Duże firmy, które prowadzą rachunkowość na zasadzie ksiąg rachunkowych, są zobowiązane do przestrzegania zasad rachunkowości. Dotyczy to w głównej mierze spółek handlowych. Może też obowiązywać w stosunku do osób fizycznych i spółek jawnych, jeśli ich przychody przekraczają równowartość 2 mln euro.
Jakich więc zasad muszą przestrzegać? Przede wszystkim ich obowiązkiem jest stworzenie polityki rachunkowości. Polityka rachunkowości to zbór zasad, według których prowadzi się księgi rachunkowe.
Jakie zasady rachunkowości występują?
Zasady rachunkowości, tak ważne przy planowaniu polityki rachunkowości, związane są przede wszystkim z:
- zasadą istotności – zgodnie z nią trzeba wybierać te zdarzenia, które faktycznie są istotne konieczne do tego, żeby ocenić stan majątkowy firmy;
- zasadą ostrożności, która zakłada, że aktywa i pasywa muszą być wydawane zgodnie z cenami rzeczywistymi;
- zasadą kontynuacji działania, czyli założenie, że przedsiębiorstwo będzie działać przez cały czas;
- zasadą zakładającą, że ważniejsza jest treść od formy;
- zasadą ciągłości, która mówi, że operacje powinny być tak ujmowane, żeby dało się je w prosty sposób porównywać w kolejnych latach.
Szczegółowe warunki polityki rachunkowości, czyli zasad, zgodnie z którymi prowadzone są księgi rachunkowe, określa ustawa o rachunkowości. Zgodnie z nią, jedną z ważniejszych zasad jest sposób określenia roku obrotowego, a także to, jak będą wyceniane aktywa i pasywa. Oprócz tego od razu trzeba też ustalić, w jaki sposób będzie liczony wynik finansowy.
Zasady rachunkowości – co jest ważne?
Zasady rachunkowości dotyczą też metody rozliczania planu kont. Obejmują też sposób, w jaki przyjmuje się określone zasady kwalifikowania konkretnych zdarzeń gospodarczych.
Zasady rachunkowości zakładają też, w jaki sposób będzie stworzony wykaz programów, procedur i funkcji, które są wykorzystywane do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Nie można też zapominać, że zasady rachunkowości zakładają też sposób, w jaki będą zabezpieczane dane. Ale to nie wszystko. Zasady rachunkowości obejmują też sposób wyceny towarów i rozchodów. Warto wiedzieć, że koszty powinny być ewidencjonowane i rozliczane zgodnie z zasadami rachunkowości. To determinuje bowiem sposób, w jaki będziemy opracowywać rachunek zysków i strat.
Zasady rachunkowości określają też to, jak te zapisy będą wpisane w księgach. Będzie to zależało od kosztów, ale też typu działalności. Zależy od nich również sposób, w jaki jest przygotowany rachunek zysków i strat. Stosuje się tu dwa podstawowe modele:
- porównawczy – jeśli koszty operacyjne zalicza się do kont zespołu 4;
- kalkulacyjny – w sytuacji, gdy w firmie ewidencjonowane są koszty na kontach 5.
Zasady rachunkowości pozwalają też ustalić to, w jaki sposób dokonywana jest wycena rozchodu walut. Ustawa o rachunkowości zakłada, że takie rozliczenia powinny być ujęte zgodnie z dniem, w którym były przeprowadzone. Kurs liczony powinien być zgodnie z tym, który był w danym dniu albo według średniego kursu NBP z poprzedniego dnia. Ten drugi wariant stosowany powinien być tylko wtedy gdy nie jest możliwe zastosowanie pierwszego przypadku.