Czy uzyskane środki pieniężne z tytułu przymusowego wykupu akcji podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

sygnatura: WB-PD/415-0006/07/Z

autor: Izba Skarbowa we Wrocławiu Ośrodek Zamiejscowy w Wałbrzychu

data: 2007-06-19

DECYZJA

Po rozpatrzeniu zażalenia z dnia 23-04-2007 r. wniesionego przez Podatniczkę na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Świdnicy z dnia 12-04-2007 r. Nr PD II/415/6096/07/9/9/07 zawierające interpretację co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych
- Dyrektor Izby Skarbowej we Wrocławiu działając na podstawie art. 14b § 2 i § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.)
odmawia zmiany zaskarżonego postanowienia organu pierwszej instancji.

UZASADNIENIE

W dniu 20-02-2007 r. do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Świdnicy wpłynął wniosek (uzupełniony pismem z dnia 09-03-2007 r.) o udzielenie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, w którym Podatniczka zwróciła się z zapytaniem - czy uzyskane przez Nią środki pieniężne z tytułu przymusowego wykupu akcji podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że w 1996 r., będąc pracownikiem spółki, Podatniczka nabyła nieodpłatnie 81 sztuk akcji tej spółki. Nabycie tych akcji nastąpiło na podstawie art. 46 ustawy z dnia 30 kwietnia 1993 r. o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji (Dz. U. Nr 44, poz. 202). Przysługująca ilość akcji wynikała z obliczeń według ustalonego regulaminem algorytmu i była uzależniona od posiadanego stażu pracy i wysokości zarobków. W 2007 r., w związku z przymusowym wykupem akcji akcjonariuszy mniejszościowych spółki (reprezentujących 1,73% kapitału akcyjnego) przez akcjonariusza większościowego.(posiadający 98,27% kapitału) Podatniczka sprzedała posiadane akcje uzyskując dochód w wysokości 3.078,81 zł (cena wykupu wyniosła 38,01 zł za 1 akcję i została ustalona przez biegłego księgowego).
Zdaniem Podatniczki uzyskane środki nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, gdyż przymusowy wykup akcji podlega innym prawom niż odpłatne zbycie akcji i nie mieści się w ramach art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przymusowy wykup akcji jest szczególnym typem umowy sprzedaży praw majątkowych i wobec tego podlega jedynie podatkowi od czynności cywilnoprawnych na zasadach ogólnych. Na potwierdzenie swojego stanowiska Podatniczka powołuje się na pismo Ministra Finansów z dnia 11-12-2002 r. nr LK-1909/LM/JK/2002 oraz komentarz Roberta Krasnodębskiego zawarty w Przeglądzie Podatkowym Nr 9/2003 dotyczący tematyki przymusowego wykupu akcji.
Naczelnik Urzędu Skarbowego w Świdnicy, działając w oparciu o art. 14a § 1 i § 4 Ordynacji podatkowej, postanowieniem z dnia 12-04-2007 r. stwierdził, że według stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania postanowienia, stanowisko Podatniczki przedstawione we wniosku z dnia 20-02-2007 r. (uzupełnionym pismem z dnia 09-03-2007 r.) uznające, iż dochód uzyskany z przymusowego wykupu akcji nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych? jest nieprawidłowe.
Na ww. postanowienie Podatniczka w dniu 23-04-2007 r. złożyła do Dyrektora Izby Skarbowej we Wrocławiu Ośrodek Zamiejscowy w Wałbrzychu zażalenie, wnosząc o ponowne zajęcie stanowiska w sprawie i zmianę lub uchylenie postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego w Świdnicy.
Dyrektor Izby Skarbowej we Wrocławiu po zapoznaniu się ze stanem faktycznym i prawnym sprawy oraz argumentami Strony stwierdził, że interpretacja udzielona przez organ pierwszej instancji jest prawidłowa, co niżej uzasadnia.
Zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
W myśl zaś art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe (...). Za przychody z kapitałów pieniężnych ?jak stanowi art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) wymienionej ustawy o podatku dochodowym - uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych.
Odpłatne zbycie, o którym mowa w ww. przepisie, to przeniesienie własności lub innych praw majątkowych w zamian za uzyskaną korzyść majątkową. Może ono nastąpić m. in. w drodze umów zobowiązujących do jej przeniesienia m. in. sprzedaży lub zamiany.
W ocenie organu odwoławczego za odpłatne zbycie papierów wartościowych (akcji) należy uznać przymusowy wykup akcji przez akcjonariusza większościowego, bowiem w wyniku tej czynności akcjonariusz mniejszościowy przenosi własność akcji na akcjonariusza większościowego w zamian za uzyskaną korzyść majątkową np. wynagrodzenie wyrażone w pieniądzu. Czynność taka ma zatem charakter odpłatny i skutkuje zbyciem (przeniesieniem własności) akcji.
Jak wynika ze stanu faktycznego Podatniczka zbyła swoje akcje w związku z ich przymusowym wykupem przez akcjonariusza większościowego.
