Money.plFirmaAkty prawneInterpretacje podatkowe

interpretacja indywidualna

1. Czy działalność w zakresie oceny wartości użytkowej koni wykonywana przez Wnioskodawcę podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług? 2. Czy Wnioskodawca w zakresie prowadzenia zadań nałożonych przepisami prawa, w zakresie prowadzenia ksiąg hodowlanych oraz wydawania paszportów konia, działa jak organ władzy publicznej, a co za tym idzie korzysta z wyłączenia od opodatkowania, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług?

sygnatura: ITPP2/443-615/08/AD

autor: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy

data: 2008-10-10

słowa kluczowe:hodowla (chów) zwierząt, konie, opodatkowanie, organ władzy publicznej, związki

Wniosek ORD-IN: [ 2773 kB]

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tj. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 7 lipca 2008 r. (data wpływu 11 lipca 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności związanych z oceną wartości użytkowej koni oraz wyłączenia z opodatkowania prowadzenia ksiąg hodowlanych i wydawania paszportów konia - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 lipca 2008 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności związanych z oceną wartości użytkowej koni oraz wyłączenia z opodatkowania prowadzenia ksiąg hodowlanych i wydawania paszportów konia.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

"Z" jest organizacją członkowską Polskiego Związku Hodowców Koni (PZHK), działającą na podstawie ustawy z dnia 8 października 1982 r. o społeczno-zawodowych organizacjach rolników (Dz. U. Nr 32, poz. 217 ze zm.). Jest dobrowolną i samorządną społeczno-zawodową organizacją reprezentującą i broniącą praw i interesów hodowców koni, działającą jako związek rolniczych zrzeszeń branżowych.

Polski Związek Hodowców Koni na podstawie art. 6 ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o organizacji i hodowli zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 133, poz. 921) upoważniony został przez ministra właściwego do spraw rolnictwa do prowadzenia oceny wartości użytkowej koni. Ponadto na mocy art. 17 ustawy o organizacji i hodowli zwierząt gospodarskich w drodze decyzji administracyjnej uznany został do prowadzenia ksiąg dla siedmiu ras oraz jednego rejestru konia.

Natomiast na podstawie art. 5 ustawy z dnia 2 kwietnia 2004 r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt (Dz. U. Nr 91, poz. 872 ze zm.) upoważniony został do prowadzenia rejestru koniowatych hodowlanych, dla których prowadzi księgi i rejestr hodowlany (pkt 1) oraz rejestru pozostałych koniowatych (pkt 2).

Wnioskodawca wyjaśnił, iż koniowate, z wyjątkiem koniowatych wolno żyjących, są zaopatrywane w paszport konia albo paszport koniowatego innego niż koń gatunku (...). Właściwy podmiot prowadzący księgę przedstawia ministrowi właściwemu do spraw rolnictwa wzór stosowanego przez siebie paszportu konia oraz wzór zmienionego paszportu konia - w przypadku zmiany wzoru (art. 14 ust. 1 lit. 1b ustawy o systemie identyfikacji rejestracji zwierząt). Po otrzymaniu zgłoszenia urodzenia się koniowatego ww. podmiot nadaje koniowatemu numer identyfikacyjny i wydaje zgłaszającemu paszport konia albo paszport koniowatego innego niż koń gatunku w ciągu 60 dni od dnia otrzymania zgłoszenia (art. 14 ust. 1 lit. 1b i ust. 5 ustawy o systemie identyfikacji rejestracji zwierząt).

Polski Związek Hodowców Koni, na podstawie ww. regulacji prawnych, upoważniony został do wydawania paszportów konia i paszportów koniowatego innego niż koń gatunku i ich duplikatów oraz doręczenia paszportu konia lub jego duplikatu.

Wnioskodawca powołując przepis art. 15 ust. 1 ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt wskazał, iż za czynności związane z dokonywaniem opisu koniowatych, rejestrowaniem i wydawaniem paszportów konia i paszportów koniowatego innego niż koń gatunku i ich duplikatów, dokonywaniem zmian w tych rejestrach oraz za doręczenie paszportu konia lub jego duplikatu, pobierane są opłaty przez podmioty prowadzące księgi lub rejestry koniowatych.

Wnioskodawca wyjaśnił, iż zadania związane z prowadzeniem oceny wartości użytkowej, ksiąg hodowlanych oraz rejestru koniowatych wykonywane są na terenie kraju przez Polski Związek Hodowców Koni za pośrednictwem organizacji członkowskich, tj. okręgowych bądź wojewódzkich związków. PZHK zawarł z Wnioskodawcą na 2008 r. umowę cywilnoprawną dotyczącą dokonywania oceny wartości użytkowej koni. Natomiast w sprawie prowadzenia ksiąg koniowatych, rejestrów oraz wydawania paszportów konia Wnioskodawca uzyskał od PZHK na 2008 r. pisemne upoważnienie na realizację tych zadań.

