Czy podatniczka, jako współwłaścicielka nieruchomości, którą nabyła wspólnie z małżonkiem (między małżonkami istnieje wspólność ustawowa) jest zobowiązana do opodatkowania przypadającego, a nie otrzymanego od męża dochodu z wynajmu, proporcjonalnie do jej udziału w tejże nieruchomości?

sygnatura: BD-F/415-41/06/z

autor: Izba Skarbowa w Poznaniu

data: 2006-10-09

Podatniczka w dniu 19.04.2006 r. wystąpiła do Naczelnika Urzędu Skarbowego Poznań ? Grunwald z wnioskiem o interpretację przepisów prawnych w sprawie: czy podatniczka, jako współwłaścicielka nieruchomości, którą nabyła wspólnie z małżonkiem (między małżonkami istnieje wspólność ustawowa) jest zobowiązana do opodatkowania przypadającego, a nie otrzymanego dochodu z wynajmu, proporcjonalnie do jej udziału w tejże nieruchomości.

Z uwagi na fakt, iż w niniejszym piśmie podatniczka nie przedstawiła własnego stanowiska w przedmiotowej sprawie oraz konkretnej treści zapytania, a ponadto wniosek został złożony bez uiszczenia należnej opłaty skarbowej w kwocie 5 zł, organ podatkowy pismem z dnia 16.05.2006 r. wezwał podatniczkę do uzupełnienia tychże braków w terminie 7 dni od daty doręczenia niniejszego pisma.

W odpowiedzi na powyższe wezwanie, podatniczka pismem z dnia 25.05.2006 r. (wpływ do urzędu w dniu 31.05.2006 r.) uzupełniła swój wniosek z dnia 19.04.2006 r., tj. wniosła opłatę skarbową w wysokości 5 zł, skonkretyzowała treść zapytania oraz przedstawiła własne stanowisko w przedmiotowej sprawie.

Z przedstawionego w w/w pismach stanu faktycznego wynika, iż podatniczka wraz z małżonkiem jest współwłaścicielką 1/6 udziału w nieruchomości, który objęty jest wspólnością majątkową małżeńską (wspólnością ustawową). Wspomniany udział w nieruchomości stanowi współwłasność łączną małżonków. Podatniczka pozostaje ze współmałżonkiem w separacji nie potwierdzonej postanowieniem sądu. Wspomnianą nieruchomością zarządza mąż wnioskodawczyni, który nie wypłaca podatniczce żadnych dochodów z tytułu wynajmu nieruchomości od momentu jej zakupu, tj. od miesiąca grudnia 2003 r. Podatniczka rozliczała z urzędem skarbowym przypadające na jej udział dochody z tytułu najmu nieruchomości za 2004 i 2005 r.

Zdaniem podatniczki nie ma ona obowiązku opodatkowania przypadającego na jej udział dochodu z nieruchomości, którego nie otrzymuje i który nie jest postawiony do jej dyspozycji od momentu zakupu tejże nieruchomości, tj. od grudnia 2003 r.

Organ podatkowy pierwszej instancji w postanowieniu z dnia 13.07.2006 r. uznał stanowisko podatniczki za nieprawidłowe. Naczelnik Urzędu Skarbowego Poznań ? Grunwald zauważył, iż zgodnie z art. 31 ustawy z dnia 25.02.1964 r. kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 r. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.) z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa), która obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Organ podatkowy podkreślił, iż do majątku wspólnego małżonków należą w szczególności dochody z majątku wspólnego. Naczelnik Urzędu Skarbowego Poznań ? Grunwald stwierdził, iż w świetle art. 36 wspomnianej ustawy kodeks rodzinny i opiekuńczy oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. Organ podatkowy pierwszej instancji zaznaczył ponadto, że każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym.

Organ podatkowy podkreślił, iż w przedmiotowej sprawie mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.). Stosownie do art. 8 ust. 1 przywołanej ustawy, przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych u każdego podatnika określa sie proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku oraz, z zastrzeżeniem ust. 1a, łączy sie z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku są równe. Zgodnie z art. 8 ust. 3 wymienionej wyżej ustawy, zasady, o których mowa w ust. 1 i 2, mają również zastosowanie do małżonków, między którymi istnieje wspólność majątkowa, osiągających ze źródła określonego w art. 10 ust. 1 pkt 6 przychody ze wspólnej własności, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy, chyba że złożą pisemne oświadczenie o opodatkowaniu całości dochodu osiągniętego z tego źródła przez jednego z nich.

Naczelnik Urzędu Skarbowego Poznań ? Grunwald, w oparciu o powołane wyżej przepisy, stwierdził, że przychody z najmu udziału w nieruchomości, stanowiącego majątek wspólny małżonków, wchodzą w skład ich majątku wspólnego i po połowie stanowią przychód każdego z nich, nawet w sytuacji, gdy majątkiem wspólnym zarządza jeden z małżonków. Organ podatkowy pierwszej instancji uznał zatem, iż w przedstawionym stanie faktycznym i obowiązującym stanie prawnym, podatniczka zobowiązana jest opodatkować połowę dochodu z wynajmu udziału w nieruchomości, stanowiącego majątek wspólny małżonków.

Na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego Poznań ? Grunwald podatniczka złożyła w dniu 25.07.2006 r. zażalenie, w którym wniosła o rozpatrzenie i przyjęcie wspomnianego zażalenia oraz wydanie indywidualnego, adekwatnego dla podatniczki rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie. Podatniczka podniosła w zażaleniu, iż postanowienie organu podatkowego nie uwzględnia faktu, że nie otrzymuje ona żadnych pieniędzy z tytułu dochodu z wynajmu udziału w kamienicy. Podatniczka zarzuciła organowi podatkowemu pierwszej instancji, iż postanowienie przez niego wydane dotyczy w pierwszej kolejności interpretacji ustawy kodeks rodzinny i opiekuńczy, a dopiero w dalszej kolejności ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W ocenie podatniczki bowiem to właśnie ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych jest główną ustawą w przedmiotowej sprawie a nie kodeks rodzinny i opiekuńczy. Wnioskodawczyni podniosła, iż powołane przez Naczelnika Urzędu Skarbowego Poznań ? Grunwald przepisy nie mają zastosowania w przedstawionym stanie faktycznym, ponieważ w rzeczywistości między podatniczką a jej współmałżonkiem nie istnieje wspólność majątkowa. Ponadto podatniczka podniosła w zażaleniu, iż jej mąż, jako zarządca wspomnianej nieruchomości wykorzystuje swoje stanowisko do łamania prawa wobec niej i nie wypłaca jej dochodów, jak również nie rozlicza z nią szczegółowo wydatków. Podatniczka wskazuje dodatkowo, iż jej współmałżonek innym współwłaścicielom wypłaca należne dochody.

Wnioskodawczyni uważa, że wydane przez Naczelnika Urzędu Skarbowego Poznań ? Grunwald postanowienie jest dla niej wysoce krzywdzące, ponieważ w jej opinii nie powinna ona pokrywać opodatkowania dochodów z najmu, których w rzeczywistości nie otrzymuje.

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu po rozpatrzeniu zażalenia stwierdza, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) źródłami przychodów są: najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą.

W myśl art. 8 ust. 1 w/w ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychody z udziału w spółce nie będącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku oraz, z zastrzeżeniem ust. 1a, łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku są równe.

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 3 wspomnianej ustawy zasady, o których mowa w ust. 1 i 2, mają również zastosowanie do małżonków, między którymi istnieje wspólność majątkowa, osiągających ze źródła określonego w art. 10 ust. 1 pkt 6 wyżej przytoczonej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychody ze wspólnej własności, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy, chyba że złożą pisemne oświadczenie o opodatkowaniu całości dochodu osiągniętego z tego źródła przez jednego z nich.

