Kodeks pracy
Rozdział I Przepisy ogólne
Art. 22.
§ 1. Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania
pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz
w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania
pracownika za wynagrodzeniem.
§ 11. Zatrudnienie w warunkach określonych w § 1 jest zatrudnieniem na podstawie
stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.
§ 12. Nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy
zachowaniu warunków wykonywania pracy, określonych w § 1.
§ 2. Pracownikiem może być osoba, która ukończyła 18 lat. Na warunkach określonych
w dziale dziewiątym pracownikiem może być również osoba, która nie ukończyła
18 lat.
§ 3. Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela
ustawowego nawiązać stosunek pracy oraz dokonywać czynności prawnych, które
dotyczą tego stosunku. Jednakże gdy stosunek pracy sprzeciwia się dobru tej
osoby, przedstawiciel ustawowy za zezwoleniem sądu opiekuńczego może stosunek
pracy rozwiązać.
Art. 221.
§ 1. Pracodawca ma prawo żądać od osoby ubiegającej się o zatrudnienie podania
danych osobowych obejmujących:
1) imię (imiona) i nazwisko,
2) imiona rodziców,
3) datę urodzenia,
4) miejsce zamieszkania (adres do korespondencji),
5) wykształcenie,
6) przebieg dotychczasowego zatrudnienia.
§ 2. Pracodawca ma prawo żądać od pracownika podania, niezależnie od danych
osobowych, o których mowa w § 1, także:
1) innych danych osobowych pracownika, a także imion i nazwisk oraz dat urodzenia
dzieci pracownika, jeżeli podanie takich danych jest konieczne ze względu na
korzystanie przez pracownika ze szczególnych uprawnień przewidzianych w prawie
pracy,
2) numeru PESEL pracownika nadanego przez Rządowe Centrum Informatyczne Powszechnego
Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (RCI PESEL).
§ 3. Udostępnienie pracodawcy danych osobowych następuje w formie oświadczenia
osoby, której one dotyczą. Pracodawca ma prawo żądać udokumentowania danych
osobowych osób, o których mowa w § 1 i 2.
§ 4. Pracodawca może żądać podania innych danych osobowych niż określone w
§ 1 i 2, jeżeli obowiązek ich podania wynika z odrębnych przepisów.
§ 5. W zakresie nieuregulowanym w § 1-4 do danych osobowych, o których mowa
w tych przepisach, stosuje się przepisy o ochronie danych osobowych.
Art. 23.
skreślony.
[Art. 231 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r.
Nr 21, poz. 94, ze zm.) w zakresie, w jakim pomija współodpowiedzialność Skarbu
Państwa za zobowiązania wynikające ze stosunku pracy powstałe przed przekształceniem
statio fisci Skarbu Państwa - zakładu opieki zdrowotnej w samodzielny publiczny
zakład opieki zdrowotnej, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 w związku z art. 64
ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Wyrok TK z dnia 4 kwietnia 2005
r. sygn. akt SK 7/03 Dz. U. Nr 68, poz. 610]
Art. 231.
§ 1. W razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę staje
się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy, z zastrzeżeniem
przepisów § 5.
§ 2. Za zobowiązania wynikające ze stosunku pracy, powstałe przed przejściem
części zakładu pracy na innego pracodawcę, dotychczasowy i nowy pracodawca odpowiadają
solidarnie.
§ 3. Jeżeli u pracodawców, o których mowa w § 1, nie działają zakładowe organizacje
związkowe, dotychczasowy i nowy pracodawca informują na piśmie swoich pracowników
o przewidywanym terminie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę,
jego przyczynach, prawnych, ekonomicznych oraz socjalnych skutkach dla pracowników,
a także zamierzonych działaniach dotyczących warunków zatrudnienia pracowników,
w szczególności warunków pracy, płacy i przekwalifikowania; przekazanie informacji
powinno nastąpić co najmniej na 30 dni przed przewidywanym terminem przejścia
zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę.
§ 4. W terminie 2 miesięcy od przejścia zakładu pracy lub jego części na innego
pracodawcę, pracownik może bez wypowiedzenia, za siedmiodniowym uprzedzeniem,
rozwiązać stosunek pracy. Rozwiązanie stosunku pracy w tym trybie powoduje dla
pracownika skutki, jakie przepisy prawa pracy wiążą z rozwiązaniem stosunku
pracy przez pracodawcę za wypowiedzeniem.
§ 5. Pracodawca, z dniem przejęcia zakładu pracy lub jego części, jest obowiązany
zaproponować nowe warunki pracy i płacy pracownikom świadczącym dotychczas pracę
na innej podstawie niż umowa o pracę oraz wskazać termin, nie krótszy niż 7
dni, do którego pracownicy mogą złożyć oświadczenie o przyjęciu lub odmowie
przyjęcia proponowanych warunków. W razie nieuzgodnienia nowych warunków pracy
i płacy dotychczasowy stosunek pracy rozwiązuje się z upływem okresu równego
okresowi wypowiedzenia, liczonego od dnia, w którym pracownik złożył oświadczenie
o odmowie przyjęcia proponowanych warunków, lub od dnia, do którego mógł złożyć
takie oświadczenie. Przepis § 4 zdanie drugie stosuje się odpowiednio.
