Czy opłaty ustalone i opłacone w 2009 r. na podstawie ugody pozasądowej (naliczone przez firmę leasingową w oparciu o postanowienia umów leasingu operacyjnego zawartych w 2006 r.) stanowią koszty uzyskania przychodów? Czy wydatki te winny być odniesione w koszty jednorazowo w dniu obciążenia bądź zapłaty, czy może rozliczone proporcjonalnie do okresu trwania umów leasingowych?

sygnatura: IPPB1/415-946/09-2/MT

autor: Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

data: 2010-01-29

Wniosek ORD-IN: [ 318 kB]

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 21.11.2009 r. (data wpływu 14.12.2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości i momentu zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów opłat ustalonych i opłaconych na podstawie ugody pozasądowej - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14.12.2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości i momentu zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów opłat ustalonych i opłaconych na podstawie ugody pozasądowej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Spółka cywilna ,,X" prowadzi m. in. działalność w zakresie transportu międzynarodowego towarów. Celem osiągnięcia przychodów spółka w 2006 r. zawarła umowy leasingu operacyjnego z firmą Y Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie. Przedmiotem zawartych umów leasingowych były środki transportowe, które służyły ,,X" s.c. do prowadzenia działalności transportowej i osiągania przychodów z tego tytułu. Z powodu zlej sytuacji na rynku usług transportowych (brak zleceń, niskie stawki, wysokie koszty prowadzenia działalności transportowej) ,,X" s. c. zalegał ze spłatą rat leasingowych, w związku z czym leasingodawca wypowiedział umowy leasingu operacyjnego i mimo zapłaty przez ,,X" s. c. zaległych rat nie wyraził zgody na ich wznowienie.

Następnie leasingodawca w postępowaniu sądowym uzyskał nakazy zapłaty celem wyegzekwowania należności wynikających z zawartych w 2006 r. umów leasingu operacyjnego. Oprócz zaległych rat leasingowych leasingodawca zażądał także opłat dodatkowych wynikających z przedmiotowych umów związanych ze wcześniejszym ich rozwiązaniem, które to opłaty były przewidziane w zawartych umowach leasingowych na wypadek sytuacji rozwiązania umowy przed terminem. Strony w dniu 24.01 2009 r. zawarły ugodę pozasądową, na mocy której reprezentowana przez ,,X" s.c. zobowiązała się do spłaty:

• należności głównych wynikających z umów leasingowych - naliczonych jako opłaty związane z niedotrzymaniem terminu trwania umowy leasingowej,

• odsetek od przeterminowanych należności,

• kosztów postępowania sądowego, które to kwoty zgodnie z przedmiotowym postanowieniem stanowiły ostateczne rozliczenie wypowiedzianych umów leasingu operacyjnego. Wnioskodawca zaznacza także, że zawarta ugoda doprowadziła do znacznego obniżenia żądanych przez leasingodawcę w postępowaniu sądowym kwot z tytułu przedwczesnego rozwiązania umów. Poszczególne wpłaty związane z zawartą ugodą zostały przez leasingodawcę udokumentowane notą obciążeniową wystawioną w momencie faktycznej wpłaty. Wszystkie kwoty wynikające z zawartej ugody zostały zapłacone do firmy leasingowej w 2009 r. Firma ,,X" s.c. dla celów podatku dochodowego prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów metodą kasową.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

1. Czy opłaty ustalone i opłacone w 2009 r. na podstawie ugody pozasądowej (naliczone przez firmę leasingową w oparciu o postanowienia umów leasingu operacyjnego zawartych w 2006 r.) stanowią koszty uzyskania przychodów...
2. Czy wydatki te winny być odniesione w koszty jednorazowo w dniu obciążenia bądź zapłaty, czy może rozliczone proporcjonalnie do okresu trwania umów leasingowych...

Zdaniem Wnioskodawcy wydatki związane z zawartą ugodą pozasądową odnośnie wypowiedzianych umów leasingu operacyjnego stanowią koszty uzyskania przychodu 2009 r. Wydatki te związane są z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa i stanowią kontynuację zobowiązań leasingowych, wynikających z umów zawartych w 2006 r - opłaty te stanowią wynik zawartych umów. Zawarcie przedmiotowych umów wygenerowało przychody w postaci dochodów z usług transportowych. Natomiast sytuacja rynkowa uniemożliwiła ich kontynuację, co w konsekwencji zaskutkowało powstaniem opłat jak wyżej, które to przewidziane były w niniejszych umowach, a Wnioskodawca zmniejszył straty ekonomiczne wynikłe ze swej złej sytuacji ekonomicznej poprzez zawarcie ugody, która to zminimalizowała koszty wcześniejszego rozwiązania umów, w stosunku do terminu na który były zawarte.

W ocenie Wnioskodawcy wydatki takie stanowią koszty uzyskania przychodów. Konieczność poniesienia tych wydatków była bowiem bezpośrednio związana z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą (skoro umowa leasingu została zawarta w toku prowadzonej działalności gospodarczej, a przedmiot leasingu był w tej działalności wykorzystywany i generował przychody), a w konsekwencji - wydatki te, jako koszty tej działalności, stanowią koszty uzyskania przychodów tej działalności, gdyż de facto są one związane z zawarciem umów leasingowych.

W ocenie Wnioskodawcy koszty tzw. należności głównej i opłat sądowych winny być ujęte w kosztach uzyskania przychodów w momencie ich zaistnienia tj. zawarcia ugody, natomiast koszty odsetek w momencie ich faktycznej zapłaty.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Aby zatem dany wydatek mógł zostać zakwalifikowany do kosztów uzyskania przychodu musi spełniać łącznie następujące przesłanki:

1. musi być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu;
2. nie może być wymieniony w art. 23 ww. ustawy, wśród wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów;
3. musi być należycie udokumentowany.

Tak więc dany podmiot gospodarczy ma możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów poniesionych wydatków po wyłączeniu tych, których możliwość odliczenia jest wprost ograniczona w ustawie - zarówno kosztów bezpośrednio związanych z uzyskiwanymi przychodami, jak i kosztów innych niż bezpośrednio związanych z przychodami - pod warunkiem, że ich poniesienie ma związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu, lub wiąże się z zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów.

Ustawodawca w omawianym przepisie nie zdefiniował pojęcia "koszty bezpośrednio związane z przychodami" oraz "koszty uzyskania przychodów inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami". Jednak znaczenie tych pojęć można ustalić posługując się ich językowym znaczeniem.

Przez koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami należy rozumieć te koszty, których poniesienie wpłynęło bezpośrednio na uzyskanie określonego przychodu. Kosztami zaś innymi niż koszty bezpośrednio związane z przychodami są wszelkie koszty niebędące kosztami bezpośrednio związanymi z przychodami, w tym koszty dotyczące całokształtu działalności podatnika związane z jego funkcjonowaniem.

Generalnie należy przyjąć, iż kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów bądź też zabezpieczenie lub zachowanie tego źródła przychodów, o ile w myśl przepisów ww. ustawy nie podlegają wyłączeniu z tychże kosztów. Przy czym związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem wydatku a osiągnięciem przychodu bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów.

Koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu uzyskiwano oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast za koszty służące zabezpieczeniu źródła przychodów należy uznać koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, w sposób, gwarantujący bezpieczne funkcjonowanie tego źródła. Istotą tego rodzaju kosztów jest więc ich obligatoryjne poniesienie w celu nie dopuszczenia do utraty źródła przychodu w przyszłości.

Wydatkiem stanowiącym przedmiot niniejszego wniosku jest wydatek z tytułu uiszczenia opłat związanych z zakończeniem umowy leasingu przed okresem na jaki została zawarta. Dla jego kwalifikacji prawnej niezbędne jest ustalenie, czy tego rodzaju koszt nie został ujęty w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz, czy pomiędzy jego poniesieniem, a powstaniem lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania istnieje związek przyczynowy.

Katalog wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów został zwarty w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. I tak do kosztów uzyskania przychodów nie mogą zostać zaliczone następujące kary i odszkodowania:

1. jednorazowe odszkodowania z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w wysokości określonej przez właściwego ministra oraz dodatkowa składka ubezpieczeniowa w przypadku stwierdzenia pogorszenia warunków pracy (pkt 13),
2. kary, opłaty i odszkodowania z tytułu nieprzestrzegania przepisów w zakresie ochrony środowiska i niewykonania nakazów właściwych organów nadzoru i kontroli dotyczących uchybień w dziedzinie BHP oraz odsetki od tych zobowiązań (pkt 16),
3. kary umowne i odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów, niewykonania robót i usług oraz zwłoka w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoka w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług (pkt 19).

Analizując treść art. 23 ust. pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stwierdzić należy, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych, odszkodowań z tytułu:

• wad dostarczonych towarów lub wykonanych robót i usług,

• zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad,

• zwłoki w usunięciu wad towarów albo zwłoki w usunięciu wad wykonanych robót i usług.

