Dział III Przekształcenia spółek
Rozdział 1 Przepisy ogólne
Art. 551. § 1. Spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowoakcyjna,
spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna (spółka
przekształcana) może być przekształcona w inną spółkę handlową (spółkę
przekształconą). § 2. Spółka cywilna może być przekształcona w spółkę handlową, inną niż spółka
jawna. Przepis ten nie narusza przepisów art. 26
§ 4-6. § 3. Do przekształcenia, o którym mowa w §2 zdanie pierwsze, stosuje się odpowiednio
przepisy dotyczące przekształcenia spółki jawnej w inną spółkę handlową,
z tym że do skutków przekształcenia stosuje się art. 26
§ 5. § 4. Nie może być przekształcana spółka w likwidacji, która rozpoczęła podział
majątku, ani spółka w upadłości.
Art. 552.
Spółka przekształcana staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu spółkI Przekształconej
do rejestru (dzień przekształcenia). Jednocześnie sąd rejestrowy z urzędu
wykreśla spółkę przekształcaną.
Art. 553. § 1. Spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółkI Przekształcanej. § 2. Spółka przekształcona pozostaje podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji
oraz ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem, chyba
że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej. § 3. Wspólnicy spółkI Przekształcanej uczestniczący w przekształceniu stają się z
dniem przekształcenia wspólnikami spółkI Przekształconej.
Art. 554.
W przypadku gdy zmiana brzmienia firmy dokonywana w związku z przekształceniem
nie polega tylko na zmianie dodatkowego oznaczenia wskazującego na charakter
spółki, spółka przekształcona ma obowiązek podawania w nawiasie dawnej firmy
obok nowej firmy z dodaniem wyrazu "dawniej", przez okres co najmniej roku od
dnia przekształcenia.
Art. 555.
Do przekształcenia spółki stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące powstania
spółkI Przekształconej, jeżelI Przepisy niniejszego działu nie stanowią inaczej.
Art. 556.
Do przekształcenia spółki wymaga się:
1) sporządzenia planu przekształcenia spółki wraz z załącznikami oraz opinią
biegłego rewidenta,
2) powzięcia uchwały o przekształceniu spółki,
3) powołania członków organów spółkI Przekształconej albo określenia wspólników
prowadzących sprawy tej spółki i reprezentujących ją,
4) zawarcia umowy albo podpisania statutu spółkI Przekształconej,
5) dokonania w rejestrze wpisu spółkI Przekształconej i wykreślenia spółkI Przekształcanej.
Art. 557. § 1. Plan przekształcenia przygotowuje zarząd spółkI Przekształcanej albo wszyscy
wspólnicy prowadzący sprawy spółkI Przekształcanej. § 2. Plan przekształcenia sporządza się w formie pisemnej pod rygorem nieważności. § 3. W spółce jednoosobowej plan przekształcenia sporządza się w formie aktu notarialnego.
Art. 558. § 1. Plan przekształcenia powinien zawierać co najmniej:
1) ustalenie wartości bilansowej majątku spółkI Przekształcanej na określony
dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom planu przekształcenia,
2) określenie wartości udziałów albo akcji wspólników zgodnie ze sprawozdaniem
finansowym, o którym mowa w §2 pkt 4,
§ 2. Do planu przekształcenia należy dołączyć:
1) projekt uchwały w sprawie przekształcenia spółki,
2) projekt umowy albo statutu spółkI Przekształconej,
3) wycenę składników majątku (aktywów I Pasywów) spółkI Przekształcanej,
4) sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia na dzień, o
którym mowa w §1 pkt 1, przy zastosowaniu takich samych metod i w takim
samym układzie, jak ostatnie roczne sprawozdanie finansowe.
Art. 559. § 1. Plan przekształcenia należy poddać badaniu przez biegłego rewidenta w zakresie
poprawności i rzetelności. § 2. Sąd rejestrowy właściwy według siedziby spółkI Przekształcanej wyznacza na
wniosek spółki biegłego rewidenta. W uzasadnionych przypadkach sąd może
wyznaczyć dwóch albo większą liczbę biegłych. § 3. Na pisemne żądanie biegłego rewidenta zarząd albo wspólnicy prowadzący
sprawy spółkI Przedłożą mu dodatkowe wyjaśnienia lub dokumenty. § 4. Biegły rewident, w terminie określonym przez sąd, nie dłuższym jednak niż
dwa miesiące od dnia jego wyznaczenia, sporządzi na piśmie szczegółową opinię
i złoży ją wraz z planem przekształcenia sądowi rejestrowemu oraz spółce
przekształcanej. § 5. Sąd rejestrowy określa wynagrodzenie za pracę biegłego rewidenta i zatwierdza
rachunki jego wydatków. Jeżeli spółka przekształcana dobrowolnie tych
należności nie uiści w terminie dwóch tygodni, sąd rejestrowy ściągnie je w
trybie przewidzianym dla egzekucji opłat sądowych.
Art. 560. § 1. Spółka zawiadamia wspólników o zamiarze powzięcia uchwały o przekształceniu
spółki dwukrotnie, w odstępie nie krótszym niż dwa tygodnie i nie później
niż na miesiąc przed planowanym dniem powzięcia tej uchwały, czyniąc to
w sposób przewidziany dla zawiadamiania wspólników spółkI Przekształcanej. § 2. Zawiadomienie, o którym mowa w §1, powinno zawierać istotne elementy
planu przekształcenia oraz opinii biegłego rewidenta, a także określać miejsce
oraz termin, w którym wspólnicy spółkI Przekształcanej mogą się zapoznać z
pełną treścią planu i załączników, a także opinią biegłego rewidenta; termin ten
nie może być krótszy niż dwa tygodnie przed planowanym dniem powzięcia
uchwały o przekształceniu. § 3. Do zawiadomienia, o którym mowa w §1, dołącza sI Projekt uchwały o przekształceniu
oraz projekt umowy albo statutu spółkI Przekształconej; nie dotyczy
to przypadku, w którym zawiadomienie jest ogłaszane.
Art. 561. § 1. Wspólnicy mają prawo przeglądać w lokalu spółki dokumenty, o których mowa
w art. 558 i art. 559 §4, oraz żądać wydania im bezpłatnie odpisów tych
dokumentów. § 2. Bezpośrednio przed powzięciem uchwały o przekształceniu spółki wspólnikom
należy ustnie przedstawić istotne elementy treścI Planu przekształcenia i
opinii biegłego rewidenta.
Art. 562. § 1. Przekształcenie spółki wymaga uchwały powziętej, w przypadku przekształcenia
spółki osobowej, przez wspólników, a w przypadku przekształcenia spółki
kapitałowej, przez zgromadzenie wspólników lub walne zgromadzenie, w sposób określony odpowiednio w przepisach art. 571, art. 575, art. 577 pkt 1 i w
art. 581. § 2. Uchwała, o której mowa w §1, powinna być umieszczona w protokole sporządzonym
przez notariusza.
Art. 563.
Uchwała o przekształceniu spółkI Powinna zawierać co najmniej:
1) typ spółki, w jaki spółka zostaje przekształcona,
2) wysokość kapitału zakładowego, w przypadku przekształcenia w spółkę z
ograniczoną odpowiedzialnością bądź w spółkę akcyjną, albo wysokość
sumy komandytowej, w przypadku przekształcenia w spółkę komandytową,
albo wartość nominalną akcji, w przypadku przekształcenia w spółkę komandytowo-
akcyjną,
3) wysokość kwoty przeznaczonej na wypłaty dla wspólników nie uczestniczących
w spółce przekształconej, która nie może przekraczać 10% wartości
bilansowej majątku spółki,
4) zakres praw przyznanych osobiście wspólnikom uczestniczącym w spółce
przekształconej, jeżelI Przyznanie takich praw jest przewidziane.
5) nazwiska i imiona członków zarządu spółkI Przekształconej, w przypadku
przekształcenia w spółkę kapitałową, albo nazwiska i imiona wspólników
prowadzących sprawy spółki i mających reprezentować spółkę przekształconą,
w przypadku przekształcenia w spółkę osobową,
6) zgodę na brzmienie umowy albo statutu spółkI Przekształconej.
Art. 564. § 1. Spółka wezwie wspólników, w sposób przewidziany dla ich zawiadamiania,
do złożenia, w terminie miesiąca od dnia powzięcia uchwały o przekształceniu
spółki, oświadczeń o uczestnictwie w spółce przekształconej. Nie dotyczy to
wspólników, którzy złożyli takie oświadczenia w dniu powzięcia uchwały. § 2. Oświadczenie, o którym mowa w §1, wymaga formy pisemnej pod rygorem
nieważności.
Art. 565. § 1. Wspólnikowi, który nie złożył oświadczenia o uczestnictwie w spółce przekształconej,
przysługuje roszczenie o wypłatę kwoty odpowiadającej wartości
jego udziałów albo akcji w spółce przekształcanej, zgodnie ze sprawozdaniem
finansowym sporządzonym dla celów przekształcenia. Roszczenie to przedawnia
się z upływem dwóch lat, licząc od dnia przekształcenia. § 2. Spółka dokonuje wypłaty, o której mowa w §1, nie później niż w terminie
sześciu miesięcy od dnia przekształcenia. Jeżeli roszczenie zostało zgłoszone
po dniu przekształcenia, termin ten biegnie od dnia zgłoszenia roszczenia. § 3. Przepisy §1 i §2 stosuje się odpowiednio do zwrotu przedmiotu wkładu niepieniężnego.
Art. 566. § 1. W przypadku gdy wspólnik ma zastrzeżenia do rzetelności wyceny wartości
udziałów albo akcji, przyjętej w planie przekształcenia, może zgłosić, najpóźniej
w dniu powzięcia uchwały o przekształceniu, żądanie ponownej wyceny
wartości bilansowej jego udziałów albo akcji. § 2. Jeżeli spółka nie uwzględni żądania, o którym mowa w §1, w terminie dwóch
miesięcy od dnia jego wniesienia, wspólnik ten ma prawo wnieść powództwo o
ustalenie wartości jego udziałów albo akcji. Powództwo to nie stanowI Przeszkody
w rejestracjI Przekształcenia.
Art. 567. § 1. Do uchylenia uchwały o przekształceniu spółki osobowej bądź spółki kapitałowej
albo stwierdzenia nieważności tej uchwały stosuje się odpowiednio przepisy
art. 422-427. § 2. Nie można zaskarżyć uchwały jedynie na podstawie, o której mowa w art. 566
§ 1. § 3. Powództwo o uchylenie uchwały albo stwierdzenie jej nieważności należy
wnieść w terminie miesiąca od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, nie
później jednak niż w terminie trzech miesięcy od dnia powzięcia uchwały.
Art. 568. § 1. Osoby działające za spółkę przekształcaną odpowiadają solidarnie wobec
spółki, wspólników oraz osób trzecich za szkody wyrządzone działaniem lub
zaniechaniem, sprzecznym z prawem albo postanowieniami umowy lub statutu
spółki, chyba że nie ponoszą winy. § 2. Biegły rewident odpowiada wobec spółki i wspólników spółkI Przekształcanej
za szkody wyrządzone z jego winy. W przypadku gdy biegłych jest kilku, ich
odpowiedzialność jest solidarna. § 3. Roszczenia, o których mowa w §1 i §2, przedawniają się w okresie trzech
lat, licząc od dnia przekształcenia.
Art. 569.
Wniosek o wpis przekształcenia do rejestru wnoszą wszyscy członkowie zarządu
albo wspólnicy mający prawo reprezentacji spółkI Przekształconej.
Art. 570.
Ogłoszenie o przekształceniu spółki jest dokonywane na wniosek zarządu spółkI Przekształconej albo wszystkich wspólników prowadzących sprawy spółkI Przekształconej.
