Wraz z wprowadzeniem 1 stycznia 1993 r. Jednolitego Rynku zniesione zostały kontrole celne (i oczywiście cła) na granicach wewnętrznych. Tym samym pojęcie eksportu i importu stało się nieadekwatne. Obecnie operuje się pojęciem wewnątrzwspólnotowej dostawy lub nabycia towarów. Jednocześnie, system podatkowy obowiązujący w Unii rozróżnia dwie sytuacje: pierwsza to nabycie towarów przez podatnika VAT a druga to nabycie przez ostatecznego konsumenta.

Transakcje pomiędzy podatnikami z różnych krajów UE Towary dostarczane pomiędzy podatnikami zarejestrowanymi dla celów VAT są opodatkowane stawką zerową w kraju ich wysyłki (rozpoczęcia transportu) jako wewnątrzwspólnotowa dostawa, zaś podatek należny opłacany jest przez nabywcę towarów w kraju, do którego przybywają towary (zakończenia transportu) wg stawki właściwej dla kraju, do którego przywożone są towary.

Wewnątrzwspólnotowa dostawa korzysta z zerowej stawki VAT, jeśli spełnione są następujące warunki:

• dostawa została wykonana na rzecz podmiotu, posiadającego status podatnika VAT w innym państwie członkowskim UE (status podatnika będzie można sprawdzić za pośrednictwem administracji podatkowej, np. poprzez złożenie za pośrednictwem faksu zapytania), oraz
• dostawca posiada dowody zaświadczające (dowody te określane są w ustawodawstwach krajowych poszczególnych państw członkowskich UE), że
  (a) towary opuściły terytorium państwa członkowskiego UE,
  (b) rozpoczęcia wysyłki,
  (c) rozpoczęcia transportu.
  

  W celu upewnienia się przez sprzedawcę, że dany nabywca istotnie jest podatnikiem VAT zarejestrowanym w innym kraju, wprowadzony został system VIES (VAT Information Exchange System – System Wymiany Informacji o VAT). System ten pozwala na szybkie potwierdzenie, czy numer identyfikacyjny VAT podany przez kontrahenta jest prawdziwy, a z drugiej strony pozwala administracji podatkowej na bieżąco monitorować przepływ towarów wewnątrz Unii. Komisja Europejska prowadzi serwis on-line służący weryfikacji numerów podatników VAT. Serwis jest bezpłatny i dostępny pod adresem: http://europa.eu.int/

  Podatnicy uczestniczący w transakcjach wewnątrzwspólnotowych są zobowiązani do przedstawiania kwartalnej informacji. W informacjach podsumowujących podaje się numery identyfikacyjne VAT dostawcy i nabywcy, jak również łączną wartość towarów i związanych z nimi usług dostarczonych każdemu nabywcy. Informacje podsumowujące służą weryfikacji danych deklarowanych przez podatników z obszaru całej Unii Europejskiej.

  Jeżeli chodzi o system dokumentowania opuszczenia przez towar obszaru Polski, to zgodnie z informacją Ministerstwa Finansów obecnie trwają prace nad projektem stosownej ustawy. W najbliższym czasie należy spodziewać się, że ustawa zostanie skierowana do konsultacji międzyresortowych i prawdopodobnie wtedy treść propozycji zostanie opublikowana.

  Transakcje dokonywane przez podatników na rzecz ostatecznych konsumentów (nie-podatników) W odniesieniu do dostaw dokonywanych przez podatników na rzecz ostatecznych konsumentów (nie będących podatnikami) zastosowano zasadę opodatkowania w kraju pochodzenia towaru. Konsumenci dokonując zakupów w którymkolwiek z krajów członkowskich, płacą w momencie zakupu podatek VAT obowiązujący w kraju pochodzenia towaru. Wyjątki od tej zasady to: dostawa nowych środków transportu m.in. nowych samochodów (zawsze opodatkowana w kraju, do którego konsument sprowadza nowy środek transportu) oraz tzw. sprzedaż wysyłkowa (towary wysyłane w imieniu dostawcy na rzecz ostatecznych konsumentów, jeśli wartość tej sprzedaży u dostawcy przekracza określony próg). Szczególne zasady opodatkowania transakcji wewnątrzwspólnotowych są stosowane wobec towarów opodatkowanych zharmonizowaną akcyzą (oleje mineralne, alkohole, napoje alkoholowe i artykuły tytoniowe).

  Podsumowując, obecny system rozliczeń VAT wygląda następująco: sprzedawca po upewnieniu się, że nabywca jest podatnikiem VAT, sprzedaje towar z zerową stawką podatku VAT. Sprzedawca musi posiadać jednak dowód na to, że towar opuścił kraj. Nabywca towaru płaci VAT od zakupu według stawki obowiązującej w jego kraju. VAT ten może oczywiście odliczyć. W przypadku osób fizycznych, ponoszących wydatki np. służbowe, nie ma możliwości nabycia towarów bez VAT. Osoby takie mają jednak prawo do wystąpienia do urzędu skarbowego właściwego dla miejsca nabycia z żądaniem zwrotu zapłaconego podatku.

  Aktualnie trwają prace nad wprowadzeniem nowego systemu rozliczeń VAT, w którym podatek ten będzie naliczany wg stawek lokalnych a rozliczany w normalnych deklaracjach niezależnie od kraju sprzedawcy.

  Opracowano na podstawie:
  
  

  • Informacji Ministerstwa Finansów: „Podstawowe zmiany w systemie VAT po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej” opublikowanej w Internecie pod adresem: http://www.mf.gov.pl/ → podatki → system podatkowy → podatek od towarów i usług.
  • Publikacji Komisji Europejskiej „Tax policy in the European Union” dostępnej w Internecie pod adresem: http://europa.eu.int/

źródło: