Kodeks pracy
Rozdział I Wykroczenia przeciwko prawom pracownika
Art. 281.
Kto, będąc pracodawcą lub działając w jego imieniu:
1) zawiera umowę cywilnoprawną w warunkach, w których zgodnie z art. 22 § 1
powinna być zawarta umowa o pracę,
2) nie potwierdza na piśmie zawartej z pracownikiem umowy o pracę,
3) wypowiada lub rozwiązuje z pracownikiem stosunek pracy bez wypowiedzenia,
naruszając w sposób rażący przepisy prawa pracy,
4) stosuje wobec pracowników inne kary niż przewidziane w przepisach prawa pracy
o odpowiedzialności porządkowej pracowników,
5) narusza przepisy o czasie pracy lub przepisy o uprawnieniach pracowników
związanych z rodzicielstwem i zatrudnianiu młodocianych,
6) nie prowadzi dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz
akt osobowych pracowników,
7) pozostawia dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akta
osobowe pracowników w warunkach grożących uszkodzeniem lub zniszczeniem
- podlega karze grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł.
Art. 282.
§ 1. Kto, wbrew obowiązkowi:
1) nie wypłaca w ustalonym terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia
przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi rodziny
pracownika, wysokość tego wynagrodzenia lub świadczenia bezpodstawnie obniża albo
dokonuje bezpodstawnych potrąceń,
2) nie udziela przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego lub bezpodstawnie
obniża wymiar tego urlopu,
3) nie wydaje pracownikowi świadectwa pracy, podlega karze grzywny od 1.000 zł
do 30.000 zł.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto wbrew obowiązkowi nie wykonuje podlegającego
wykonaniu orzeczenia sądu pracy lub ugody zawartej przed komisją pojednawczą
lub sądem pracy.
Art. 283.
§1. Kto, będąc odpowiedzialnym za stan bezpieczeństwa i higieny pracy albo
kierując pracownikami lub innymi osobami fizycznymi, nie przestrzega przepisów
lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, podlega karze grzywny od 1.000 zł
do 30.000 zł.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto:
1) wbrew obowiązkowi nie zawiadamia w terminie 30 dni właściwego okręgowego
inspektora pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o miejscu,
rodzaju, zakresie prowadzonej działalności, jak również o zmianie miejsca, rodzaju
i zakresu prowadzonej działalności oraz o zmianie technologii, jeżeli zmiana
technologii może powodować zwiększenie zagrożenia dla zdrowia pracowników,
2) wbrew obowiązkowi nie zapewnia, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego
albo jego części, w których przewiduje się pomieszczenia pracy, była wykonywana
na podstawie projektów uwzględniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy,
pozytywnie zaopiniowanych przez uprawnionych rzeczoznawców,
3) wbrew obowiązkowi wyposaża stanowiska pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne,
które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodności,
4) wbrew obowiązkowi dostarcza pracownikowi środki ochrony indywidualnej, które
nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodności,
5) wbrew obowiązkowi stosuje:
a) materiały i procesy technologiczne bez uprzedniego ustalenia stopnia ich
szkodliwości dla zdrowia pracowników i bez podjęcia odpowiednich środków profilaktycznych,
b) substancje i preparaty chemiczne nieoznakowane w sposób widoczny i umożliwiający
ich identyfikację,
c) niebezpieczne substancje i niebezpieczne preparaty chemiczne nieposiadające
kart charakterystyki tych substancji, a także opakowań zabezpieczających przed
ich szkodliwym działaniem, pożarem lub wybuchem,
6) wbrew obowiązkowi nie zawiadamia właściwego okręgowego inspektora pracy,
prokuratora lub innego właściwego organu o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym
wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki,
mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy, nie zgłasza
choroby zawodowej albo podejrzenia o taką chorobę, nie ujawnia wypadku przy
pracy lub choroby zawodowej, albo przedstawia niezgodne z prawdą informacje,
dowody lub dokumenty dotyczące takich wypadków i chorób,
7) nie wykonuje w wyznaczonym terminie podlegającego wykonaniu nakazu organu
Państwowej Inspekcji Pracy,
8) utrudnia działalność organu Państwowej Inspekcji Pracy, w szczególności uniemożliwia
prowadzenie wizytacji zakładu pracy lub nie udziela informacji niezbędnych do
wykonywania jej zadań,
9) bez zezwolenia właściwego inspektora pracy dopuszcza do wykonywania pracy
lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia przez nie 16 roku życia.
**Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia następujących
dyrektyw Wspólnot Europejskich:
- dyrektywy 83/477/EWG z
dnia 19 września 1983 r. w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem
związanym z narażeniem na działanie azbestu w miejscu pracy (druga
dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 8 dyrektywy 80/1107/EWG) (Dz.
Urz. WE L 263 z 24.09.1983, z późn. zm.),
- dyrektywy 86/188/EWG z
dnia 12 maja 1986 r. w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem
związanym z narażeniem na działanie hałasu w miejscu pracy (Dz. Urz.
WE L 137 z 24.05.1986),
- dyrektywy 89/391/EWG z
dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy
bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy (Dz. Urz. WE
L 183 z 29.06.1989),
- dyrektywy 89/654/EWG z
dnia 30 listopada 1989 r. dotyczącej minimalnych wymagań w dziedzinie
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscu pracy (pierwsza dyrektywa
szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz.
Urz. WE L 393 z 30.12.1989),
- dyrektywy 89/655/EWG z
dnia 30 listopada 1989 r. dotyczącej minimalnych wymagań w dziedzinie
bezpieczeństwa i higieny użytkowania sprzętu roboczego przez pracowników
podczas pracy (druga dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust.
1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 393 z 30.12.1989, z późn. zm.),
- dyrektywy 89/656/EWG z
dnia 30 listopada 1989 r. w sprawie minimalnych wymagań w dziedzinie
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników korzystających z wyposażenia
ochrony osobistej (trzecia dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art.
16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 393 z 30.12.1989),
- dyrektywy 90/269/EWG z
dnia 29 maja 1990 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących ochrony
zdrowia i bezpieczeństwa podczas ręcznego przemieszczania ciężarów
w przypadku możliwości wystąpienia zagrożenia, zwłaszcza urazów kręgosłupa
pracowników (czwarta szczegółowa dyrektywa w rozumieniu art. 16 ust.
1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 156 z 21.06.1990),
- dyrektywy 90/270/EWG z
dnia 29 maja 1990 r. w sprawie minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa
i ochrony zdrowia przy pracy z urządzeniami wyposażonymi w monitory
ekranowe (piąta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1
dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 156 z 21.06.1990),
- dyrektywy 90/394/EWG z
dnia 28 czerwca 1990 r. w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem
dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych podczas
pracy (szósta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy
89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 196 z 26.07.1990, z późn. zm.),
- dyrektywy 91/322/EWG z
dnia 29 maja 1991 r. w sprawie ustalenia indykatywnych wartości granicznych
w wykonaniu dyrektywy 80/1107/EWG w sprawie ochrony pracowników przed
ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników chemicznych,
fizycznych i biologicznych w miejscu pracy (Dz. Urz. WE L 177 z 05.07.1991),
- dyrektywy 91/383/EWG z
dnia 25 czerwca 1991 r. uzupełniającej środki mające wspierać poprawę
bezpieczeństwa i zdrowia w pracy pracowników pozostających w stosunku
pracy na czas określony lub w czasowym stosunku pracy (Dz. Urz. WE
L 206 z 29.07.1991),
- dyrektywy 91/533/EWG z
dnia 14 października 1991 r. w sprawie obowiązku pracodawcy dotyczącym
informowania pracowników o warunkach stosowanych do umowy lub stosunku
pracy (Dz. Urz. WE L 288 z 08.07.1992),
- dyrektywy 92/57/EWG z
dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie wprowadzenia w życie minimalnych
wymagań w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscach tymczasowych
lub ruchomych budów (ósma dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art.
16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 245 z 26.08.1992),
- dyrektywy 92/58/EWG z
dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących
znaków bezpieczeństwa i/lub zdrowia w miejscu pracy (dziewiąta dyrektywa
szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz.
Urz. WE L 245 z 26.08.1992),
- dyrektywy 92/85/EWG z
dnia 19 października 1992 r. w sprawie wprowadzenia środków służących
wspieraniu poprawy w miejscu pracy bezpieczeństwa i zdrowia pracownic
w ciąży, pracownic, które niedawno rodziły i pracownic karmiących
piersią (dziesiąta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust.