Rozdział 2 Przekształcenie spółki osobowej w spółkę
kapitałową
Art. 571. Przekształcenie spółki osobowej w spółkę kapitałową następuje,
jeżeli oprócz wymagań, o których mowa w rozdziale 1, za przekształceniem
spółki osobowej w kapitałową wypowiedzieli się wszyscy wspólnicy, z tym
że w przypadku spółki komandytowej oraz spółki komandytowo-akcyjnej wystarczy,
jeżeli oprócz wszystkich komplementariuszy za przekształceniem wypowiedzą
się komandytariusze bądź akcjonariusze reprezentujący co najmniej dwie
trzecie sumy komandytowej bądź kapitału zakładowego, chyba że umowa albo
statut przewiduje warunki surowsze.
Art. 572. W przypadku przekształcenia
spółki jawnej, w której wszyscy wspólnicy prowadzili sprawy spółki, nie
stosuje sI Przepisów art. 557-561. Nie dotyczy to obowiązku przygotowania
dokumentów, o których mowa w art. 558 §2, oraz poddania wyceny aktywów
I Pasywów spółki badaniu biegłego rewidenta.
Art. 573. § 1. W przypadku przekształcenia spółki komandytowo-akcyjnej w spółkę akcyjną
przepisy art. 328-330 stosuje się odpowiednio. § 2. Dokumenty akcjI Przekształconej spółki komandytowo-akcyjnej ulegają unieważnieniu
z dniem przekształcenia.
Art. 574.
Wspólnicy przekształcanej spółki osobowej odpowiadają na dotychczasowych zasadach
solidarnie ze spółką przekształconą za zobowiązania spółkI Powstałe przed
dniem przekształcenia przez okres trzech lat, licząc od tego dnia.
Rozdział 3 Przekształcenie spółki kapitałowej w spółkę
osobową
Art. 575. Przekształcenie spółki kapitałowej w spółkę osobową następuje,
jeżeli oprócz wymagań, o których mowa w rozdziale 1, za przekształceniem
spółki kapitałowej w spółkę osobową wypowiedzieli się wspólnicy reprezentujący
co najmniej dwie trzecie kapitału zakładowego, chyba że umowa albo statut
przewiduje surowsze warunki.
Art. 576. § 1. Uchwała o przekształceniu spółki kapitałowej w spółkę komandytową albo
spółkę komandytowo-akcyjną wymaga, oprócz uzyskania wymaganej większości,
zgody osób, które w spółce przekształconej mają być komplementariuszami,
wyrażonej w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Pozostali wspólnicy spółkI Przekształcanej stają się komandytariuszami albo akcjonariuszami
spółkI Przekształconej. § 2. W przypadku przekształcenia spółki akcyjnej w spółkę komandytowo-akcyjną
przepis art. 573 stosuje się odpowiednio.
Rozdział 4 Przekształcenie spółki kapitałowej w inną
spółkę kapitałową
Art. 577. § 1. Przekształcenie spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową następuje, jeżeli
oprócz wymagań, o których mowa w rozdziale 1:
1) za przekształceniem spółki wypowiedzieli się wspólnicy reprezentujący co
najmniej połowę kapitału zakładowego, większością trzech czwartych głosów,
chyba że umowa albo statut przewiduje warunki surowsze,
2) spółka przekształcana ma zatwierdzone sprawozdania finansowe co najmniej
za dwa ostatnie lata obrotowe,
3) przekształcana spółka akcyjna ma całkowicie pokryty kapitał zakładowy,
4) kapitał zakładowy spółkI Przekształconej będzie nie niższy od kapitału zakładowego
spółkI Przekształcanej. § 2. Jeżeli spółka przekształcana prowadziła działalność przez okres krótszy niż
dwa lata, sprawozdanie finansowe, o którym mowa w §1 pkt 2, powinno
obejmować cały okres działalności spółki nie objęty rocznym sprawozdaniem
finansowym.
Art. 578.
Dokumenty akcjI Przekształcanej spółki akcyjnej ulegają unieważnieniu z dniem
przekształcenia.
Art. 579. § 1. Prawa i obowiązki wspólnika spółkI Przekształcanej, które nie są zgodne z
przepisami ustawy o spółce przekształconej, wygasają z mocy prawa z dniem
przekształcenia. § 2. Wspólnik, którego prawa wygasają zgodnie z §1, ma wobec spółkI Przekształconej
roszczenie o uzyskanie stosownego wynagrodzenia. Wynagrodzenie to
powinno być wypłacone nie później niż w terminie roku od dnia przekształcenia,
chyba że uprawniony i spółka postanowią inaczej. § 3. Wspólnik, który był zobowiązany wobec spółkI Przekształcanej do powtarzających
się świadczeń niepieniężnych, może się zwolnić od tego obowiązku wobec
spółkI Przekształconej za zapłatą stosownego wynagrodzenia. § 4. Przepisu art. 415
§ 3 nie stosuje się.
Art. 580.
Posiadacze obligacji zamiennych, obligacji z prawem pierwszeństwa lub innych obligacji
uprawniających do świadczeń niepieniężnych w przekształcanej spółce akcyjnej
mają w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością prawa co najmniej równoważne
z tymi, które im przysługiwały dotychczas. Nie wyklucza to zmiany bądź wygaśnięcia
tych uprawnień w drodze umowy między uprawnionym a spółką przekształconą.
Rozdział 5 Przekształcenie spółki osobowej w inną
spółkę osobową
Art. 581. Przekształcenie spółki osobowej w inną spółkę osobową następuje,
jeżeli oprócz wymagań, o których mowa w rozdziale 1, za przekształceniem
spółki wypowiedzieli się wszyscy wspólnicy.
Art. 582. W przypadku przekształcenia
spółki jawnej albo spółkI Partnerskiej, w której wszyscy wspólnicy prowadzili
sprawy spółki, nie stosuje sI Przepisów art. 557-561. Nie dotyczy to obowiązku
przygotowania dokumentów wymienionych w art. 558 §2 pkt 1 i 2.
Art.
583. § 1. W przypadku śmierci wspólnika spółki jawnej jego spadkobierca może żądać
przekształcenia tej spółki w spółkę komandytową I Przyznania statusu komandytariusza.
Spółka powinna uwzględnić żądanie spadkobiercy zmarłego wspólnika,
chyba że pozostali wspólnicy podejmą uchwałę o rozwiązaniu spółki. § 2. Żądanie spadkobiercy zmarłego wspólnika uważa się również za uwzględnione,
gdy pozostali wspólnicy powzięli uchwałę o przekształceniu spółki jawnej
w spółkę komandytowo-akcyjną, przyznając temu spadkobiercy status akcjonariusza
tej spółki. § 3. Spółka, uwzględniając żądanie spadkobiercy zmarłego wspólnika, powinna
wykonać obowiązki, o których mowa w art. 557-561. § 4. Spadkobierca może zgłosić żądanie w terminie sześciu miesięcy, licząc od
dnia stwierdzenia nabycia spadku. § 5. Jeżeli w terminie, o którym mowa w §4, spadkobierca uzyska status komandytariusza
lub akcjonariusza spółki komandytowo-akcyjnej albo w tym czasie
spółka zostanie rozwiązana, odpowiada on za zobowiązania spółki dotychczas
powstałe jedynie według przepisów prawa spadkowego.
Art. 584.
Wspólnicy spółkI Przekształcanej odpowiadają za zobowiązania spółkI Powstałe
przed dniem przekształcenia na dotychczasowych zasadach przez okres trzech lat,
licząc od tego dnia.
Tytuł V Przepisy karne
Art. 585. § 1. Kto, biorąc udział w tworzeniu spółki handlowej lub będąc członkiem jej zarządu,
rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej albo likwidatorem, działa na jej
szkodę
- podlega karze pozbawienia wolności do lat 5 i grzywnie. § 2. Tej samej karze podlega, kto osobę wymienioną w §1 nakłania do działania na
szkodę spółki lub udziela jej pomocy do popełnienia tego przestępstwa.
Art. 586.