Instytucję przymusowego wykupu akcji regulują przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.). I tak na podstawie art. 418 § 1 cyt. ustawy - walne zgromadzenie akcjonariuszy spółki akcyjnej może powziąć uchwałę o przymusowym wykupie akcji akcjonariuszy reprezentujących nie więcej niż 5% kapitału zakładowego (akcjonariusze mniejszościowi) przez nie więcej niż pięciu akcjonariuszy, posiadających łącznie nie mniej niż 95% kapitału zakładowego, z których każdy posiada nie mniej niż 5% kapitału zakładowego. Uchwała taka określa akcje podlegające wykupowi oraz akcjonariuszy, którzy zobowiązują się wykupić akcje, jak również określa akcje przypadające każdemu z nabywców. W przypadku realizacji tego uprawnienia wykup akcji dokonuje się za pośrednictwem zarządu i następuje po cenie notowanej na rynku regulowanym (jeżeli akcje nie są notowane na rynku regulowanym, po cenie ustalonej przez biegłego wybranego przez walne zgromadzenie) ? art. 417 § 1 k. s.h.
Z powyższego wynika, że przepisy kodeksu spółek handlowych dotyczące przymusowego wykupu akcji wskazują na wystąpienie przedmiotowo istotnych elementów charakteryzujących umowę sprzedaży: oznaczenie przedmiotu sprzedaży i ceny. Zatem przymusowy wykup akcji występuje jako szczególny typ umowy sprzedaży papierów wartościowych (akcji), co skutkuje tym, że dokonanie tej czynności cywilnoprawnej powoduje że, uzyskany w ten sposób dochód z odpłatnego zbycia papierów wartościowych podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
W przedmiotowej sprawie przymusowy wykup posiadanych przez Panią akcji przez akcjonariusza większościowego należy bowiem uznać za szczególny typ umowy sprzedaży papierów wartościowych (akcji). W przypadku tej transakcji ma bowiem miejsce przeniesienie własności akcji za określoną cenę. Zatem czynność ta ma charakter odpłatnego zbycia papierów wartościowych (akcji).
Dyrektor Izby Skarbowej podkreśla, że nie może mieć znaczenia w sprawie to czy sprzedający dokonał zbycia akcji dobrowolnie, czy też w drodze przymusowego wykupu. Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlega ?efekt? dokonanego zbycia tj. uzyskany z tej transakcji faktyczny dochód, który w sytuacji gdy sprzedający nie ma wpływu na cenę zbywanych akcji może być mniejszy niż gdyby o tej cenie mógł decydować. Ponadto wyjaśnia się, że pojęcie odpłatnego zbycia papierów wartościowych (art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) jest znacznie szersze niż pojęcie umowy sprzedaży (art. 535 Kodeksu cywilnego).
Nowela ustawy z dnia 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 202, poz. 1956) w przepisie art. 19, który odwołuje się do art. 52 pkt 1 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2004 r. przewidywała zwolnienie od opodatkowania podatkiem dochodowym dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych po 31-12-2003 r. Zwolnienie wynikające z ww. art. 52 pkt 1 lit. b) ustawy było jednak uzależnione od dopuszczenia akcji do publicznego obrotu papierami wartościowymi oraz nabycia ich na podstawie publicznej oferty lub na giełdzie papierów wartościowych, albo w regulowanym pozagiełdowym wtórnym obrocie publicznym albo na podstawie zezwolenia udzielonego w trybie art. 92 lub 93 przepisów ustawy z 21 sierpnia 1997 r. - prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi (Dz. U. Nr 118, poz. 754 ze zm.).
Z uwagi jednak na fakt, iż w przedmiotowej sprawie nabycie akcji pracowniczych nie nastąpiło w trybie oferty publicznej, lecz w drodze ich nieodpłatnego nabycia od Skarbu Państwa przez pracowników Spółki Akcyjnej - brak jest podstaw do zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym uzyskanego dochodu ze sprzedaży tych akcji.
W związku z powyższym dochód uzyskany ze sprzedaży przedmiotowych akcji podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym zgodnie z art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu czyli różnicy między sumą przychodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych a kosztami uzyskania przychodów (wydatkami na objęcie lub nabycie akcji). Po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w odrębnym zeznaniu PIT-38 wykazać dochody uzyskane z odpłatnego zbycia papierów wartościowych i obliczyć należny podatek dochodowy w terminie do dnia 30 kwietnia następującego po roku podatkowym.
Końcowo, Dyrektor Izby Skarbowej we Wrocławiu zauważa, że przywołane przez Stronę stanowiska zawarte w piśmie Ministerstwa Finansów z dnia 11-12-2002 r. Nr LK-1909/LM/JK/2002 i komentarzu Roberta Krasnodębskiego, wprawdzie traktują o tematyce przymusowego wykupu akcji, jednak nie znajduje się w nich zapis potwierdzający stanowisko Strony, że sprzedaż akcji na podstawie procedury przymusowego wykupu akcji przez akcjonariusza większościowego podlega jedynie podatkowi od czynności cywilnoprawnych na zasadach ogólnych. Rozstrzyga ono bowiem wyłącznie kwestię opodatkowania dokonanej ?czynności? podatkiem od czynności cywilnoprawnych ? co nie jest przedmiotem zapytania skierowanego przez Panią do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Świdnicy - nie porusza zaś tematu opodatkowania ?dochodu? uzyskanego w drodze przymusowego wykupu akcji, podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Dyrektor Izby Skarbowej stwierdza również, że powołany przez Stronę art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 217, poz. 1588) zawiera skalę podatkową wg której opodatkowane są dochody osób fizycznych w 2007 r. Jednocześnie z przepisu tego wynika, że inna wysokość podatku dochodowego określona jest w art. 29- 30e tej ustawy, czyli także art. 30b, który wcześniej omówiono.
Mając na uwadze powyższe Dyrektor Izby Skarbowej we Wrocławiu orzekł jak na wstępie.