Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie, że podmiotem świadczącym usługi w ramach kompleksowej Umowy zarządzania płynnością w formie kredytów dziennych jest Bank, natomiast jej Uczestnicy, w tym Wnioskodawca, nie wykonują żadnych usług w ramach tej Umowy, a co za tym idzie Wnioskodawca nie ma obowiązku wykazywania z tego tytułu obrotu na gruncie podatku VAT?
sygnatura: IBPP3/443-532/08/BWo
autor: Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach
data: 2008-10-20
słowa kluczowe: | cash-pooling, podmiot, usługi, usługi finansowe |
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 15 lipca 2008r. (data wpływu 23 lipca 2008r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności wykonywanych w ramach umowy cash - poolingu - jest prawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 23 lipca 2008r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności wykonywanych w ramach umowy cash - poolingu.
W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:
W celu efektywniejszego zarządzania środkami pieniężnymi oraz płynnością finansową Wnioskodawca zawarł wraz z innymi spółkami powiązanymi (dalej: Uczestnicy) z Bankiem X dwie umowy:
Głównymi dokumentami, które regulują kwestie związane z zarządzaniem płynnością poza Umową w PLN oraz Umową w EUR są ,,Regulamin umowy zarządzania płynnością w formie kredytów dziennych" (dalej: Regulamin) oraz ,,Zlecenie ogólne" (dalej: Zlecenie) stanowiące integralną część Umowy.
System zarządzania płynnością jest produktem stworzonym przez Bank w celu zwiększenia efektywności krótkoterminowego zarządzania środkami pieniężnymi i dostępnymi kredytami poprzez optymalizację kosztów (dla Wnioskodawcy i Uczestników posiadających zadłużenie wobec Banku) oraz przychodów odsetkowych (dla podmiotów posiadających nadwyżki pieniężne). Operacje prowadzone w ramach przedmiotowej Umowy polegają na fizycznym transferze środków pieniężnych pomiędzy Uczestnikami a Bankiem.
Każdy z Uczestników posiada w Banku rachunek bieżący, na którym może deponować środki pieniężne lub się w nim zadłużyć, w formie udostępnianego przez Bank, tzw. limitu kredytu dziennego. Rachunki bieżące wszystkich Uczestników łącznie zwane są Grupą Rachunków.
Wnioskodawca, jako jeden z Uczestników, został wskazany przez pozostałe spółki jako tzw. Agent. Agent reprezentuje wszystkich Uczestników wobec Banku. Jednocześnie, na potrzeby realizacji transferów środków pieniężnych w ramach Umowy, Bank prowadzi dla Agenta dwa odrębne rachunki tzw. Główny Rachunek Płynności (rachunek, na którym są wykonywane wyłącznie operacje w ramach systemu zarządzania płynnością nienależący do Grupy Rachunków) oraz Rachunek Główny (rachunek, na którym wykonywane są bieżące operacje gospodarcze i który należy do Grupy Rachunków).
Jednocześnie, zgodnie z § 6 ust. 1 Regulaminu, każdy z Uczestników poręcza Bankowi spłatę kredytów zaciągniętych przez innych Uczestników do wysokości kwoty poręczenia, jak również spłatę odsetek od tych kredytów, do wysokości 10% kwoty poręczenia. Jakiekolwiek zadłużenie powstałe w ramach Grupy Rachunków jest zabezpieczone dostępnymi saldami środków zdeponowanych na innych rachunkach Uczestników oraz linią kredytową udostępnioną Agentowi w Głównym Rachunku Płynności przez Bank X.
Zgodnie z postanowieniami § 6 ust. 3 Regulaminu, każdy kredyt w rachunku niespłacony na koniec danego dnia jest natychmiast wymagalny. W związku z tym, każdy Uczestnik upoważnił Bank do obciążania jego rachunku, a Agent do obciążania Głównego Rachunku Płynności kwotami, które nie zostały spłacone Bankowi przez Uczestników, którzy zaciągnęli kredyt. Z chwilą obciążenia rachunków, które posiadają salda dodatnie, każdy z Uczestników posiadających rachunek z saldem dodatnim, automatycznie nabywa wierzytelność Banku wobec Uczestnika zaciągającego kredyt. Operacje zerowania sald są wykonywane na podstawie art. 518 Kodeksu Cywilnego - subrogacja długów pozwala na wstępowania w prawa Banku.
Poniżej Wnioskodawca przedstawia opis poszczególnych czynności wykonywanych przez Bank na rzecz Uczestników systemu zarządzania płynnością w formie kredytów dziennych (czynności wykonywane na podstawie Regulaminu oraz Zlecenia z dnia 19 października 2007r.):
Pierwszego dnia roboczego każdego miesiąca, Bank - w ramach administrowania kompleksową usługą zarządzania płynnością - nalicza i księguje na rachunkach bieżących poszczególnych Uczestników odsetki (dodatnie lub ujemne). Odsetki naliczane są od salda w każdym dniu miesiąca.