Wskazane wyłączenia nie obejmują zatem wydatków związanych z odpowiedzialnością kontraktową z tytułu innego rodzaju uchybień w wykonaniu zobowiązania umownego. Oznacza to, że kary umowne i odszkodowania inne niż wymienione, w tym odszkodowania za zerwanie umowy, mogą stanowić koszt uzyskania przychodów pod warunkiem, że spełniają ogólny warunek określony w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Badając istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem przedmiotowego kosztu (spłata należności głównej, odsetek od przeterminowanych należności, opłaty sądowe), a osiąganiem przychodów przez Spółkę, należy stwierdzić, że zapłata ustalonych w związku z wcześniejszym rozwiązaniem umowy leasingu opłat nie przekłada się w sposób bezpośredni na przychody podatkowe. Może ona stanowić jedynie pośredni koszt uzyskania przychodów, jeżeli jest racjonalnie i ekonomicznie uzasadniona jako zmierzająca do osiągnięcia przychodów, bądź zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Ocena celowości analizowanego wydatku wymagać będzie uwzględnienia między innymi takich czynników, jak powód zerwania umowy, czy też sposób umownego ukształtowania elementów odszkodowania. Należy przy tym podkreślić, że ciężar udowodnienia poniesienia kosztu w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów spoczywa na podatniku.

Z opisu przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że przyczyną wcześniejszego rozwiązania umowy leasingu było pogorszenie się sytuacji finansowej leasingobiorcy (brak zleceń, niskie stawki, wysokie koszty oprowadzenia działalności transportowej). Wnioskodawca zaznaczył także, że zawarta ugoda doprowadziła do znacznego obniżenia żądanych przez leasingodawcę w postępowaniu sądowym kwot z tytułu przedwczesnego rozwiązania umów. W związku z powyższym wydatek na opłaty związane z rozwiązaniem umowy leasingu może zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej.

Natomiast w kwestii momentu zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów opłat wynikających z umowy pozasądowej (należności głównych wynikających z umów leasingowych - naliczonych jako opłaty związane z niedotrzymaniem terminu trwania umowy leasingowej, odsetek od przeterminowanych należności, kosztów postępowania sądowego), należy mieć na uwadze ogólne zasady potrącania kosztów uregulowane w art. 22 ust. 4 - 6 ustawy oraz zapisy art. 23 ust. 1 pkt 32 dotyczące wydatków których nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Z treści wniosku wynika, że zdarzenia gospodarcze ewidencjonowane są przez Spółkę w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, a koszty księgowane są na podstawie art. 22 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 22 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych koszty uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 5 i 6, są potrącane tylko w roku podatkowym, w którym zostały poniesione.

Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów mogą zaliczać wydatki do kosztów uzyskania przychodów w roku ich poniesienia, bez względu na to, kiedy zostały uzyskane przychody, z którymi te koszty są bezpośrednio związane (tzw. ,,metoda kasowa").

Na podstawie analizy stanu faktycznego opisanego przez Wnioskodawcę, wynika iż wydatki zaliczane są do kosztów uzyskania przychodów na bieżąco w roku ich poniesienia, czyli zgodnie z tzw. ,,metodą kasową". Wobec tego powyższe wydatki winny być zaewidencjonowane w kosztach uzyskania przychodów jednorazowo - w dacie ich poniesienia.

Zgodnie z art. 22 ust. 6b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, w przypadku podatników, o których mowa w ust. 6 (prowadzących podatkowe księgi przychodów i rozchodów) uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu.

Dokumentem regulującym ostateczne rozliczenie wypowiedzianych umów leasingu operacyjnego, stanowiącym podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu jest zawarta ugoda pozasądowa, na podstawie której dokonano należnych wpłat na rzecz leasingodawcy.

Reasumując biorąc pod uwagę przedstawiony we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego stan faktyczny oraz przepisy prawne należy wskazać, iż dokumentem stanowiącym podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu jest zawarta w dniu 24.07.2009 r. ugoda pozasądowa. W związku z powyższym zarówno koszty tzw. należności głównej jak i opłat sądowych winny być ujęte w kosztach uzyskania przychodów w momencie podpisania ugody.

Natomiast odsetki od należności głównej stanowić mogą koszty uzyskania przychodów w momencie ich zapłaty, gdyż zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 32 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz nie zapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, ul. M.C. Skłodowskiej 40, 20-029 Lublin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.