W przedmiotowej sprawie podstawowe znaczenie mają przepisy ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w szczególności w/w art. 8 ust. 1 i 3 tej ustawy. Jednakże istnieje również potrzeba przytoczenia i wyjaśnienia przepisów ustawy z dnia 25.02.1964 r. kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 r. Nr 9, poz. 59 z późń. zm.), co w sposób wyczerpujący uczynił organ podatkowy pierwszej instancji.

Stosownie do art. 31 ust. 2 pkt 2 ustawy kodeks rodzinny i opiekuńczy do majątku wspólnego małżonków należą w szczególności dochody z majątku wspólnego. Natomiast na podstawie art. 36 ust. 2 w/w ustawy każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym. Z powyższego przepisu art. 31 ust. 2 pkt 2 ustawy kodeks rodzinny i opiekuńczy wynika, iż dochody z najmu udziału we wspólnej nieruchomości należą do majątku wspólnego, a przez to ma do nich zastosowanie art. 8 ust.3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast w świetle art. 36 ust. 2 ustawy kodeks rodzinny i opiekuńczy przychody z najmu udziału w nieruchomości stanowiącego majątek wspólny małżonków wchodzą w skład ich majątku wspólnego i po połowie stanowią przychód każdego z nich, nawet jeżeli majątkiem wspólnym zarządza jeden z małżonków.

W przedstawionym przez podatniczkę stanie faktycznym nie ma znaczenia fakt, iż nie otrzymuje ona żadnych pieniędzy z tytułu wynajmu kamienicy, ponieważ z przepisu art. 8 ust. 1 i 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie wynika, iż przychody z udziału małżonków, między którymi istnieje wspólność majątkowa, osiągających ze źródła określonego w art. 10 ust. 1 pkt 6 wyżej przytoczonej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychody ze wspólnej własności, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy, określa się proporcjonalnie do ich prawa w udziale w zysku.

W związku z tym, iż w niniejszej sprawie przedmiotem najmu jest udział stanowiący wspólną własność małżonków, przychód z najmu tego udziału opodatkowany jest w równych częściach przez każdego z małżonków, chyba że złożą oni oświadczenie o opodatkowaniu tego przychodu przez jednego z nich.

Z wyżej przytoczonych przepisów wynika, iż przychody małżonków z najmu, między którymi istnieje wspólność majątkowa, co do zasady dzielone są po połowie między nich i przez każdego z małżonków opodatkowane odrębnie.

Stwierdzić należy zatem, że przychody z najmu udziału w nieruchomości, stanowiącego majątek wspólny małżonków, wchodzą w skład ich majątku wspólnego i po połowie stanowią przychód każdego z nich.

W świetle powołanych powyżej przepisów, mając na na uwadze stan faktyczny wynikający z wniosku o interpretację przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, podatniczka zobowiązana jest opodatkować połowę dochodu z wynajmu udziału w nieruchomości, stanowiącego majątek wspólny małżonków, chyba że złożyli oni oświadczenie o opodatkowaniu tego przychodu przez małżonka podatniczki.
Końcowo zauważyć należy, że stosownie do dyspozycji zawartej w przepisie art. 14b §5 pkt 1 ustawy Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), organ odwoławczy w drodze decyzji zmienia albo uchyla postanowienie w sprawie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, jeżeli uzna, że zażalenie wniesione przez podatnika, płatnika lub inkasenta zasługuje na uwzględnienie.
Jak wyżej wskazano stanowisko organu podatkowego pierwszej instancji, w tym stanie faktycznym, jest prawidłowe. Zatem brak jest - w świetle obowiązujących przepisów ustawy Ordynacja podatkowa - podstaw do uchylenia bądź zmiany postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego Poznań ? Grunwald z dnia 13.07.2006 r.