarczą, to ubezpieczenie chorobowe.

Okres podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu liczy się od dnia wskazanego we wniosku o zgłoszenie do ubezpieczeń (formularz ZUS ZUA) nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek zgłoszono.

Dodatkowo osoby prowadzące działalność mają obowiązek opłacać składki na Fundusz Pracy. Jednak nie wszystkich będzie dotyczył ten obowiązek. Składki te bowiem opłacane są w przypadku, gdy kwota podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wyniesie, w przeliczeniu na okres miesiąca, co najmniej tyle, co minimalne wynagrodzenie za pracę (w roku 2013 1600zł). Dodatkowo z obowiązku płacenia składki na Fundusz Pracy zwolnione są osoby, które ukończyły 55 (kobiety) i 60 (mężczyźni) rok życia.

Osoba fizyczna indywidualnie prowadząca działalność gospodarczą składki na ubezpieczenie społeczne wykazuje w miesięcznej deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA. Deklarację oraz opłatę w wysokości wyliczonych składek należy złożyć w terminie do:

• 10 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni, gdy nie zatrudnia się w działalności pracowników, za których również przedsiębiorca jest zobowiązany do opłacania składek;
• 15 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni, gdy w działalności zatrudniani są pracownicy podlegający obowiązkowi ubezpieczenia.

Aktualna na 2013 r. podstawa wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą to kwota nie niższa niż 2227,80 zł, stanowiąca 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

A zatem obowiązujące stawki procentowe oraz minimalne składki ubezpieczeń na okres od stycznia 2013r. wynoszą odpowiednio:

| zdrowotne (inna podstawa wyliczenia niż przy społecznych) | 9% (do odliczenia od podatku 7,75% wymiaru) | 261,73 zł (do odliczenia 225,38zł) |
| --- | --- | --- |

W stosunku do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego przepisy ustaliły również górną granicę, która nie może miesięcznie przekraczać 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wyliczonego dla poprzedniego kwartału.

Inna podstawa służy do obliczania ubezpieczenia zdrowotnego. Podstawę składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowi kwota nie niższa niż 2908,13 zł (75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw). Składka na ubezpieczenie zdrowotne w 2013 r. nie może być zatem niższa niż 261,73 zł (9% podstawy wymiaru).

Niektóre z osób rozpoczynających jednoosobową działalność gospodarczą mogą opłacać składki ZUS na ubezpieczenia społeczne w niższym, niż ogólnie obowiązujący, wymiarze. Najdłuższy okres korzystania z preferencyjnych składek wynoszących co najmniej 30% (a nie 60%) kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę to 24 miesiące. Nie wydłuża się go o okres zawieszenia działalności.

Z ulg mogą skorzystać osoby, które prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą, wspólnicy spółek cywilnych oraz osoby wykonujące wolny zawód, które uzyskały wpis do ewidencji działalności gospodarczej.

Warunkiem jest:

• nie prowadzenie pozarolniczej działalności przez te osoby w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności;
• nie wykonywanie działalności na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym osoby zakładające działalność wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Ponadto z niższych składek nie mogą skorzystać wspólnicy spółek jawnych, komandytowych lub partnerskich, a także jednoosobowy wspólnik spółki z o.o., twórcy i artyści.

Jeżeli przedsiębiorca skorzysta z preferencyjnych składek na ZUS to jako podstawę wyliczenia ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, a także przy ubezpieczeniu wypadkowym i chorobowym będzie brał kwotę wynoszącą 30% minimalnego wynagrodzenia (w 2013r. 480 zł).

| zdrowotne (inna podstawa wyliczenia niż przy społecznych) | 9% (do odliczenia od podatku 7,75% wymiaru) | 261,73 zł (do odliczenia 225,38zł) |
| --- | --- | --- |

Skorzystanie z ulg oznacza również, że jeżeli przedsiębiorca zadeklaruje najniższą podstawę wymiaru składek to nie będzie opłacał składki na Fundusz Pracy. Dzieje się tak dlatego, że podstawa wymiaru składki na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia.