Kodeks pracy
Oddział 5 Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia
Art. 52.
§ 1. Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika
w razie:
1) ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych,
2) popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa,
które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo
jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,
3) zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy
na zajmowanym stanowisku.
§ 2. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika nie może
nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności
uzasadniającej rozwiązanie umowy.
§ 3. Pracodawca podejmuje decyzję w sprawie rozwiązania umowy po zasięgnięciu
opinii reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej, którą zawiadamia
o przyczynie uzasadniającej rozwiązanie umowy. W razie zastrzeżeń co do zasadności
rozwiązania umowy zakładowa organizacja związkowa wyraża swoją opinię niezwłocznie,
nie później jednak niż w ciągu 3 dni.
§ 4. skreślony.
Art. 53.
§ 1. Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia:
1) jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa:
a) dłużej niż 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy
krócej niż 6 miesięcy,
b) dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku
oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące - gdy
pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli
niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową,
2) w razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy z innych przyczyn
niż wymienione w pkt 1, trwającej dłużej niż 1 miesiąc.
§ 2. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia nie może nastąpić w razie nieobecności
pracownika w pracy z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem - w okresie pobierania
z tego tytułu zasiłku, a w przypadku odosobnienia pracownika ze względu na chorobę
zakaźną - w okresie pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku.
§ 3. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia nie może nastąpić po stawieniu
się pracownika do pracy w związku z ustaniem przyczyny nieobecności.
§ 4. Przepisy art. 36 § 11 i art. 52 § 3 stosuje się odpowiednio.
§ 5. Pracodawca powinien w miarę możliwości ponownie zatrudnić pracownika, który
w okresie 6 miesięcy od rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, z przyczyn
wymienionych w § 1 i 2, zgłosi swój powrót do pracy niezwłocznie po ustaniu
tych przyczyn.
Art. 54.
skreślony.
Art. 55.
§ 1. Pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli zostanie
wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy
na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w
orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia
i kwalifikacje zawodowe.
§ 11. Pracownik może rozwiązać umowę o pracę w trybie określonym w § 1 także
wtedy, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków
wobec pracownika; w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w
wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a jeżeli umowa o pracę została
zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy - w wysokości
wynagrodzenia za okres 2 tygodni.
§ 2. Oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno
nastąpić na piśmie, z podaniem przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy. Przepis
art. 52 § 2 stosuje się odpowiednio.
§ 3. Rozwiązanie umowy o pracę z przyczyn określonych w § 1 i 11 pociąga za
sobą skutki, jakie przepisy prawa wiążą z rozwiązaniem umowy przez pracodawcę
za wypowiedzeniem.
**Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia następujących
dyrektyw Wspólnot Europejskich:
- dyrektywy 83/477/EWG z
dnia 19 września 1983 r. w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem
związanym z narażeniem na działanie azbestu w miejscu pracy (druga
dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 8 dyrektywy 80/1107/EWG) (Dz.
Urz. WE L 263 z 24.09.1983, z późn. zm.),
- dyrektywy 86/188/EWG z
dnia 12 maja 1986 r. w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem
związanym z narażeniem na działanie hałasu w miejscu pracy (Dz. Urz.
WE L 137 z 24.05.1986),
- dyrektywy 89/391/EWG z
dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy
bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy (Dz. Urz. WE
L 183 z 29.06.1989),
- dyrektywy 89/654/EWG z
dnia 30 listopada 1989 r. dotyczącej minimalnych wymagań w dziedzinie
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscu pracy (pierwsza dyrektywa
szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz.
Urz. WE L 393 z 30.12.1989),
- dyrektywy 89/655/EWG z
dnia 30 listopada 1989 r. dotyczącej minimalnych wymagań w dziedzinie
bezpieczeństwa i higieny użytkowania sprzętu roboczego przez pracowników
podczas pracy (druga dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust.
1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 393 z 30.12.1989, z późn. zm.),
- dyrektywy 89/656/EWG z
dnia 30 listopada 1989 r. w sprawie minimalnych wymagań w dziedzinie
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników korzystających z wyposażenia
ochrony osobistej (trzecia dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art.
16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 393 z 30.12.1989),
- dyrektywy 90/269/EWG z
dnia 29 maja 1990 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących ochrony
zdrowia i bezpieczeństwa podczas ręcznego przemieszczania ciężarów
w przypadku możliwości wystąpienia zagrożenia, zwłaszcza urazów kręgosłupa
pracowników (czwarta szczegółowa dyrektywa w rozumieniu art. 16 ust.
1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 156 z 21.06.1990),
- dyrektywy 90/270/EWG z
dnia 29 maja 1990 r. w sprawie minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa
i ochrony zdrowia przy pracy z urządzeniami wyposażonymi w monitory
ekranowe (piąta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1
dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 156 z 21.06.1990),
- dyrektywy 90/394/EWG z
dnia 28 czerwca 1990 r. w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem
dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych podczas
pracy (szósta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy
89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 196 z 26.07.1990, z późn. zm.),
- dyrektywy 91/322/EWG z
dnia 29 maja 1991 r. w sprawie ustalenia indykatywnych wartości granicznych
w wykonaniu dyrektywy 80/1107/EWG w sprawie ochrony pracowników przed
ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników chemicznych,
fizycznych i biologicznych w miejscu pracy (Dz. Urz. WE L 177 z 05.07.1991),
- dyrektywy 91/383/EWG z
dnia 25 czerwca 1991 r. uzupełniającej środki mające wspierać poprawę
bezpieczeństwa i zdrowia w pracy pracowników pozostających w stosunku
pracy na czas określony lub w czasowym stosunku pracy (Dz. Urz. WE
L 206 z 29.07.1991),
- dyrektywy 91/533/EWG z
dnia 14 października 1991 r. w sprawie obowiązku pracodawcy dotyczącym
informowania pracowników o warunkach stosowanych do umowy lub stosunku
pracy (Dz. Urz. WE L 288 z 08.07.1992),
- dyrektywy 92/57/EWG z
dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie wprowadzenia w życie minimalnych
wymagań w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscach tymczasowych
lub ruchomych budów (ósma dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art.
16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 245 z 26.08.1992),
- dyrektywy 92/58/EWG z
dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących
znaków bezpieczeństwa i/lub zdrowia w miejscu pracy (dziewiąta dyrektywa
szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz.
Urz. WE L 245 z 26.08.1992),
- dyrektywy 92/85/EWG z
dnia 19 października 1992 r. w sprawie wprowadzenia środków służących
wspieraniu poprawy w miejscu pracy bezpieczeństwa i zdrowia pracownic
w ciąży, pracownic, które niedawno rodziły i pracownic karmiących
piersią (dziesiąta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust.
1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 348 z 28.11.1992),
- dyrektywy 93/104/WE z
dnia 23 listopada 1993 r. dotyczącej niektórych aspektów organizacji
czasu pracy (Dz. Urz. WE L 307 z 13.12.1993),
- dyrektywy 94/33/WE z dnia
22 czerwca 1994 r. w sprawie ochrony pracy osób młodych (Dz. Urz.
WE L 216 z 20.08.1994),
- dyrektywy 96/34/WE z dnia
3 czerwca 1996 r. w sprawie Porozumienia ramowego dotyczącego urlopu
rodzicielskiego zawartego przez Europejską Unię Konfederacji Przemysłowych
i Pracodawców /UNICE/, Europejskie Centrum Przedsiębiorstw Publicznych
/CEEP/ oraz Europejską Konfederację Związków Zawodowych /ETUC/ (Dz.
Urz. WE L 145 z 19.06.1996),
- dyrektywy 96/71/WE z dnia
16 grudnia 1996 r. dotyczącej delegowania pracowników w ramach świadczenia
usług (Dz. Urz. WE L 18 z 21.01.1997),
- dyrektywy 97/80/WE z dnia
15 grudnia 1997 r. dotyczącej ciężaru dowodu w sprawach dyskryminacji
ze względu na płeć (Dz. Urz. WE L 14 z 20.01.1998),
- dyrektywy 98/24/WE z dnia
7 kwietnia 1998 r. w sprawie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników
przed ryzykiem związanym z czynnikami chemicznymi w miejscu pracy
(czternasta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy
89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 131 z 05.05.1998),
- dyrektywy 99/70//WE z
dnia 28 czerwca 1999 r. dotyczącej Porozumienia ramowego w sprawie
pracy na czas określony, zawartego przez Europejską Unię Konfederacji
Przemysłowych i Pracodawców (UNICE), Europejskie Centrum Przedsiębiorstw
Publicznych (CEEP) oraz Europejską Konfederację Związków Zawodowych
(ETUC) (Dz. Urz. WE L 175 z 10.07.1999),
- dyrektywy 1999/92/WE z
dnia 16 grudnia 1999 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników zatrudnionych na stanowiskach
pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa (piętnasta dyrektywa
szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz.
Urz. WE L 23 z 28.01.2000),
- dyrektywy 2000/34/WE z
dnia 22 czerwca 2000 r. zmieniającej dyrektywę 93/104/WE dotyczącą
niektórych aspektów organizacji czasu pracy w celu objęcia sektorów
i działalności wyłączonej z tej dyrektywy (Dz. Urz. WE L 195 z 01.08.2000),
- dyrektywy 2000/39/WE z
dnia 8 czerwca 2000 r. ustanawiającej pierwszą listę indykatywnych
wartości granicznych narażenia na czynniki zewnętrzne podczas pracy
- w związku z wykonaniem dyrektywy Rady 98/24/WE w sprawie ochrony
zdrowia i bezpieczeństwa pracowników przed ryzykiem związanym ze środkami
chemicznymi w miejscu pracy (Dz. Urz. WE L 142 z 16.06.2000),
- dyrektywy 2000/43/WE z
dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzającej w życie zasadę równego traktowania
osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne (Dz. Urz. WE L
180 z 19.07.2000),
- dyrektywy 2000/54/WE z
dnia 18 września 2000 r. w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem
związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych w miejscu
pracy (siódma dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy
89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 262 z 17.10.2000),
- dyrektywy 2000/78/WE z
dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego
traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz. Urz. WE L 303 z 02.12.2000),
- dyrektywy 2002/44/WE z
dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony
zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na ryzyko
spowodowane czynnikami fizycznymi (wibracji) (szesnasta dyrektywa
szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz.
Urz. WE L 177 z 6.07.2002),
- dyrektywy 2003/10/WE z
dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony
zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na ryzyko
spowodowane czynnikami fizycznymi (hałasem) (siedemnasta dyrektywa
szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz.
Urz. WE L 42 z 15.02.2003).
Dane dotyczące ogłoszenia aktów prawa Unii Europejskiej, zamieszczone
w niniejszej ustawie - z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską
członkostwa w Unii Europejskiej - dotyczą ogłoszenia tych aktów w
Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej - wydanie specjalne.