§ 6. Przejście zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę nie może
stanowić przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie przez pracodawcę stosunku pracy.
Art. 231a
§ 1. Jeżeli jest to uzasadnione sytuacją finansową pracodawcy, nieobjętego
układem zbiorowym pracy lub zatrudniającego mniej niż 20 pracowników, może być
zawarte porozumienie o stosowaniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia pracowników
niż wynikające z umów o pracę zawartych z tymi pracownikami, w zakresie i przez
czas ustalone w porozumieniu.
§ 2. Przepisy art. 91 § 1-4 stosuje się odpowiednio.
Art. 232.
Jeżeli przepisy prawa pracy przewidują współdziałanie pracodawcy z zakładową
organizacją związkową w indywidualnych sprawach ze stosunku pracy, pracodawca
ma obowiązek współdziałać w takich sprawach z zakładową organizacją związkową
reprezentującą pracownika z tytułu jego członkostwa w związku zawodowym albo
wyrażenia zgody na obronę praw pracownika nie zrzeszonego w związku - zgodnie
z ustawą o związkach zawodowych.
Art. 24.
skreślony.
**Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia następujących
dyrektyw Wspólnot Europejskich:
- dyrektywy 83/477/EWG z
dnia 19 września 1983 r. w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem
związanym z narażeniem na działanie azbestu w miejscu pracy (druga
dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 8 dyrektywy 80/1107/EWG) (Dz.
Urz. WE L 263 z 24.09.1983, z późn. zm.),
- dyrektywy 86/188/EWG z
dnia 12 maja 1986 r. w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem
związanym z narażeniem na działanie hałasu w miejscu pracy (Dz. Urz.
WE L 137 z 24.05.1986),
- dyrektywy 89/391/EWG z
dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy
bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy (Dz. Urz. WE
L 183 z 29.06.1989),
- dyrektywy 89/654/EWG z
dnia 30 listopada 1989 r. dotyczącej minimalnych wymagań w dziedzinie
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscu pracy (pierwsza dyrektywa
szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz.
Urz. WE L 393 z 30.12.1989),
- dyrektywy 89/655/EWG z
dnia 30 listopada 1989 r. dotyczącej minimalnych wymagań w dziedzinie
bezpieczeństwa i higieny użytkowania sprzętu roboczego przez pracowników
podczas pracy (druga dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust.
1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 393 z 30.12.1989, z późn. zm.),
- dyrektywy 89/656/EWG z
dnia 30 listopada 1989 r. w sprawie minimalnych wymagań w dziedzinie
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników korzystających z wyposażenia
ochrony osobistej (trzecia dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art.
16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 393 z 30.12.1989),
- dyrektywy 90/269/EWG z
dnia 29 maja 1990 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących ochrony
zdrowia i bezpieczeństwa podczas ręcznego przemieszczania ciężarów
w przypadku możliwości wystąpienia zagrożenia, zwłaszcza urazów kręgosłupa
pracowników (czwarta szczegółowa dyrektywa w rozumieniu art. 16 ust.
1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 156 z 21.06.1990),
- dyrektywy 90/270/EWG z
dnia 29 maja 1990 r. w sprawie minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa
i ochrony zdrowia przy pracy z urządzeniami wyposażonymi w monitory
ekranowe (piąta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1
dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 156 z 21.06.1990),
- dyrektywy 90/394/EWG z
dnia 28 czerwca 1990 r. w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem
dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych podczas
pracy (szósta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy
89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 196 z 26.07.1990, z późn. zm.),
- dyrektywy 91/322/EWG z
dnia 29 maja 1991 r. w sprawie ustalenia indykatywnych wartości granicznych
w wykonaniu dyrektywy 80/1107/EWG w sprawie ochrony pracowników przed
ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników chemicznych,
fizycznych i biologicznych w miejscu pracy (Dz. Urz. WE L 177 z 05.07.1991),
- dyrektywy 91/383/EWG z
dnia 25 czerwca 1991 r. uzupełniającej środki mające wspierać poprawę
bezpieczeństwa i zdrowia w pracy pracowników pozostających w stosunku
pracy na czas określony lub w czasowym stosunku pracy (Dz. Urz. WE
L 206 z 29.07.1991),
- dyrektywy 91/533/EWG z
dnia 14 października 1991 r. w sprawie obowiązku pracodawcy dotyczącym
informowania pracowników o warunkach stosowanych do umowy lub stosunku
pracy (Dz. Urz. WE L 288 z 08.07.1992),
- dyrektywy 92/57/EWG z
dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie wprowadzenia w życie minimalnych
wymagań w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscach tymczasowych
lub ruchomych budów (ósma dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art.