Saldo netto (będące sumą sald dodatnich i ujemnych na rachunkach bieżących) odzwierciedlone jest na zakończenie każdego dnia na Głównym Rachunku Płynności (tj. drugim rachunku Agenta wykorzystywanym w Systemie zarządzania płynnością) i jest ono tylko i wyłącznie saldem Agenta - nie jest w żadnym momencie transferowane z rachunków innych Uczestników (powstaje ono w wyniku obciążenia lub uznania drugiego rachunku Agenta - tzw. rachunku głównego). Każdego ostatniego dnia roboczego miesiąca Bank płaci Agentowi lub otrzymuje od Agenta uzgodnione z Agentem typowe odsetki bankowe.
Za czynności w zakresie zarządzania płynnością będące przedmiotem Umowy Bank pobiera od Uczestników wynagrodzenie w postaci miesięcznego ryczałtu w wysokości 70 PLN od każdego Uczestnika.
W związku z powyższym zadano następujące pytanie:
Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie, że podmiotem świadczącym usługi w ramach kompleksowej Umowy zarządzania płynnością w formie kredytów dziennych jest Bank, natomiast jej Uczestnicy, w tym Wnioskodawca, nie wykonują żadnych usług w ramach tej Umowy, a co za tym idzie Wnioskodawca nie ma obowiązku wykazywania z tego tytułu obrotu na gruncie podatku VAT.
Zdaniem Wnioskodawcy podmiotem świadczącym usługi w ramach kompleksowej Umowy zarządzania płynnością w formie kredytów dziennych jest Bank. W konsekwencji, fakt uczestnictwa Wnioskodawcy w tym systemie nie ma wpływu na jej rozliczenia z tytułu podatku od towarów i usług, w szczególności Wnioskodawca nie jest zobowiązany do wykazywania obrotu z tego tytułu.
Odnosząc się do treści zawartej Umowy zarządzania płynnością w formie kredytów dziennych, w przedmiotowym przypadku, w roli usługodawcy występuje Bank, który za wykonywaną usługę pobiera określone, ryczałtowe wynagrodzenie.
Zdaniem Wnioskodawcy, zawarta przez niego Umowa zarządzania płynnością w formie kredytów dziennych dotyczy nabycia kompleksowej usługi finansowej zaaranżowanej i w pełni administrowanej przez Bank. Bank na koniec każdego dnia roboczego wykorzystuje solidarne poręczenie spłaty kredytów dziennych udzielone przez wszystkich Uczestników i to Bank dokonuje transferu sald dodatnich na techniczny rachunek Banku (tzw. Bankowe Konto Spłaty) w celu uregulowania sald ujemnych na rachunkach Uczestników. Jednocześnie, w ramach realizacji Umowy, Bank udostępnia każdemu Uczestnikowi indywidualny limit kredytu dziennego).
Za wykonywanie kompleksowej usługi zarządzania wspólną płynnością finansową Uczestników (w tym Agenta) Bank pobiera ustalone ryczałtowe wynagrodzenie w wysokości 70 PLN miesięcznie od każdego Uczestnika.
Bank w ramach Umowy dokonuje transferu środków pieniężnych z Rachunku Głównego Agenta, aby środki te mogły być wykorzystane na spłatę zobowiązań Uczestników posiadających salda ujemne oraz transferu środków pieniężnych z rachunków tych Uczestników, którzy posiadają salda dodatnie w celu wykorzystania tych środków na pokrycie salda ujemnego istniejącego na Rachunku Głównym Agenta. Przelew środków następuje bez konieczności zawierania odrębnych umów miedzy tymi podmiotami. Wszystkie operacje finansowe dokonywane są automatycznie, bez udziału Uczestników. W szczególności, Agent nie ma wpływu na kwotę środków z Rachunku Głównego, która jest wykorzystywana na spłatę zobowiązań Uczestników posiadających salda ujemne. Analogicznie, Agent nie ma wpływu na to, którzy Uczestnicy spłacają jego zobowiązania wobec Banku. Należy zatem uznać, że Wnioskodawca, występując w charakterze Agenta, nie wykonuje na rzecz Banku ani na rzecz innych Uczestników jakichkolwiek świadczeń. Rola Agenta ogranicza się głównie do reprezentacji Uczestników w kontaktach z Bankiem.
Stanowisko, zgodnie z którym w ramach umów cash poolingu (analogicznych w treści do Umowy zarządzania płynnością w formie kredytów dziennych) to bank a nie uczestnicy umowy wykonuje określone usługi, znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach organów podatkowych.