Wnioskodawca, na podstawie art. 7 ust. 5 ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o organizacji i hodowli zwierząt gospodarskich, za wykonywanie czynności związanych z prowadzeniem oceny wartości użytkowej koni pobiera wynagrodzenie. Za czynności związane z wpisem konia do ksiąg hodowlanych pobiera opłaty, zgodnie z art. 24 ust. 2 tej ustawy, w wysokości nie przekraczającej kwot określonych w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 grudnia 2007 r. w sprawie maksymalnej wysokości opłat pobieranych za dokonanie wpisu do księgi hodowlanej i rejestru, wydanie zaświadczenia potwierdzającego dokonanie wpisu do księgi hodowlanej lub rejestru oraz wydanie świadectwa potwierdzającego pochodzenie zwierząt hodowlanych i materiału biologicznego będącego przedmiotem handlu (Dz. U. Nr 243, poz. 1789). Natomiast za wykonanie czynności związanych z prowadzeniem rejestrów koniowatych oraz wydawaniem i doręczaniem paszportów i ich duplikatów pobiera także opłaty zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 3 lipca 2007 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania opłat związanych z identyfikacją i rejestracją konia, wydaniem i doręczeniem paszportu konia lub jego duplikatu, i opłat za czynności związane z wydawaniem i doręczaniem paszportów bydła lub ich duplikatów.

Wnioskodawca wyjaśnił, że PZHK z tytułu prowadzenia zadań związanych z oceną wartości użytkowej i administrowaniem księgami koni hodowlanych otrzymuje dotację na częściowe pokrycie tych kosztów, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 kwietnia 2007 r. w sprawie stawek dotacji przedmiotowych dla różnych podmiotów wykonujących zadania na rzecz rolnictwa (Dz. U. Nr 67, poz. 446). Z otrzymanej dotacji wypłaca Wnioskodawcy wynagrodzenie za świadczone usługi oraz refunduje koszty związane z prowadzeniem ksiąg koniowatych.

Wnioskodawca wskazał, iż na wniosek Polskiego Związku Hodowców Koni wydana została w dniu 9 kwietnia 2008 r. interpretacja indywidualna nr IPPP1-443-161/08-5/JF.

Wyjaśnił także, iż zadania powierzone przez ministra właściwego do spraw rolnictwa (upoważnienie do prowadzenia oceny wartości użytkowej koni, wydawanie paszportów i ich duplikatów oraz decyzja o uznaniu do prowadzenia ksiąg i rejestrów) delegowane są przez PZHK na Wnioskodawcę, który jako członek zwyczajny działa także na podstawie ustawy z dnia 8 października 1982 r. o społeczno-zawodowych organizacjach rolników.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

  1. Czy działalność w zakresie oceny wartości użytkowej koni wykonywana przez Wnioskodawcę podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług
  2. ...
  3. Czy Wnioskodawca w zakresie prowadzenia zadań nałożonych przepisami prawa, w zakresie prowadzenia ksiąg hodowlanych oraz wydawania paszportów konia, działa jak organ władzy publicznej, a co za tym idzie korzysta z wyłączenia od opodatkowania, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług
  4. ...

Zdaniem Wnioskodawcy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega działalność w zakresie oceny wartości użytkowej koni. Natomiast w sprawie prowadzenia ksiąg koniowatych oraz rejestrów, jak również wydawania paszportów Wnioskodawca działa jak organ władzy publicznej i związku z tym na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług. W opinii Wnioskodawcy, teza ta znajduje zastosowanie także do należności za realizację powyższych zadań otrzymywanych przez Wnioskodawcę od PZHK. W związku z zawarciem umowy cywilnoprawnej dotyczącej działalności w zakresie oceny wartości użytkowej koni, Wnioskodawca uzyskuje wynagrodzenie, które podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast w sytuacji prowadzenia ksiąg koniowatych oraz rejestrów, gdzie Wnioskodawca prowadzi działalność i pobiera za te czynności opłaty, na zasadzie upoważnienia uzyskanego od "PZ", otrzymywany zwrot poniesionych wydatków nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wnioskodawca powołując przepis art. 15 ust. 1 i ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług wskazał, iż ustawa o podatku od towarów i usług nie precyzuje co należy rozumieć pod pojęciem ,,organ władzy publicznej". Przytoczył fragment interpretacji indywidualnej z dnia 20 listopada 2007 r. nr IBPP2/443-60/07/RSz, w której Minister Finansów wyjaśnił między innymi, iż pod pojęciem organu władzy publicznej należy również rozumieć każdy podmiot, któremu szczególne przepisy prawa przyznają uprawnienia władcze wobec innych podmiotów, przy czym podmiot taki można uznać za organ władzy publicznej jedynie w określonym, ograniczonym zakresie.