Kto, będąc członkiem zarządu spółki albo likwidatorem, nie zgłasza wniosku o upadłość
spółki handlowej pomimo powstania warunków uzasadniających według przepisów
upadłość spółki
- podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności
do roku.
Art. 587. § 1. Kto przy wykonywaniu obowiązków wymienionych w tytule III i IV ogłasza
dane nieprawdziwe albo przedstawia je organom spółki, władzom państwowym
lub osobie powołanej do rewizji
- podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności
do lat 2. § 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie
- podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności
do roku.
Art. 588.
Kto, będąc członkiem zarządu albo likwidatorem, dopuszcza do nabycia przez spółkę
handlową własnych udziałów lub akcji albo do brania ich w zastaw
- podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności
do 6 miesięcy.
Art. 589.
Kto, będąc członkiem zarządu albo likwidatorem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
dopuszcza do wydania przez spółkę dokumentów imiennych, na okaziciela
lub dokumentów na zlecenie na udziały lub prawa do zysków w spółce
- podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do
6 miesięcy.
Art. 590.
Kto w celu umożliwienia bezprawnego głosowania na walnym zgromadzeniu lub
bezprawnego wykonywania praw mniejszości:
1) wystawia fałszywe zaświadczenie o złożeniu dokumentu akcji uprawniającej
do głosowania,
2) użycza innemu dokumentu akcji, która nie uprawnia jej właściciela do głosowania
- podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Art. 591.
Kto przy głosowaniu na walnym zgromadzeniu lub wykonywaniu praw mniejszoścI Posługuje się:
1) fałszywym zaświadczeniem o złożeniu dokumentu akcji uprawniającej do
głosowania,
2) cudzym dokumentem akcji bez zgody właściciela,
3) cudzym dokumentem akcji, która nie uprawnia jej właściciela do głosowania
- podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Art. 592.
Członek zarządu, który dopuszcza do wydania dokumentów akcji:
1) niedostatecznie opłaconych,
2) przed zarejestrowaniem spółki,
3) w przypadku podwyższenia kapitału zakładowego - przed zarejestrowaniem
podwyższenia
- podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Art. 593.
Sprawy o przestępstwa wymienione w art. 585-592 należą do właściwości sądów
rejonowych.
Art. 594. § 1. Kto, będąc członkiem zarządu spółki handlowej, wbrew obowiązkowi dopuszcza
do tego, że zarząd:
1) nie składa sądowi rejestrowemu listy wspólników,
2) nie prowadzi księgi udziałów zgodnie z przepisami art. 188
§ 1 albo nie
prowadzi księgi akcyjnej zgodnie z przepisami art. 341 §1,
3) nie zwołuje zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia,
4) odmawia wyjaśnień osobie powołanej do rewizji lub nie dopuszcza jej do
pełnienia obowiązków,
5) nie przedstawia sądowi rejestrowemu wniosku o wyznaczenie biegłych rewidentów,
6) nie ogłasza wzmianki o złożeniu opiniI Przez biegłego rewidenta w sądzie
rejestrowym zgodnie z przepisem art. 312
§ 7
- podlega grzywnie do 20 000 złotych. § 2. Kto, będąc członkiem zarządu, dopuszcza do tego, że spółka przez czas dłuższy
niż trzy miesiące wbrew prawu lub umowie pozostaje bez rady nadzorczej
w należytym składzie
- podlega grzywnie w tej samej wysokości. § 3. Przepisy §1 i §2 stosuje się odpowiednio do likwidatorów. § 4. Grzywnę nakłada sąd rejestrowy.
Art. 595. § 1. Kto, będąc członkiem zarządu spółki handlowej, dopuszcza do tego, że pisma i
zamówienia handlowe oraz informacje, o których mowa w art. 127 §5,
art. 206 §1 i art. 374 §1, nie zawierają danych określonych w tych przepisach
- podlega grzywnie do 10 000 złotych. § 2. Przepisy art. 594 §3 i §4 stosuje się odpowiednio.
Tytuł VI Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy
przejściowe I Przepisy końcowe