Przykładowo, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 14 listopada 2007r. (sygn. IPPP1-443-390/07-2/AB), uznał, że ,,(...) w roli usługodawcy występuje Bank, który wykonuje wszystkie czynności wchodzące w skład kompleksowej usługi bankowej, jaką jest cash pooling. (...) czynności wykonywane przez Spółkę na podstawie umowy, umożliwiające Bankowi dokonywanie odpowiednich transferów środków finansowych (np. nadwyżek na Rachunkach Głównych) w ramach struktury cash poolu nie stanowią odrębnego świadczenia usług przez Spółkę, w rozumieniu art. 8 ustawy, lecz jedynie elementy pomocnicze, konieczne dla efektywnego wyświadczenia przez Bank usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową". Podobne stanowisko zajął Naczelnik Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w interpretacji z dnia 27 marca 2007r. (sygn. 1471/VUR2/443-468/06/ST).
Organy podatkowe potwierdzają również, że z uwagi na to, że to bank świadczy usługi zarządzania płynnością, udział w takich rozliczeniach nie stanowi obrotu w rozumieniu ustawy o VAT dla podmiotów w nich uczestniczących. Przykładowo, Naczelnik Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie (pismo z dnia 9 maja 2006r., sygn. 1472/RPP1/443-256/06/MK) stwierdził, że ,,Biorąc pod uwagę (...) cechy charakterystyczne cash poolingu oraz specyfikę działalności banków należy stwierdzić, iż w przedmiotowym przypadku w roli usługodawcy występuje bank. Zatem podmiotem, u którego występuje obrót z tytułu wykonania usługi cash pooling jest bank a nie Spółka. Przyjmując, iż przedmiotowa usługa nie stanowi dla Spółki importu usług, Spółka nie uwzględnia tej transakcji w deklaracji VAT-7 {...)". Również Naczelnik Urzędu Skarbowego Warszawa - Mokotów (pismo z dnia 8 września 2006r., sygn. 1433/NG/GV/443-72/2006/LŚ) uznał, iż ,,(...) usługa, będąca przedmiotem zapytania (usługa cash poolingu, przyp. Spółki) nie wywiera żadnych skutków w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług u wnioskodawcy. Zgodnie z opisem zawartym we wniosku, w efekcie zawarcia umowy cash poolingu, po stronie podatnika nie powstaje dochód, strata lub obrót, który byłby przedmiotem opodatkowania podatkiem od towarów i usług."
W świetle powyższego, uznać należy, że to Bank, który jako jedyny z tytułu ww. świadczeń pobiera od Uczestników wynagrodzenie określone w § 7 Umowy oraz odsetki w przypadku zadłużenia się Uczestników, jest stroną świadczącą usługę pośrednictwa finansowego.
Z tytułu uczestnictwa w systemie zarządzania płynnością w formie kredytów dziennych prowadzonym przez Bank, po stronie Spółki nie wystąpi obrót, o którym mowa w art. 29 ustawy o VAT. W związku z tym udział Wnioskodawcy w tym systemie pozostanie bez wpływu na jej rozliczenia w podatku VAT, w szczególności na obowiązek wykazania obrotu z tytułu wykonywania czynności zwolnionych z opodatkowania VAT, jak również na wysokość podatku naliczonego do odliczenia.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:
Przez dostawę towarów, stosownie do przepisu art. 7 ust. 1 cyt. ustawy - należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Natomiast świadczenie usług, to w myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy, każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
Zgodnie z art. 15 ust. 1 cyt. ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza w myśl ust. 2 powołanego artykułu, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Według art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i ust. 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy.
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca zawarł wraz z innymi Uczestnikami z Bankiem X dwie umowy o zarządzanie płynnością w formie kredytów dziennych w PLN i w EUR. System zarządzania płynnością jest produktem stworzonym przez Bank X w celu zwiększenia efektywności krótkoterminowego zarządzania środkami pieniężnymi i dostępnymi kredytami poprzez optymalizację kosztów (dla Wnioskodawcy i Uczestników posiadających zadłużenie wobec Banku) oraz przychodów odsetkowych (dla podmiotów posiadających nadwyżki pieniężne). Operacje prowadzone w ramach przedmiotowej Umowy polegają na fizycznym transferze środków pieniężnych pomiędzy Uczestnikami a Bankiem X. Każdy z Uczestników posiada w Banku rachunek bieżący, na którym może deponować środki pieniężne lub się w nim zadłużyć, w formie udostępnianego przez Bank X, tzw. limitu kredytu dziennego. Rachunki bieżące wszystkich Uczestników łącznie zwane są Grupą Rachunków.