Wskazał także, że powołany przepis art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług oparty jest na regulacji art. 4 ust. 5 VI Dyrektywy (obecnie art. 13 Dyrektywy Rady Nr 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej).

W ocenie Wnioskodawcy brak jest podstaw do uznania, że w zakresie oceny wartości użytkowej koni działa jako organ władzy publicznej, a zatem działalność taka podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatne świadczenie usług.

Na potwierdzenie stanowiska w tym zakresie powołał interpretacje Dyrektorów Izb Skarbowych z dnia 24 stycznia 2005 r. sygn. PP1/005/2857/04 oraz z dnia 26 stycznia 2005 r. nr IS.II/1-0050/157/04. Podniósł, iż w przypadku gdy należność (opłata) ma charakter należności publicznoprawnej stanowiącej dochód publiczny, pobieranej na podstawie i w wysokości określonej przepisami prawa przez upoważniony organ władzy publicznej realizujący zadania publiczne, to w zakresie poboru tej należności (opłaty) organ władzy publicznej i urząd obsługujący ten organ nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Według Wnioskodawcy, za prowadzenie ksiąg hodowlanych ustawa wprost przewiduje, że uprawniony podmiot może pobierać opłatę, w przeciwieństwie do wynagrodzenia pobieranego za ocenę użytkową konia na podstawie zawartej umowy cywilnoprawnej.

Zatem Wnioskodawca, który został przez PZHK, uznany w drodze decyzji administracyjnej za podmiot upoważniony do prowadzenia ksiąg hodowlanych oraz wydawania paszportów konia działa jako quasi organ państwowy, bowiem realizuje w tym zakresie działania nałożone bezpośrednio przepisami prawa. Tym samym Wnioskodawca w zakresie w jakim realizuje zadania nałożone przepisami ustawy i pobiera w tym zakresie opłaty jest objęty regulacją przepisu art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług, a czynności realizowane w ramach zadań ustawowych nie podlegają ustawie o podatku od towarów i usług.

W opinii Wnioskodawcy w zakresie prowadzenia ksiąg hodowlanych oraz rejestrów, ani Polski Związek Hodowców Koni, ani Wnioskodawca nie działa jako podatnik podatku od towarów i usług, a w konsekwencji czynności te nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (stanowisko zostało potwierdzone w interpretacji indywidualnej z dnia 9 kwietnia 2008 r. nr IPPP1-443-161/08-5/JF). Wnioskodawca wskazał także także, że PZHK delegował to zadanie na Wnioskodawcę na podstawie udzielonego na 2008 r. upoważnienia, które dotyczy wykonywania działalności, którą podmioty te mają wpisaną , jako działalność statutową.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą (zdefiniowaną w ust. 2 tego artykułu) bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Jednocześnie ustawodawca w art. 15 ust. 6 cyt. ustawy nie uznaje za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Ustawa o podatku od towarów usług nie definiuje wprawdzie organu władzy publicznej, jednak zdaniem tut. organu, pod pojęciem tym należy rozumieć organy władzy ustawodawczej, sądowniczej i wykonawczej, w tym organy administracji publicznej rządowej i samorządowej, powołane w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, ustawach lub na ich podstawie, których wykonywane w określonych formach czynności uważane są za działania państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Zaś pod pojęciem urzędu obsługującego organ władzy publicznej należy rozumieć jednostkę organizacyjną spełniającą funkcje pomocnicze w stosunku do organu władzy publicznej, o której mowa w poprzednim zdaniu. Ponadto pod pojęciem organu władzy publicznej należy również rozumieć każdy podmiot, któremu szczególne przepisy prawa przyznają uprawnienia władcze wobec innych podmiotów, przy czym podmiot taki można uznać za organ władzy publicznej jedynie w określonym, ograniczonym zakresie.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 29 czerwca 2007r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich (Dz. U. z 2007 r. Nr 133, poz. 921) ocenę wartości użytkowej koni lub hodowlanej zwierząt oraz zadania związane z prowadzeniem tej oceny może wykonywać wyłącznie związek hodowców koni lub inny podmiot, które zostały upoważnione przez ministra właściwego do spraw rolnictwa.

W świetle art. 5 ustawy z dnia 2 kwietnia 2004 r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt (Dz. U. Nr 91, poz. 872 ze zm.) rejestry koniowatych prowadzą:

  1. w przypadku koniowatych hodowlanych - właściwy podmiot prowadzący księgę lub rejestr, w rozumieniu przepisów o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich;
  2. w przypadku pozostałych koniowatych - właściwy podmiot prowadzący księgę koni rasy polski koń zimnokrwisty, w rozumieniu przepisów o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich.