1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 348 z 28.11.1992),
- dyrektywy 93/104/WE z
dnia 23 listopada 1993 r. dotyczącej niektórych aspektów organizacji
czasu pracy (Dz. Urz. WE L 307 z 13.12.1993),
- dyrektywy 94/33/WE z dnia
22 czerwca 1994 r. w sprawie ochrony pracy osób młodych (Dz. Urz.
WE L 216 z 20.08.1994),
- dyrektywy 96/34/WE z dnia
3 czerwca 1996 r. w sprawie Porozumienia ramowego dotyczącego urlopu
rodzicielskiego zawartego przez Europejską Unię Konfederacji Przemysłowych
i Pracodawców /UNICE/, Europejskie Centrum Przedsiębiorstw Publicznych
/CEEP/ oraz Europejską Konfederację Związków Zawodowych /ETUC/ (Dz.
Urz. WE L 145 z 19.06.1996),
- dyrektywy 96/71/WE z dnia
16 grudnia 1996 r. dotyczącej delegowania pracowników w ramach świadczenia
usług (Dz. Urz. WE L 18 z 21.01.1997),
- dyrektywy 97/80/WE z dnia
15 grudnia 1997 r. dotyczącej ciężaru dowodu w sprawach dyskryminacji
ze względu na płeć (Dz. Urz. WE L 14 z 20.01.1998),
- dyrektywy 98/24/WE z dnia
7 kwietnia 1998 r. w sprawie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników
przed ryzykiem związanym z czynnikami chemicznymi w miejscu pracy
(czternasta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy
89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 131 z 05.05.1998),
- dyrektywy 99/70//WE z
dnia 28 czerwca 1999 r. dotyczącej Porozumienia ramowego w sprawie
pracy na czas określony, zawartego przez Europejską Unię Konfederacji
Przemysłowych i Pracodawców (UNICE), Europejskie Centrum Przedsiębiorstw
Publicznych (CEEP) oraz Europejską Konfederację Związków Zawodowych
(ETUC) (Dz. Urz. WE L 175 z 10.07.1999),
- dyrektywy 1999/92/WE z
dnia 16 grudnia 1999 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników zatrudnionych na stanowiskach
pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa (piętnasta dyrektywa
szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz.
Urz. WE L 23 z 28.01.2000),
- dyrektywy 2000/34/WE z
dnia 22 czerwca 2000 r. zmieniającej dyrektywę 93/104/WE dotyczącą
niektórych aspektów organizacji czasu pracy w celu objęcia sektorów
i działalności wyłączonej z tej dyrektywy (Dz. Urz. WE L 195 z 01.08.2000),
- dyrektywy 2000/39/WE z
dnia 8 czerwca 2000 r. ustanawiającej pierwszą listę indykatywnych
wartości granicznych narażenia na czynniki zewnętrzne podczas pracy
- w związku z wykonaniem dyrektywy Rady 98/24/WE w sprawie ochrony
zdrowia i bezpieczeństwa pracowników przed ryzykiem związanym ze środkami
chemicznymi w miejscu pracy (Dz. Urz. WE L 142 z 16.06.2000),
- dyrektywy 2000/43/WE z
dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzającej w życie zasadę równego traktowania
osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne (Dz. Urz. WE L
180 z 19.07.2000),
- dyrektywy 2000/54/WE z
dnia 18 września 2000 r. w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem
związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych w miejscu
pracy (siódma dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy
89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 262 z 17.10.2000),
- dyrektywy 2000/78/WE z
dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego
traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz. Urz. WE L 303 z 02.12.2000),
- dyrektywy 2002/44/WE z
dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony
zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na ryzyko
spowodowane czynnikami fizycznymi (wibracji) (szesnasta dyrektywa
szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz.
Urz. WE L 177 z 6.07.2002),
- dyrektywy 2003/10/WE z
dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony
zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na ryzyko
spowodowane czynnikami fizycznymi (hałasem) (siedemnasta dyrektywa
szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz.
Urz. WE L 42 z 15.02.2003).
Dane dotyczące ogłoszenia aktów prawa Unii Europejskiej, zamieszczone
w niniejszej ustawie - z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską
członkostwa w Unii Europejskiej - dotyczą ogłoszenia tych aktów w
Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej - wydanie specjalne.