Wnioskodawca, jako jeden z Uczestników, został wskazany przez pozostałe spółki jako tzw. Agent. Agent reprezentuje wszystkich Uczestników wobec Banku X. Na potrzeby realizacji transferów środków pieniężnych w ramach Umowy, Bank prowadzi dla Agenta dwa odrębne rachunki tzw. Główny Rachunek Płynności (rachunek, na którym są wykonywane wyłącznie operacje w ramach systemu zarządzania płynnością nienależący do Grupy Rachunków) oraz Rachunek Główny (rachunek, na którym wykonywane są bieżące operacje gospodarcze i który należy do Grupy Rachunków).
Każdy z Uczestników poręcza Bankowi spłatę kredytów zaciągniętych przez innych Uczestników do wysokości kwoty poręczenia, jak również spłatę odsetek od tych kredytów, do wysokości 10% kwoty poręczenia. Jakiekolwiek zadłużenie powstałe w ramach Grupy Rachunków jest zabezpieczone dostępnymi saldami środków zdeponowanych na innych rachunkach Uczestników oraz linią kredytową udostępnioną Agentowi w Głównym Rachunku Płynności przez Bank X.
Każdy kredyt w rachunku niespłacony na koniec danego dnia jest natychmiast wymagalny. W związku z tym, każdy Uczestnik upoważnił Bank do obciążania jego rachunku, a Agent do obciążania Głównego Rachunku Płynności kwotami, które nie zostały spłacone Bankowi przez Uczestników, którzy zaciągnęli kredyt. Z chwilą obciążenia rachunków, które posiadają salda dodatnie, każdy z Uczestników posiadających rachunek z saldem dodatnim, automatycznie nabywa wierzytelność Banku wobec Uczestnika zaciągającego kredyt.
Bank, w ramach administrowania kompleksową usługą zarządzania płynnością, nalicza i księguje na rachunkach bieżących poszczególnych Uczestników odsetki (dodatnie lub ujemne). Odsetki naliczane są od salda w każdym dniu miesiąca.
Saldo netto (będące sumą sald dodatnich i ujemnych na rachunkach bieżących) odzwierciedlone jest na zakończenie każdego dnia na Głównym Rachunku Płynności (tj. drugim rachunku Agenta wykorzystywanym w Systemie zarządzania płynnością) i jest ono tylko i wyłącznie saldem Agenta - nie jest w żadnym momencie transferowane z rachunków innych Uczestników (powstaje ono w wyniku obciążenia lub uznania drugiego rachunku Agenta - tzw. rachunku głównego). Każdego ostatniego dnia roboczego miesiąca Bank płaci Agentowi lub otrzymuje od Agenta uzgodnione z Agentem typowe odsetki bankowe.
Za czynności w zakresie zarządzania płynnością będące przedmiotem Umowy Bank pobiera od Uczestników wynagrodzenie w postaci miesięcznego ryczałtu w wysokości 70 PLN od każdego Uczestnika.
Biorąc pod uwagę cechy charakterystyczne umowy cash poolingu należy stwierdzić, iż w przedmiotowej sprawie w roli usługodawcy będzie występował Bank, który wykonywał będzie wszystkie czynności wchodzące w skład kompleksowej usługi bankowej, jaką jest cash pooling i z tytułu wykonywania tej usługi będzie otrzymywał wynagrodzenie.
Natomiast czynności wykonywane przez Wnioskodawcę na podstawie umowy, umożliwiające Bankowi dokonywanie odpowiednich transferów środków finansowych w ramach struktury cash poolingu nie stanowią odrębnego świadczenia przez Wnioskodawcę usług, w rozumieniu art. 8 cyt. ustawy, lecz jedynie elementy pomocnicze, konieczne dla efektywnego wyświadczenia przez Bank usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową.
Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że podmiotem, u którego wystąpi obrót z tytułu wykonania usługi zarządzania płynnością w formie kredytów dziennych - jest Bank, a nie Wnioskodawca. A zatem w odniesieniu do usługi casch poolingu podatnikiem, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT będzie Bank.
Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym. Należy w tym miejscu wyjaśnić, że zgodnie z art. 14b § 3 ww. ustawy - Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Natomiast w myśl art. 14c § 1 tej ustawy, interpretacja indywidualna zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Z powyższych przepisów wynika zatem, że przedmiotem interpretacji może być jedynie ocena stanowiska Wnioskodawcy dotyczącego przedstawionego we wniosku stanu faktycznego. Organ wydający interpretację nie jest natomiast uprawniony do analizowania i oceny załączonych do wniosku o interpretację dokumentów, dlatego też załączone przez Wnioskodawcę dokumenty nie były przedmiotem analizy i oceny przez tutejszy organ. Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę, zgodnie z § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa zakładu Ubezpieczeń społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz.U. Nr 163, poz. 1016) wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.