Money.plFirmaAkty prawneUstawa o rachunkowości

Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (1)



Rozdział 5 Sprawozdania finansowe jednostki

Art. 45.

1. Sprawozdanie finansowe sporządza się na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych,o którym mowa w art. 12 ust. 2, oraz na inny dzień bilansowy, stosującodpowiednio, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b, zasady wyceny aktywów i pasywóworaz ustalania wyniku finansowego, określone w rozdziale 4.

1a. Sprawozdania finansowe emitentów papierów wartościowych dopuszczonych,emitentów zamierzających ubiegać się lub ubiegających się o ich dopuszczeniedo obrotu na jednym z rynków regulowanych krajów Europejskiego ObszaruGospodarczego mogą być sporządzane zgodnie z MSR.

1b. Sprawozdania finansowe jednostek wchodzących w skład grupy kapitałowej, wktórej jednostka dominująca sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowezgodnie z MSR, mogą być sporządzane zgodnie z MSR.

1c. Decyzję w sprawie sporządzania sprawozdań finansowych zgodnie z MSR,przez jednostki, o których mowa w ust. 1a oraz 1b, podejmuje organ zatwierdzający.

2. Sprawozdanie finansowe składa się z:

1) bilansu,

2) rachunku zysków i strat,

3) informacji dodatkowej, obejmującej wprowadzenie do sprawozdania finansowegooraz dodatkowe informacje i objaśnienia.

3. Sprawozdanie finansowe jednostek określonych w art. 64 ust. 1, podlegające corocznemubadaniu, obejmuje ponadto zestawienie zmian w kapitale (funduszu)własnym, a w przypadku funduszy inwestycyjnych - zestawienie zmian w aktywachnetto, oraz rachunek przepływów pieniężnych, z zastrzeżeniem ust. 3a.

3a. Sprawozdanie finansowe funduszu inwestycyjnego otwartego nie obejmuje rachunkuprzepływów pieniężnych.

4. Do rocznego sprawozdania finansowego dołącza się sprawozdanie z działalnościjednostki, jeżeli obowiązek jego sporządzania wynika z ustawy lub odrębnychprzepisów.

5. Sprawozdanie finansowe oraz sprawozdanie z działalności jednostki sporządzasię w języku polskim i w walucie polskiej. Dane liczbowe można wykazywać wzaokrągleniu do tysięcy złotych, jeżeli nie zniekształca to obrazu jednostki zawartegow sprawozdaniu finansowym oraz w sprawozdaniu z działalności.

6. Sprawozdania finansowe oraz sprawozdania z działalności emitentów papierówwartościowych dopuszczonych, emitentów zamierzających ubiegać się lub ubiegającychsię o ich dopuszczenie do obrotu na jednym z rynków regulowanychkrajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego sporządza się na podstawieprzepisów ustawy, z uwzględnieniem przepisów o obrocie papierami wartościowymi.

Art. 46.

1. W bilansie wykazuje się stany aktywów i pasywów na dzień kończący bieżący ipoprzedni rok obrotowy.

1a. W przypadku sporządzania bilansu na inny dzień bilansowy niż określony w ust.

1, w bilansie wykazuje się stany aktywów i pasywów na ten dzień oraz na dzieńkończący rok obrotowy bezpośrednio poprzedzający ten dzień bilansowy.

2. Wykazana w aktywach bilansu, z zastrzeżeniem ust. 2a, wartość poszczególnychgrup składników aktywów wynika z ich wartości księgowej, skorygowanej o:

1) dotychczas dokonane odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe oraz odpisyaktualizujące, w tym również z tytułu trwałej utraty wartości składnikówaktywów trwałych,

2) odpisy aktualizujące wartość rzeczowych składników aktywów obrotowych,

3) odpisy aktualizujące wartość należności.

2a. Aktywa finansowe i zobowiązania finansowe wykazuje się w bilansie w kwocienetto po kompensacie, jeżeli jednostka ma bezwarunkowe prawo do kompensatyaktywów i zobowiązań danego rodzaju i zamierza je rozliczyć w kwocie nettoalbo jednocześnie wydać składnik aktywów finansowych i rozliczyć zobowiązaniefinansowe.

3. Jeżeli w myśl odrębnych przepisów w ciągu roku dokonywane są odpisy z wynikufinansowego bieżącego roku obrotowego, to należy je wykazać ze znakiemujemnym w odrębnej pozycji pasywów "Kapitał (fundusz) własny", w pozycji"Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna)".

4. Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych oraz inne fundusze tworzone na podstawieodrębnych przepisów, niezaliczone do kapitałów (funduszów) własnych,wykazuje się w pasywach bilansu w grupie zobowiązań jako fundusze specjalne.

5. Bilans powinien zawierać informacje w zakresie ustalonym:

1) dla jednostek innych niż banki i zakłady ubezpieczeń - w załączniku nr 1 doustawy,

2) dla banków - w załączniku nr 2 do ustawy,

3) dla zakładów ubezpieczeń - w załączniku nr 3 do ustawy.

Art. 47.

1. W rachunku zysków i strat wykazuje się oddzielnie przychody, koszty, zyski istraty oraz obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego za bieżący i poprzednirok obrotowy.

2. W przypadku sporządzania rachunku zysków i strat za inny okres sprawozdawczyniż określony w ust. 1, w rachunku zysków i strat wykazuje się oddzielnieprzychody, koszty, zyski i straty oraz obowiązkowe obciążenia wyniku finansowegoza bieżący okres sprawozdawczy oraz analogiczny okres sprawozdawczypoprzedniego roku obrotowego.

3. W przypadku gdy jednostka przewiduje zaprzestanie określonego zakresu działalnościmającego wpływ na przychody i koszty przyszłych okresów sprawozdawczych,przy zachowaniu zasady kontynuacji - odpowiednie przychody ikoszty z tym związane należy wykazać odrębnie od przychodów i kosztów działalnościkontynuowanej.

4. Rachunek zysków i strat powinien zawierać informacje w zakresie ustalonym:

1) dla jednostek innych niż banki i zakłady ubezpieczeń - w załączniku nr 1 doustawy, w wariancie kalkulacyjnym albo porównawczym, zależnie od wyborudokonanego przez kierownika jednostki,

2) dla banków - w załączniku nr 2 do ustawy,

3) dla zakładów ubezpieczeń - w załączniku nr 3 do ustawy.

Art. 48.

1. Informacja dodatkowa powinna zawierać istotne dane i objaśnienia niezbędne dotego, aby sprawozdanie finansowe odpowiadało warunkom określonym w art. 4ust. 1, a w szczególności obejmować:

1) wprowadzenie do sprawozdania finansowego, zawierające opis przyjętychzasad (polityki) rachunkowości, w tym metod wyceny i sporządzenia sprawozdaniafinansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostceprawo wyboru, oraz przedstawienie przyczyn i skutków ich ewentualnychzmian w stosunku do roku poprzedzającego,

2) dodatkowe informacje i objaśnienia:a) do pozycji bilansu, rachunku zysków i strat, zestawienia zmian w kapitale(funduszu) własnym oraz rachunku przepływów pieniężnych zaokresy sprawozdawcze objęte sprawozdaniem finansowym,b) proponowany podział zysku lub pokrycia straty,c) podstawowe informacje dotyczące pracowników i organów jednostki,d) inne istotne informacje dla zrozumienia sprawozdania finansowego.

2. Zakres informacji dodatkowej, sporządzanej przez jednostki inne niż banki i zakładyubezpieczeń, określa załącznik nr 1 do ustawy.

Art. 48a.

1. Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym obejmuje informacje o zmianachposzczególnych składników kapitału (funduszu) własnego za bieżący i poprzednirok obrotowy określone:

1) dla jednostek innych niż banki i zakłady ubezpieczeń - w załączniku nr 1 doustawy,

2) dla banków - w załączniku nr 2 do ustawy,

3) dla zakładów ubezpieczeń - w załączniku nr 3 do ustawy.

2. W przypadku sporządzania zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym zainny okres sprawozdawczy niż określony w ust. 1, w zestawieniu zmian w kapitale(funduszu) własnym wykazuje się zmiany poszczególnych pozycji kapitału(funduszu) własnego za bieżący okres sprawozdawczy i poprzedni rok obrotowy.

Art. 48b.

1. Rachunek przepływów pieniężnych sporządzony metodą bezpośrednią albo pośrednią,zależnie od wyboru dokonanego przez kierownika jednostki, wykazujedane za bieżący i poprzedni rok obrotowy, obejmując informacje w zakresieustalonym:

1) dla jednostek innych niż banki i zakłady ubezpieczeń - w załączniku nr 1 doustawy,

2) dla banków - w załączniku nr 2 do ustawy,

3) dla zakładów ubezpieczeń - w załączniku nr 3 do ustawy.

2. W przypadku sporządzania rachunku przepływów pieniężnych za inny okressprawozdawczy niż określony w ust. 1, rachunek przepływów pieniężnych sporządzasię za bieżący okres sprawozdawczy i analogiczny okres sprawozdawczypoprzedniego roku obrotowego.

3. W rachunku przepływów pieniężnych należy uwzględnić wszystkie wpływy iwydatki z działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej jednostki, z wyjątkiemwpływów i wydatków będących rezultatem zakupu lub sprzedaży środkówpieniężnych, przy czym dla właściwego określenia wartości przepływówpieniężnych:

1) przez działalność operacyjną rozumie się podstawowy rodzaj działalnościjednostki oraz inne rodzaje działalności, niezaliczone do działalności inwestycyjnej(lokacyjnej) lub finansowej,

2) przez działalność inwestycyjną (lokacyjną) rozumie się nabywanie lub zbywanieskładników aktywów trwałych i krótkoterminowych aktywów finansowychoraz wszystkie z nimi związane pieniężne koszty i korzyści,

3) przez działalność finansową rozumie się pozyskiwanie lub utratę źródeł finansowania[zmiany w rozmiarach i relacjach kapitału (funduszu) własnegoi obcego w jednostce] oraz wszystkie z nimi związane pieniężne koszty ikorzyści.

Art. 49.

1. W przypadku spółek kapitałowych, spółek komandytowo-akcyjnych, towarzystwubezpieczeń wzajemnych, spółdzielni, przedsiębiorstw państwowych,kierownik jednostki sporządza, wraz z rocznym sprawozdaniem finansowym,sprawozdanie z działalności jednostki.

2. Sprawozdanie z działalności jednostki powinno obejmować istotne informacje ostanie majątkowym i sytuacji finansowej, w tym ocenę uzyskiwanych efektóworaz wskazanie czynników ryzyka i opis zagrożeń, a w szczególności informacjeo:

1) zdarzeniach istotnie wpływających na działalność jednostki, jakie nastąpiływ roku obrotowym, a także po jego zakończeniu, do dnia zatwierdzeniasprawozdania finansowego,

2) przewidywanym rozwoju jednostki,

3) ważniejszych osiągnięciach w dziedzinie badań i rozwoju,

4) aktualnej i przewidywanej sytuacji finansowej,

5) nabyciu udziałów (akcji) własnych, a w szczególności celu ich nabycia,liczbie i wartości nominalnej, ze wskazaniem, jaką część kapitału zakładowegoreprezentują, cenie nabycia oraz cenie sprzedaży tych udziałów (akcji)w przypadku ich zbycia,

6) posiadanych przez jednostkę oddziałach (zakładach),

7) instrumentach finansowych w zakresie:a) ryzyka: zmiany cen, kredytowego, istotnych zakłóceń przepływówśrodków pieniężnych oraz utraty płynności finansowej, na jakie narażonajest jednostka,b) przyjętych przez jednostkę celach i metodach zarządzania ryzykiem finansowym,łącznie z metodami zabezpieczenia istotnych rodzajów planowanychtransakcji, dla których stosowana jest rachunkowość zabezpieczeń.

3. Sprawozdanie z działalności jednostki powinno również obejmować - o ile jestto istotne dla oceny sytuacji jednostki - wskaźniki finansowe i niefinansowe,łącznie z informacjami dotyczącymi zagadnień środowiska naturalnego i zatrudnienia,a także dodatkowe wyjaśnienia do kwot wykazanych w sprawozdaniu finansowym.

Art. 50.

1. Informacje zawarte w sprawozdaniu finansowym mogą być wykazywane zeszczegółowością większą niż określona w załącznikach do ustawy, jeżeli wynikato z potrzeb lub specyfiki jednostki.

2. Jednostka, która w roku obrotowym, za który sporządza sprawozdanie finansoweoraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy nie osiągnęła dwóch z następującychtrzech wielkości:

1) średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło nie więcejniż 50 osób,

2) suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego w walucie polskiej nieprzekroczyła równowartości 2 000 000 euro,

3) przychody netto ze sprzedaży produktów i towarów oraz operacji finansowychw walucie polskiej nie przekroczyły równowartości 4 000 000 euro

- może sporządzić sprawozdanie finansowe w formie uproszczonej, wykazującinformacje w zakresie ustalonym w załączniku nr 1 literami i cyframi rzymskimi.Informację dodatkową sporządza się w odpowiednio uproszczonej formie.

3. W przypadku gdy informacje dotyczące poszczególnych pozycji sprawozdaniafinansowego nie wystąpiły w jednostce zarówno w roku obrotowym, jak i za rokpoprzedzający rok obrotowy, to przy sporządzaniu sprawozdania finansowegopozycje te pomija się.

4. Przepisów ust. 2 nie stosuje się do banków i zakładów ubezpieczeń.

Art. 51.

1. Jednostka, w skład której wchodzą jednostki organizacyjne sporządzające samodzielnesprawozdania finansowe, sporządza łączne sprawozdanie finansowe, będącesumą sprawozdania finansowego jednostki i wszystkich jej oddziałów (zakładów),wyłączając odpowiednio:

1) aktywa i fundusze wydzielone,

2) wzajemne należności i zobowiązania oraz inne rozrachunki o podobnymcharakterze,

3) przychody i koszty z tytułu operacji dokonywanych między jednostką a jejoddziałami (zakładami) lub między jej oddziałami (zakładami),

4) wynik finansowy operacji gospodarczych dokonywanych wewnątrz jednostki,zawarty w aktywach jednostki lub jej oddziałów (zakładów).Można nie dokonywać wyłączeń, o których mowa w pkt 2-4, jeżeli nie wpływato ujemnie na spełnienie obowiązków określonych w art. 4 ust. 1.

2. Do sprawozdania finansowego jednostki, w której skład wchodzą oddziały (zakłady)znajdujące się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i tam sporządzającesprawozdania finansowe, włącza się odpowiednie dane wynikające z bilansówtych oddziałów (zakładów), wyrażone w walutach obcych, przeliczonena walutę polską po obowiązującym na dzień bilansowy średnim kursie ustalonymdla danej waluty przez Narodowy Bank Polski, natomiast z rachunku zyskówi strat - po kursie stanowiącym średnią arytmetyczną średnich kursów nadzień kończący każdy miesiąc roku obrotowego, a w uzasadnionych przypadkach

- po kursie będącym średnią arytmetyczną średnich kursów na dzień kończącypoprzedni rok obrotowy i dzień kończący bieżący rok obrotowy, ustalonychdla danej waluty przez Narodowy Bank Polski. Powstałe na skutek tychprzeliczeń różnice wykazuje się w łącznym sprawozdaniu finansowym jednostki,w pozycji "Różnice kursowe z przeliczenia", jako składnik kapitału (funduszu)z aktualizacji wyceny.

Art. 52.

1. Kierownik jednostki zapewnia sporządzenie rocznego sprawozdania finansowegonie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia bilansowego i przedstawia je właściwymorganom, zgodnie z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, postanowieniamistatutu lub umowy.

2. Sprawozdanie finansowe podpisuje - podając zarazem datę podpisu - osoba, którejpowierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych, i kierownik jednostki, a jeżelijednostką kieruje organ wieloosobowy - wszyscy członkowie tego organu. Odmowapodpisu wymaga pisemnego uzasadnienia dołączonego do sprawozdaniafinansowego.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio również do:

1) sprawozdania finansowego sporządzonego na dzień określony w art. 12 ust.

2 lub na inny dzień bilansowy,

2) sprawozdania z działalności jednostki określonego w art. 49, z tym że niepodpisuje go osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych.

Art. 53.