16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 245 z 26.08.1992),
- dyrektywy 92/58/EWG z
dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących
znaków bezpieczeństwa i/lub zdrowia w miejscu pracy (dziewiąta dyrektywa
szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz.
Urz. WE L 245 z 26.08.1992),
- dyrektywy 92/85/EWG z
dnia 19 października 1992 r. w sprawie wprowadzenia środków służących
wspieraniu poprawy w miejscu pracy bezpieczeństwa i zdrowia pracownic
w ciąży, pracownic, które niedawno rodziły i pracownic karmiących
piersią (dziesiąta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust.
1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 348 z 28.11.1992),
- dyrektywy 93/104/WE z
dnia 23 listopada 1993 r. dotyczącej niektórych aspektów organizacji
czasu pracy (Dz. Urz. WE L 307 z 13.12.1993),
- dyrektywy 94/33/WE z dnia
22 czerwca 1994 r. w sprawie ochrony pracy osób młodych (Dz. Urz.
WE L 216 z 20.08.1994),
- dyrektywy 96/34/WE z dnia
3 czerwca 1996 r. w sprawie Porozumienia ramowego dotyczącego urlopu
rodzicielskiego zawartego przez Europejską Unię Konfederacji Przemysłowych
i Pracodawców /UNICE/, Europejskie Centrum Przedsiębiorstw Publicznych
/CEEP/ oraz Europejską Konfederację Związków Zawodowych /ETUC/ (Dz.
Urz. WE L 145 z 19.06.1996),
- dyrektywy 96/71/WE z dnia
16 grudnia 1996 r. dotyczącej delegowania pracowników w ramach świadczenia
usług (Dz. Urz. WE L 18 z 21.01.1997),
- dyrektywy 97/80/WE z dnia
15 grudnia 1997 r. dotyczącej ciężaru dowodu w sprawach dyskryminacji
ze względu na płeć (Dz. Urz. WE L 14 z 20.01.1998),
- dyrektywy 98/24/WE z dnia
7 kwietnia 1998 r. w sprawie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników
przed ryzykiem związanym z czynnikami chemicznymi w miejscu pracy
(czternasta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy
89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 131 z 05.05.1998),
- dyrektywy 99/70//WE z
dnia 28 czerwca 1999 r. dotyczącej Porozumienia ramowego w sprawie
pracy na czas określony, zawartego przez Europejską Unię Konfederacji
Przemysłowych i Pracodawców (UNICE), Europejskie Centrum Przedsiębiorstw
Publicznych (CEEP) oraz Europejską Konfederację Związków Zawodowych
(ETUC) (Dz. Urz. WE L 175 z 10.07.1999),
- dyrektywy 1999/92/WE z
dnia 16 grudnia 1999 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników zatrudnionych na stanowiskach
pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa (piętnasta dyrektywa
szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz.
Urz. WE L 23 z 28.01.2000),
- dyrektywy 2000/34/WE z
dnia 22 czerwca 2000 r. zmieniającej dyrektywę 93/104/WE dotyczącą
niektórych aspektów organizacji czasu pracy w celu objęcia sektorów
i działalności wyłączonej z tej dyrektywy (Dz. Urz. WE L 195 z 01.08.2000),
- dyrektywy 2000/39/WE z
dnia 8 czerwca 2000 r. ustanawiającej pierwszą listę indykatywnych
wartości granicznych narażenia na czynniki zewnętrzne podczas pracy
- w związku z wykonaniem dyrektywy Rady 98/24/WE w sprawie ochrony
zdrowia i bezpieczeństwa pracowników przed ryzykiem związanym ze środkami
chemicznymi w miejscu pracy (Dz. Urz. WE L 142 z 16.06.2000),
- dyrektywy 2000/43/WE z
dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzającej w życie zasadę równego traktowania
osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne (Dz. Urz. WE L
180 z 19.07.2000),
- dyrektywy 2000/54/WE z
dnia 18 września 2000 r. w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem
związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych w miejscu
pracy (siódma dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy
89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 262 z 17.10.2000),
- dyrektywy 2000/78/WE z
dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego
traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz. Urz. WE L 303 z 02.12.2000),
- dyrektywy 2002/44/WE z
dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony
zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na ryzyko
spowodowane czynnikami fizycznymi (wibracji) (szesnasta dyrektywa
szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz.
Urz. WE L 177 z 6.07.2002),
- dyrektywy 2003/10/WE z
dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony
zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na ryzyko
spowodowane czynnikami fizycznymi (hałasem) (siedemnasta dyrektywa
szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz.
Urz. WE L 42 z 15.02.2003).
Dane dotyczące ogłoszenia aktów prawa Unii Europejskiej, zamieszczone
w niniejszej ustawie - z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską
członkostwa w Unii Europejskiej - dotyczą ogłoszenia tych aktów w
Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej - wydanie specjalne.