Fot. Money.pl/Tomasz Brankiewicz

Cechą charakterystyczną leasingu, wyróżniającą tę formę finansowania inwestycji od innych sposobów, jest udostępnienie środków trwałych bez konieczności ich zakupu. Jedną z konsekwencji tego faktu jest to, że podmiot używający zakupiony środek trwały nie ma prawo do naliczania u siebie amortyzacji tego środka trwałego.

Żeby dobrze zrozumieć różnice pomiędzy leasingiem a kredytem trzeba między innymi bardzo dobrze zrozumieć ideę amortyzacji. Amortyzacja jest specyficznym kosztem - specyficznym ponieważ jest odliczana od podstawy opodatkowania ale nie jest związana z żadnym wydatkiem po stronie przedsiębiorcy. Stawki amortyzacji są określone ustawowo i dla różnych środków trwałych maja różny poziom. Stawki amortyzacji określają przez ile lat i w jakiej części można odliczyć od podatku wartość zakupionego środka trwałego. I tak np. środki transportu można amortyzować w ciągu 5 lat stawką 20% (czyli przez 5 lat można od podstawy opodatkowania odliczyć do 20% wartości danego środka trwałego w równych miesięcznych ratach). Proszę jednak pamiętać, że amortyzacja nie wiąże się z koniecznością poniesienia przez przedsiębiorcę wydatku, jest to koszt często określany przez przedsiębiorców mianem ,,kosztu papierowego" - czyli ponoszonego na papierze a nie w rzeczywistości.

Rozpatrzmy dwa warianty finansowania tej samej inwestycji.

Załóżmy, że przedsiębiorca zamierza nabyć samochód dostawczy, którego wartość wynosi 50 tys. zł. W pierwszym przypadku środek trwały finansowany jest za pośrednictwem leasingu operacyjnego, w drugim za pośrednictwem tradycyjnego kredytu zaciągniętego w banku.

W naszych obliczeniach powinniśmy dokonać jeszcze kilku podstawowych założeń wstępnych, aby nieco uprościć obliczenia. W obydwu przypadkach pominiemy kwestię VAT-u. Zakładając że przedsiębiorca jest tzw. VAT-owcem ten podatek co do zasady jest dla niego neutralny.

W przypadku leasingu założenia te wyglądają następująco:

• opłata wstępna dotycząca leasingu samochodu wynosi 10 proc. jego wartości,
• przedsiębiorca płaci 36 miesięcznych rat w wysokości 1500 zł każda,
• opłata końcowa wynosi 7 proc. wartości samochodu,
• przedsiębiorca płaci podatek dochodowy według aktualnej stawki 19 proc.

Klasyfikacja kosztów:

W rozliczeniach podatkowych dotyczących leasingu jako wydatki stanowiące koszt uzyskania przychodów traktuje się:

• opłatę wstępną;
• każdą z 36 rat leasingowych;
• opłatę końcową (jeżeli jej wartość jest niższa niż 3,5 tys. zł).

W przypadku kredytu bankowego mamy do czynienia z następującymi założeniami:

• prowizja banku za przyznanie kredytu wynosi 1 procent;
• oprocentowanie kredytu wynosi 16 proc. w skali roku;
• kwota kredytu spłacana jest w 36 równych miesięcznych ratach kapitałowych po 1389 zł każda;
• oprocentowanie naliczane jest od wartości niespłaconego kredytu;
• środek trwały amortyzowany jest stawką 20 procent;
• przedsiębiorca płaci podatek dochodowy według stawki 19 procent;
• założenie w przykładzie: udział własny w finansowaniu wynosi 0 zł (tzn. przedsiębiorca dostaje kredyt na całość wartości środka transportu).

Koszty uzyskania przychodów to w tym przypadku prowizja bankowa od wartości udzielonego kredytu, odsetki zapłacone w okresie kredytowania oraz odpisy amortyzacyjne środka trwałego. Uwaga - pamiętajmy że odpisy amortyzacyjne są kosztem ,,papierowym", tzn. nie wymagają od przedsiębiorcy poniesienia wydatku ale zmniejszają podstawę opodatkowania.

Z tarczą, czy na tarczy

Zanim przejdziemy do kwestii wyliczenia opłacalności dwóch alternatywnych źródeł finansowania należy wyjaśnić znaczenie sformułowania tarcza podatkowa.
Mianem tarczy podatkowej określamy oszczędność przedsiębiorcy na podatku w przypadku kiedy zmniejszamy podstawę opodatkowania o jakieś koszty. Skoro tarcza podatkowa to oszczędność na wysokości podatku, tak więc jej wartość obliczymy jako teoretyczny podatkiem jaki trzeba byłoby zapłacić gdybyśmy danego kosztu nie mieli. Skoro opodatkowanie wynosi 19% a dany koszt wynosi 100 zł tak więc oszczędność na podatku (zwana tarczą) wyniesie 19 zł.