1. Roczne sprawozdanie finansowe jednostki podlega zatwierdzeniu przez organzatwierdzający, nie później niż 6 miesięcy od dnia bilansowego. Przed zatwierdzeniemroczne sprawozdanie finansowe jednostek, o których mowa w art. 64,podlega badaniu zgodnie z zasadami określonymi w rozdziale 7.

2. (skreślony).

2a. Przepis ust. 1 nie dotyczy jednostek w stosunku, do których ogłoszona zostałaupadłość.

3. Podział lub pokrycie wyniku finansowego netto jednostek zobowiązanych,zgodnie z art. 64 ust. 1, do poddania badaniu rocznego sprawozdania finansowegomoże nastąpić po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego przez organzatwierdzający, poprzedzonego wyrażeniem przez biegłego rewidenta opinii otym sprawozdaniu bez zastrzeżeń lub z zastrzeżeniami. Podział lub pokryciewyniku finansowego netto, dokonany bez spełnienia tego warunku, jest nieważnyz mocy prawa.

4. Podział lub pokrycie wyniku finansowego netto jednostek niezobowiązanych dopoddania badaniu rocznego sprawozdania finansowego może nastąpić po zatwierdzeniusprawozdania finansowego przez organ zatwierdzający.

Art. 54.

1. Jeżeli po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, a przed jego zatwierdzeniem,jednostka otrzymała informacje o zdarzeniach, które mają istotnywpływ na to sprawozdanie finansowe, lub powodujących, że założenie kontynuowaniadziałalności przez jednostkę nie jest uzasadnione, powinna ona odpowiedniozmienić to sprawozdanie, dokonując jednocześnie odpowiednich zapisóww księgach rachunkowych roku obrotowego, którego sprawozdanie finansowedotyczy, oraz powiadomić biegłego rewidenta, który sprawozdanie to badalub zbadał. Jeżeli zdarzenia, które nastąpiły po dniu bilansowym, nie powodujązmiany stanu istniejącego na dzień bilansowy, to odpowiednie wyjaśnienia zamieszczasię w informacji dodatkowej.

2. Jeżeli jednostka otrzymała informacje o zdarzeniach, o których mowa w ust. 1,po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego, to ich skutki ujmujew księgach rachunkowych roku obrotowego, w którym informacje te otrzymała.

3. Jeżeli w danym roku obrotowym lub przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowegoza ten rok obrotowy jednostka stwierdziła popełnienie w poprzednichlatach obrotowych błędu podstawowego, w następstwie którego nie możnauznać sprawozdania finansowego za rok lub lata poprzednie za spełniające wymaganiaokreślone w art. 4 ust. 1, to kwotę korekty spowodowanej usunięciemtego błędu odnosi się na kapitał (fundusz) własny i wykazuje jako "zysk (strata)z lat ubiegłych". 

powrót do spisu treści

1 Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia następujących dyrektyw Wspólnot Europejskich:

1) dyrektywy 2001/65/WE z dnia 27 września 2001 r. zmieniającej dyrektywy 78/660/EWG,

83/349/EWG oraz 86/635/EWG w zakresie zasad oceny rocznych i skonsolidowanych sprawozdańfinansowych niektórych rodzajów spółek a także banków oraz innych instytucji finansowych(Dz.Urz. WE L 283 z 27.10.2001),

2) dyrektywy 2003/38/WE z dnia 13 maja 2003 r. zmieniającej dyrektywę 78/660/EWG w sprawierocznych sprawozdań finansowych niektórych rodzajów spółek w odniesieniu do kwot wyrażonychw euro (Dz.Urz. WE L 120 z 15.05.2003),

3) dyrektywy 2003/51/WE z dnia 18 czerwca 2003 r. zmieniającej dyrektywy 78/660/EWG,

83/349/EWG, 86/635/EWG oraz 91/674/EWG w sprawie rocznych i skonsolidowanych sprawozdańfinansowych niektórych rodzajów spółek, banków i innych instytucji finansowych orazzakładów ubezpieczeń (Dz.Urz. WE L 178 z 17.07.2003).Dane dotyczące ogłoszenia aktów prawa Unii Europejskiej, zamieszczone w niniejszej ustawie - zdniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej - dotyczą ogłoszeniatych aktów w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej - wydanie specjalne.


Polecamy produkty dla firm

PRZYDATNE LINKI