A zatem przez właściwy podmiot prowadzący księgę w rozumieniu przepisów o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich należy rozumieć związek hodowców lub inny podmiot, które zostały uznane przez ministra właściwego do spraw rolnictwa w drodze decyzji, w trybie art. 17 tejże ustawy.

Koniowate, z wyjątkiem koniowatych wolno żyjących, są zaopatrywane w paszport konia albo paszport koniowatego innego niż koń (...) - art. 14 ust. 1 ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt. koniowate, z wyjątkiem koniowatych wolno żyjących, są zaopatrywane w paszport konia albo paszport koniowatego innego niż koń gatunku (...). Właściwy podmiot prowadzący księgę przedstawia ministrowi właściwemu do spraw rolnictwa wzór stosowanego przez siebie paszportu konia oraz wzór zmienionego paszportu konia - w przypadku zmiany wzoru (art. 14 ust. 1 lit. 1b ustawy o systemie identyfikacji rejestracji zwierząt). Po otrzymaniu zgłoszenia urodzenia się koniowatego ww. podmiot nadaje koniowatemu numer identyfikacyjny i wydaje zgłaszającemu paszport konia albo paszport koniowatego innego niż koń gatunku w ciągu 60 dni od dnia otrzymania zgłoszenia (art. 14 ust. 1 lit. 1b i ust. 5 ustawy o systemie identyfikacji rejestracji zwierząt). W myśl art. 15 tejże ustawy za czynności związane z dokonywaniem opisu koniowatych, rejestrowaniem i wydawaniem paszportów konia i paszportów koniowatego innego niż koń gatunku i ich duplikatów, dokonywaniem zmian w tych rejestrach oraz za doręczenie paszportu konia lub jego duplikatu, w sposób określony w art. 14 ust. 8, związek hodowców (lub inne podmioty upoważnione) pobierają opłaty.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Polski Związek Hodowców Koni upoważniony został przez ministra do spraw rolnictwa między innymi do oceny wartości użytkowej koni, prowadzenia rejestru koniowatych i wydawania paszportu konia. W związku z tym zawarł z Wnioskodawcą ("Z") na 2008 r. umowę, na podstawie której zlecił wykonywanie zadań związanych z oceną wartości użytkowej koni. Za wskazane czynności Wnioskodawca otrzymuje wynagrodzenie wypacane w miesięcznych ratach, po rozliczeniu zadań wykonanych w danym miesiącu. Należności te są wypacane na podstawie wystawionej przez Wnioskodawcę faktury. Z kolei Wnioskodawca każdorazowo dokonuje oceny użytkowej na podstawie umowy cywilnoprawnej zawieranej z hodowcą. Natomiast w sprawie prowadzenia ksiąg hodowlanych i wydawania paszportów "PZ" upoważnił Wnioskodawcę do wykonywania tych zadań, za które zgodnie z rozporządzeniami Ministra Finansów pobiera opłaty.

Wskazać należy, iż "Z" jest społeczno-zawodową organizacją rolników, działającą zgodnie z przepisami ustawy z dnia 8 października 1982 r. o społeczno-zawodowych organizacjach rolników (Dz. U. z 1982 r., nr 32, poz. 217 ze zm.) na podstawie zarejestrowanego statutu. Jako organizacja rolników na podstawie art. 14 ww. ustawy oraz § 10 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 maja 1983 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o społeczno-zawodowych organizacjach rolników (Dz. U. z 1983 r., nr 27, poz. 132 ze zm.) może prowadzić działalność gospodarczą, której zakres i przedmiot określa statut lub regulamin organizacyjny.

Odnosząc powołane regulacje prawne do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego stwierdzić należy, że PZHK jako jednostka organizacyjna wykonująca zadania określone w ustawach oraz w przepisach wykonawczych przez ministra właściwego do spraw rolnictwa, które realizuje za pośrednictwem organizacji członkowskich, tj. "Z" nie będzie podatnikiem podatku od towarów i usług w tym zakresie, (z wyłączeniem jednakże czynności wykonywanych na podstawie umów cywilnoprawnych).

Oznacza to, że świadczone przez Wnioskodawcę (będącego organizacją członkowską PZHK) czynności, które wcześniej zostały zlecone przez PZHK, w zakresie oceny wartości użytkowej koni wykonywane - jak wskazuje Wnioskodawca - na podstawie umów cywilnoprawnych podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast czynności dotyczące prowadzenia ksiąg hodowlanych, rejestrów oraz wydawania paszportów korzystać będą z wyłączenia z opodatkowania zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej - powoduje, iż niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87 - 100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.

Referencje

WYSZUKIWARKA

NAJPOPULARNIEJSZE PROBLEMY