Przejdźmy do analizy opłacalność dwóch form finansowania. Uwaga poniższe analizy oparte są na konkretnych założeniach - założenia te jednak mogą być różne w zależności od przedmiotu finansowania, podmiotu ubiegającego się o finansowanie oraz ogólnej sytuacji rynkowej. Poniższe analizy nie są jednoznaczną odpowiedzią która z form finansowania jest korzystniejsza dla przedsiębiorcy.

W poniższej tabeli przedstawiamy wyliczenia dla pierwszych 6-ciu miesięcy płatności w przypadku kredytu (w kolejnych miesiącach zmniejsza się kwota odsetek, rata kapitałowa pozostaje stała, zmniejsza się wartość tarczy podatkowej):

Dla całego okresu kredytowania łączny wypływ gotówki po uwzględnieniu tarczy podatkowej wynosi 54,7 tys. zł. W przypadku kredytu tarczę podatkową liczymy dla kosztów amortyzacji plus odsetki plus prowizja banku.

Jak wygląda sytuacja w przypadku leasingu - przykładowe płatności prezentuje poniższa tabela:

Dla całego okresu leasingu łączny wypływ gotówki po uwzględnieniu tarczy podatkowej wynosi 50,6 tys. zł. W przypadku leasingu tarczę podatkową liczymy dla kosztów wpłaty początkowej oraz comiesięcznych rat leasingowych. Tutaj należy zrobić kolejne zastrzeżenie - powyższe wyliczenie jest prawdziwe dla przedsiębiorców prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów, w przypadku przedsiębiorców prowadzących pełną księgowość opłata wstępna powinna być podatkowo rozliczana przez okres całego leasingu a nie jednorazowo.

Przy naszych założeniach okazuje się, że leasing jest bardziej opłacalny niż kredyt. Ale uwaga! Opłacalność leasingu wzięła się praktycznie z faktu występowania tarczy podatkowej. Jej wartość w przypadku leasingu wyniosła w całym okresie 11,9 tys. zł a w przypadku kredytu ,,jedynie" 8 tys. zł

Zastanówmy się jednak kiedy liczenie tarczy podatkowej ma sens? Wyobraźmy sobie, że przedsiębiorca w danym miesiącu zanim od podstawy opodatkowania odliczy dany koszt (np. amortyzację) to i tak ma stratę. Jaką zatem oszczędność na podatku zapłaconym będzie miał jeśli w tym konkretnym miesiącu zmniejszy swoja podstawę opodatkowania (a więc zwiększy koszty) o kolejne kwoty? Odpowiedź jest oczywista - żadnej! Skoro poniósł stratę to i tak nie zapłaci podatku, a więc zwiększanie tej straty nic mu nie da. Jest to kolejny bardzo ważny aspekt zastanawiania się nad wyborem źródła finansowania - skoro tarcza podatkowa jest jednym z istotnych aspektów wpływającym na opłacalność danej operacji należy się zastanowić czy w określonym przypadku zwiększanie tej tarczy (a więc zwiększanie kosztów podatkowych) cokolwiek nam daje.

W analizowanym przez nas przypadku leasing okaże się bardziej opłacalny od kredytu jeżeli przedsiębiorca będzie osiągał na tyle wysokie zyski, żeby z owej tarczy podatkowej skorzystać. Jeśli będą one niższe od wartości tarczy, a więc w przypadku jeśli zyski w ciągu 36 miesięcy będą niższe niż 11,9 tys. zł. bardziej opłacalny może okazać się kredyt.

W opisywanym powyżej przypadku analizowaliśmy zakup nowego środka transportu, który amortyzowany jest stawką 20% rocznie. Gdybyśmy jednak dokonali niewielkiej modyfikacji założeń i przedmiotem finansowania byłby używany środek transportu, wówczas przepisy podatkowe dopuszczają stosowanie przyspieszonej amortyzacji tj. 40%. Co wówczas by sie stało? W przypadku kredytu mielibyśmy dzięki podwyższonej amortyzacji znacznie wyższą tarczę podatkową, która wyniosłaby 11,9 tys. zł a więc tyle samo co w przypadku leasingu!

Znalezienie odpowiedzi na pytanie, który ze sposobów finansowania bardziej się opłaca jest sprawą dość indywidualną. Zależy od wielu czynników między innymi od zysków osiąganych przez przedsiębiorcę, dopuszczalnych prawem stawek amortyzacji i wysokości opłat wstępnych i końcowych.

Tekst powstał przy współpracy z Centrum Doradztwa Biznesowego